Werken aan maatschappelijke opgaven als wijkteam

Waarom als wijkteam werken aan maatschappelijke opgaven?

Als wijkteam kun je veel betekenen voor maatschappelijke opgaven. Door samen te werken met inwoners en organisaties in de buurt draag je bij aan de fysieke en sociale leefomgeving voor kinderen, jongeren en gezinnen. Wijkteams hebben zicht op wat er speelt in de buurt. Ze weten wat de problemen en de sterke punten van de gemeenschap zijn en welke netwerken en sleutelfiguren een rol spelen. Hiervoor werk je als team met een brede blik, zonder je te richten op één perspectief of belang. Verder heb je als team veel contact met organisaties die als formeel netwerk om de gezinnen heen staan. Dit alles maakt wijkteams goed in staat om thema's die spelen in de wijk te agenderen en partnerorganisaties te activeren om mee te werken.

Maatschappelijke opgaven en opgavegericht werken

Opgavegericht werken betekent dat verschillende organisaties of netwerken samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken, in plaats van dat elke organisatie werkt aan haar eigen doelen. Grenzen tussen organisaties verdwijnen en de verantwoordelijkheden worden gedeeld. Bijvoorbeeld door verschillende financieringsstromen en budgetten samen te voegen voor een bepaalde opgave. Of door gezamenlijk verantwoording af te leggen over de behaalde resultaten, in plaats van dat elke organisatie apart rapporteert. Zo ontstaan de juiste voorwaarden voor een goede samenwerking.

Het is niet altijd makkelijk om als wijkteam opgavegericht te werken. Je hebt te maken met verschillende vraagstukken in de wijk waar je als team niet altijd invloed op hebt. Er zijn grenzen aan wat je kunt doen en je bent afhankelijk van de opdracht die je als wijkteam hebt. Vaak ligt de focus op urgente individuele zorg- en ondersteuningsvragen, in plaats van op doelen op de lange termijn of op collectieve thema's.

Tips 

1. Stel de behoeften, wensen en vragen van inwoners centraal

Begin als team met het onderzoeken van de behoeften, wensen, vragen en problemen van de inwoners. Maak bijvoorbeeld met elkaar een wijkanalyse, waarbij je kijkt naar wie er in de wijk wonen, welke problemen spelen en welke organisaties er actief zijn. Deze informatie helpt je om maatschappelijke opgaven op te stellen. Het is ook belangrijk voor de cultuuromslag, zodat je als team minder aanbodgericht en juist meer vraaggericht werkt. Je begint dus met wat er speelt bij de inwoners in de wijk.

• De Routekaart Collectief Werken van Movisie helpt om sociale vraagstukken in wijken te verkennen.
• De WijkWijzer van het Platform voor leefbare en veilige wijken is handig om samen aandachtspunten op te stellen.

2. Maak tijd en ruimte beschikbaar

Opgavegericht werken vraagt tijd en aandacht. Het moet onderdeel zijn van de kern van je werk, niet iets wat je ernaast doet. Geef professionals ruimte om de verbinding te zoeken met inwonersinitiatieven en partnerorganisaties om samen te leren werken met maatschappelijke opgaven.

3. Zoek de samenwerking op

Opgavegericht werken doe je samen met belangrijke partners. Werk bijvoorbeeld samen met de gemeente, welzijnswerk, jongerenwerk, jeugdgezondheidszorg, huisartsen, scholen en andere maatschappelijke organisaties. Maar vooral ook met kinderen, jongeren en ouders zelf. Dit vraagt om een integrale en domeinoverstijgende aanpak. Als wijkteam ben je een belangrijke gesprekspartner en aanjager, met kennis van opvoed- en opgroeivraagstukken en de factoren die hierbij een rol spelen.

4. Bespreek elkaars rollen en verwachtingen

Zijn de maatschappelijke opgaven samen met partners bepaald? Het is belangrijk om helder te maken wat elke partij kan bijdragen. Organiseer je als wijkteam bijvoorbeeld bijeenkomsten voor kinderen, jongeren of ouders, of past dit beter bij een andere organisatie? Bedenk daarom goed wat wel en niet bij het wijkteam past en wat je samen of zelfstandig doet. Bespreek of taken overlappen en wie welke verantwoordelijkheden heeft.

Het helpt om hierover te praten met beleidsmakers binnen de gemeente. De gemeente heeft een belangrijke invloed op de taken van wijkteams. Een duidelijke opdracht vanuit de gemeente is belangrijk om opgavegericht te werken. Zorg ervoor dat de juiste randvoorwaarden aanwezig zijn, zoals voldoende tijd en ruimte om aan de maatschappelijke opgaven te werken.

5. Focus op samen leren

Opgavegericht werken vraagt om een cultuur waarin ruimte is voor leren en verbeteren. Het is een proces van vallen en opstaan, waarbij de resultaten vaak pas op lange termijn zichtbaar zijn. Het is daarom belangrijk om als wijkteam een lerende houding te hebben, zonder afrekencultuur. Ook vraagt het van wijkteams om regelmatig de langetermijnresultaten te evalueren.