Toegankelijkheid basisvoorzieningen

Als lokale overheid heb je zicht op de beschikbaarheid en toegankelijkheid van basisvoorzieningen die voor deze kinderen en hun ouders belangrijk zijn. Spreek voorzieningen aan op hun verantwoordelijkheid. Kijk met hen mee om te zorgen dat alle kinderen en ouders hiervan gebruik maken. Denk daarbij aan inzet van extra financiële middelen, vertalingen in de landstaal en de mogelijkheid om een tolk in te zetten.

Ontwikkeling gaat door

Ook gevluchte kinderen en jongeren gaan in alle omstandigheden verder met zich ontwikkelen. Bespreek met kinderopvang, onderwijs en vrijetijdsvoorzieningen de mogelijkheden om deze kinderen en jongeren snel weer in contact te brengen met leeftijdsgenoten. Zij leren met en van andere kinderen en jongeren. Pas als er weer een basisgevoel van veiligheid is, kunnen kinderen en jongeren de vervolgstap zetten naar leren en integreren.

Welbevinden vergroten

Een gedwongen, en vaak gewelddadig, vertrek van huis en haard is voor ieder kind een traumatische ervaring. Ouders maken zich allereerst zorgen over de gezondheid en het welzijn van hun kind.

Draag daarom zorg voor voldoende en toegankelijke beschikbaarheid van medisch-sociale deskundigen. Via die contacten kan een inventarisatie worden gemaakt van wat een gezin op dat moment tekortkomt en wat nodig is om het welbevinden van kind en ouder te vergroten.

Denk ook aan de inzet van buurtbewoners, maatjescontact en vrijwilligersorganisaties. Veerkracht en weerbaarheid ontstaat immers in en dankzij een dragende omgeving. Die steun kan voor vluchtelingouders laagdrempelig en vanuit maatschappelijke betrokkenheid op een positieve en duurzame manier worden geactiveerd.

Deelname aan voorschoolse voorzieningen

Gemeenten hebben de wettelijke taak om voldoende voorzieningen te creëren voor kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal. Vluchtelingen die naar Nederland komen hebben een grotere kans om een onderwijsachterstand op te lopen. Om dat te voorkomen, is het zinvol om vluchtelingenkinderen zo jong mogelijk gericht te steunen en te stimuleren in hun ontwikkeling. Daar kan voor- en vroegschoolse educatie (vve) bij helpen. Voorschoolse educatie begint op de peuterspeelzaal of de kinderopvang en vroegschoolse educatie wordt uitgevoerd in groep 1 en 2 van de basisschool.

Onderstaande publicaties bevatten tips en adviezen voor hoe de gemeente dat kan doen:

• Sardes, Pharos, Sociaal Werk Nederland en het Nederlands Jeugdinstituut ontwikkelden in 2019 voor gemeenten een checklist om de integratie van jonge vluchtelingenkinderen bevorderen via de kinderopvang.
• Bekijk de handreiking voor gemeenten, het COA, de jgz en de kinderopvang voor de voorschoolse educatie voor peuters in de asielopvang.
• Het advies Vluchtelingen en onderwijs uit 2017 van de Onderwijsraad bevat aanbevelingen en conclusies over het treffen van voorzieningen voor kinderen die nog niet leerplichtig zijn.
• Lees meer over voor- en vroegschoolse educatie.

Meer informatie

• Handreikingen, tips, trainingen en interventies
• Cultuur vergroot veerkracht van jongeren! 
• Top tien beschermende factoren voor een positieve ontwikkeling