Bijdragen aan een positief pedagogisch klimaat in de klas

Een goed pedagogisch klimaat heeft veel invloed: zowel op het welbevinden en de leerprestaties van leerlingen, als op het welbevinden en het werkplezier van leraren. Als leraar heb je een belangrijke rol in het bouwen en versterken van een gezond pedagogisch klimaat binnen de klas. Maar hoe doe je dat?

Creëer een positieve leraar-leerlingrelatie

Wanneer de leraar-leerlingrelatie goed is, ontstaat bij kinderen en jongeren een veilig gevoel. Dit is goed voor hun ontwikkeling, leerprestaties, welbevinden én de relaties tussen leerlingen onderling. Hoe kun je als leraar investeren in een betere relatie met leerlingen?

  • Toon warmte en genegenheid in het contact met de leerling. Het is daarbij ook belangrijk om interesse te tonen in wat de leerling belangrijk vindt.
  • Probeer open en helder te communiceren en maak daarbij je verwachtingen duidelijk richting de leerlingen.
  • Geef niet alleen aan wat niet mag, maar juist ook welk gedrag gewenst is.
  • Observeer het gedrag van de leerling en probeer empathisch en passend te reageren.
  • Wees helder over hoe je wilt dat leerlingen met elkaar omgaan en versterk positieve groepsprocessen.

Bied autonomie

Wanner je als leraar meer structuur en autonomie biedt in de klas kan dit de inzet en motivatie van leerlingen verbeteren. Je kunt op de volgende manieren de autonomie van leerlingen stimuleren:

  • Geef leerlingen de ruimte om zelf keuzes te maken.
  • Geef leerlingen het gevoel dat je vertrouwen hebt in hun capaciteiten om binnen de kaders autonoom te kunnen handelen.
  • Heb hoge en realistische verwachtingen van leerlingen.
  • Waardeer openlijk de eigen en creatieve ideeën van leerlingen.
  • Daag leerlingen uit om met eigen initiatieven en oplossingen te komen.

Reflecteer op eigen handelen

Het is voor jou als leraar belangrijk om regelmatig te reflecteren op je houding. Op deze manier kun je bewuster stilstaan bij jouw gedrag in de klas en nagaan of dit bijdraagt aan een positieve pedagogische vorming. De volgende punten kunnen hierbij helpen:

  • Vraag feedback aan de leerlingen. Dit kan door bijvoorbeeld regelmatig leerlingen vragenlijsten te laten invullen over de sfeer in de klas en hoe zij de relatie met jou als leerkracht en met hun medeleerlingen ervaren .
  • Vraag collega's om bij jou op de groep te komen kijken. Observeer in elkaars klas en voorzie elkaar van feedback. Op Leraar24.nl lees je meer over verschillende manieren van peer-review. 

Meer informatie

Handreiking: Preventief werken aan sociaal emotionele ontwikkeling en welbevinden (Pharos)Welbevinden op school (Trimbos-instituut)Pedagogisch klasklimaat en groepsdynamiek (Onderwijskennis)

Bronnen
  • Naaijkens, H. (2010). De klimaatschaal dwingt de docent tot reflectie. Vector Magazine, 14, 23-24.
  • Endedijk, H., Breeman, L., Lissa, C. van, Boer, L. den, & Mainhard, T. De onzichtbare rol van de docent inzichtelijk gemaakt.
  • De adaptieve bassisschool - Onderwijsdatabank.
  • Roorda, D., Koomen, H. M. Y., Spilt, J. L., & Oort, F. J. (2014). De invloed van affectieve leraar-leerlingrelaties op het schools leren van leerlingen. Verschillen tussen basis- en voortgezet onderwijs. Pedagogische studiën, 91(2), 97-112.
  • Back (2015).  Bakx_Rohaan_Pedagogisch_sensitieve_leerkracht.
  • Hornstra, T. E., Weijers, D., Peetsma, T., & Veen, I. van der (2016). Motiverend lesgeven. Hoe kan je als docent condities scheppen waarbinnen leerlingen zichzelf kunnen motiveren? Handleiding voor docenten. Universiteit Utrecht.

Lees ook

Alle pagina's over voortijdig schoolverlaten en verzuim

Vincent Fafieanie

Vragen? Neem contact op met:

Vincent Fafieanie

senior adviseur
v.fafieanie@nji.nl