Rol gemeente bij aanpak seksuele uitbuiting

Checklist voor gemeenten

Met de checklist Hoe pak je loverboyproblematiek aan? Checklist voor gemeenten kun je nagaan of de aanpak van seksuele uitbuiting op orde is en welke acties nog nodig zijn. Deze is handig voor zowel gemeenten die hier eigen beleid op hebben als voor gemeenten die in de regio samenwerken met andere gemeenten. Je kunt aan de hand van vijf thema's het beleid gericht vormgeven of aanscherpen:

1. Kennis en bewustwording
2. Preventie en voorlichting
3. Signaleren en melden
4. Samenwerken in de zorg- en veiligheidsketen
5. Opvang, behandeling en nazorg

Het kan helpen om aan te sluiten bij bredere beleidsthema's zoals de aanpak van kindermishandeling of huiselijk geweld en ondermijning. Zo wordt een passende urgentie gegeven aan dit beleidsthema.

Basisniveau bestuurlijke aanpak

Gemeenten moeten voldoen aan het basisniveau bestuurlijke aanpak mensenhandel. Dit betekent dat de gemeente werkt aan actieve signalering van mensenhandel en seksuele uitbuiting. Daarnaast treedt een functionaris op als contactpersoon. Deze is bekend met de hulpinstanties en heeft kennis van beleid en regelgeving.

De aanpak van seksuele uitbuiting heeft een aantal elementen die bijzondere aandacht vergen. Denk aan de methodiek en de slachtoffers. Het gaat voornamelijk om minderjarige en kwetsbare meisjes zonder migratieachtergrond. Dit heeft consequenties voor de preventie en de signalering van slachtoffers.

Stand van zaken aanpak mensenhandel in gemeenten

In het interbestuurlijke programma van 2018  is de afspraak opgenomen dat alle gemeenten in 2022 beleid hebben om mensenhandel aan te pakken. Daarnaast is afgesproken dat er een landelijk netwerk van zorgcoördinatie moet zijn. Ook moet de aanpak geborgd zijn in werkende afspraken tussen de zorg- en veiligheidsketen.

De VNG heeft in 2023 een onderzoek gedaan naar de stand van zaken van de lokale en regionale aanpak van mensenhandel. Waar staan gemeenten nu, welke werkbare elementen benoemen zij, welke knelpunten ervaren zij en welke behoeften aan ondersteuning hebben zij?

De rapportage laat zien dat veel gemeenten hun best hebben gedaan om het beleid op orde te krijgen. Uit het onderzoek komt ook naar voren dat er nog behoefte is aan toepasbare kennis. Gemeenten willen graag van elkaar leren en werkbare ideeën opdoen.

Samen tegen mensenhandel

Vanaf 2018 zijn een groot aantal initiatieven onder de noemer van het programma Samen tegen mensenhandel opgezet en uitgevoerd. Een groot aantal organisaties heeft zich hiervoor ingezet. Denk aan overheidsorganisaties, ngo's en ervaringsdeskundigen. Deze integrale aanpak heeft Nederland tot een van de koplopers gemaakt in de aanpak van mensenhandel.

Met het programma Samen tegen mensenhandel bouwt het kabinet verder aan het fundament gelegd door vorige kabinetten. In het coalitieakkoord is structureel 2 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld om het programma te herijken. Ook is de wens uitgesproken om samen met betrokken stakeholders te komen tot een gedragen visie en actieplan.

In 2023 is er een bloemlezing opgesteld met de trends en ontwikkelingen op het gebied van mensenhandel. Ook is er aandacht voor wat er goed gaat in de aanpak en wat nog beter kan. De opgehaalde ideeën worden gebruikt om opgavegericht te kunnen werken.