Voorkomen van uithuisplaatsing in breder perspectief

Negatieve spiraal

Als kinderen en jongeren niet op tijd de hulp krijgen die ze nodig hebben, kunnen ze in een negatieve spiraal terechtkomen van ruzies en soms geweld. Dit kan te zwaar worden voor een gezin en zorgen voor ontsporing van de kinderen. Bekende voorbeelden van deze situaties zijn kinderen die op jonge leeftijd dwars gedrag vertonen. Terwijl hun ouders en leerkrachten niet weten hoe ze daarmee om moeten gaan.

Op tijd de juiste hulp bieden

Het voorkomen van een uithuisplaatsing start met het maken van een gedeelde verklarende analyse. De jeugdprofessional brengt dan samen met kind en ouders in kaart wat er aan de hand is in het gezin. En ook welke hulp er al geweest is en wat wel en niet hielp. Zo kan de hulpverlener inschatten wat de juiste hulp is voor het gezin. Denk aan een goed advies over hoe ze kunnen voorkomen dat het uit de hand loopt thuis, hulp bij het opvoeden of ambulante jeugdhulp.

Veel van de problemen die spelen in gezinnen zijn niet voor 100 procent te voorkomen. Niet alle situaties waarin kinderen zitten, zijn maakbaar en voorspelbaar. Hoe deskundig de hulpverlening ook is. Maar het inzetten van goede hulp betekent het voorkomen en doorbreken van negatieve spiralen in de ontwikkeling van de kinderen en gezinnen.

Problemen op meerdere terreinen

Gezinnen waarin uithuisplaatsingen voorkomen, hebben vaak meerdere problemen tegelijkertijd. Denk aan moeite hebben met het huishouden, de financiën of een moeilijke relatie tussen de ouders. Maar ook het psychisch functioneren of een verslaving van een ouder. Voor aanpak van die problemen is jeugdzorg vaak niet genoeg.

Soms is jeugdzorg niet nodig als door goede en tijdige hulp op andere terreinen de kwaliteit van de opvoeding voldoende is. Dat geldt ook voor uithuisplaatsingen: voor een deel zijn die te voorkomen als de ouders hun rol als opvoeder beter kunnen uitvoeren omdat zij op tijd goede hulp krijgen.

Ambulante hulp

In gezinnen waar meerdere problemen spelen, zijn verschillende vormen van hulpverlening mogelijk. Deze kunnen positieve effecten hebben als gezinnen goede hulp krijgen. Zo kunnen deze zorgprogramma's helpen bij het vergroten van de veiligheid van het gezin. Maar ook het versterken van de opvoeding van ouders en het verminderen van probleemgedrag van kinderen. Hoewel er na de hulpverlening vaak nog problemen zijn in het gezin, kan een uithuisplaatsing niet langer de beste aanpak lijken. Er zijn meerdere ambulante interventies die professionals kunnen inzetten:

Crisissituaties

Als er een crisis is in het gezin en er direct iets moet gebeuren:

• Ambulante spoedhulp
• Families First

Meerdere problemen tegelijk

Als er intensieve hulp nodig is op verschillende gebieden, zoals schulden, verslaving of psychische problemen:

• Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling
• Gezin Centraal

Kinderen met gedragsproblemen

Voor gezinnen met oudere kinderen met (ernstige) gedragsproblemen:

• Multisysteem therapie
• Multidimensionele familietherapie
• Forensische Ambulante Systeem Therapie
• Relationele Gezinstherapie
• School2Care
• ThuisBest

Voorbeelden

Drie voorbeelden van een aanpak die er uiteindelijk toe leidt dat er minder uithuisplaatsingen nodig zijn.

Doorbraakmethode

De Doorbraakmethode van het Instituut voor Publieke Waarden (IPW) kijkt waar gezinnen vanwege huisvestings- of financiële problemen door bestaande regelgeving in de knel komen. Soms kan die knel zo ernstig zijn, dat kinderen uit huis worden geplaatst. Door maatwerk te zoeken in het toepassen van de regels zijn die uithuisplaatsingen te voorkomen. En daarmee ook de negatieve effecten van uithuisplaatsing op de gezinnen en het jeugdzorgbudget. Lees meer:

Huisvestingsproblematiek ligt vaak ten grondslag aan uithuisplaatsingen

JIM

Een volwassene uit het informele circuit als steunfiguur voor de jongere en het gezin kan een groot verschil maken. Een zogeheten JIM (Jouw Ingebrachte Mentor) is zo'n steunfiguur. De jongere, 12 tot 23 jaar, kiest zelf in wie die vertrouwen heeft. Lees meer:

JIM-aanpak – voorkoming uithuisplaatsingInformele mentor goed alternatief voor uithuisplaatsing

Pleger uit huis plaatsen

Bij huiselijk geweld kan de veiligheid van een kind zo ernstig zijn bedreigd dat ingrijpen noodzakelijk is. Er wordt er dan voor gekozen om de kinderen in veiligheid te brengen door hen uit huis te plaatsen. Een tijdelijk huisverbod biedt de mogelijkheid om dan niet het kind uit huis te halen, maar de pleger van het geweld. De pleger gaat dan tijdelijk elders wonen en alle gezinsleden krijgen hulp om nieuwe escalaties te voorkomen. Lees meer:

Uithuisplaatsing voorkomen

Gebeurt dat niet vrijwillig, dan bestaat er ook de mogelijkheid om de pleger een tijdelijk huisverbod op te leggen. Dat biedt een afkoelingsperiode en de mogelijkheid om hulp voor de betrokkenen, waaronder ook de kinderen, op gang te brengen. Lees meer:

Huisverbod en straf huiselijk geweld