Rol gemeente bij seksueel grensoverschrijdend gedrag

Preventief beleid 

De gemeente heeft een coördinerende rol om samen met relevante organisaties te werken aan de veiligheid van inwoners. Daarbij hoort ook het voorkomen en tegengaan van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De gemeente kan een stevig fundament leggen voor preventief gemeentebeleid door het probleem in kaart te brengen, de juiste partijen bij elkaar te brengen en haalbare doelen te stellen. Denk aan doelen die aansluiten bij de actielijnen van het Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Het kwaliteitskompas kan je hierbij helpen en biedt handvatten om tot een samenhangende aanpak te komen.  

Het probleem in beeld krijgen  

De eerste stap is om een gezamenlijk beeld te krijgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de gemeente. Vooral omdat dit bij uitstek een onderwerp is dat niet erg zichtbaar is. Dat betekent ook dat je signalen moet ophalen onder jongeren. Zij hebben het beste beeld van de situatie. Daarvoor is het belangrijk dat de drempel om zorgen of signalen te melden laag is. Dit kan bij scholen, sportverenigingen en meldpunten over seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Kijk ook naar de aan- of afwezigheid van belangrijke beïnvloedende factoren. Maak bijvoorbeeld gebruik van openbare data. Het CBS verzamelt gegevens over de veiligheidsbeleving en verschillende vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op gemeenteniveau. Ook de GGD verzamelt met verschillende indicatoren gegevens over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Voor een landelijk beeld kun je terecht bij Expertisecentrum Seksualiteit Rutgers .

Het kan voorkomen dat seksueel grensoverschrijdend gedrag nog geen thema is binnen jouw gemeente. Bijvoorbeeld omdat er andere prioriteiten zijn gesteld of omdat men denkt dat het 'wel meevalt' of 'niet voorkomt'. Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt in de hele maatschappij voor. Als je het probleem beter in beeld hebt, kun je laten zien op welke manier het voorkomt in de gemeente en zo de urgentie onderbouwen. In bouwsteen 1 van het kwaliteitskompas lees je meer over hoe je dit kunt doen.

Samenwerking met maatschappelijke partners

Het is belangrijk om gezamenlijk op te trekken met de maatschappelijke partners in de gemeente. Bespreek met elkaar welke cultuur er heerst. Welke normen en waarden ervaren de partners rondom dit onderwerp?

Voor een goede samenwerking en aanpak is het belangrijk om als gemeente te zorgen voor een netwerk van relevante partijen. Zie ook bouwsteen 0 van het kwaliteitskompas. Organisaties in onderwijs, vrije tijd, religieuze partijen, horeca, wijkteams en handhaving zijn een belangrijke schakel in het signaleren van gedrag en het aanspreken van jongeren en volwassenen. Je kunt deze maatschappelijke partners stimuleren om goed beleid te formuleren en aandacht te besteden aan grensoverschrijdend gedrag. De gemeente Den Haag helpt bijvoorbeeld sportverenigingen die willen werken aan een positieve sportcultuur.

Doelen stellen

Stel samen met de partners doelen op die aansluiten bij de lokale situatie. Waar kan het beleid de grootste impact hebben op de problematiek? Het integrale plan van Arnhem tegen seksuele intimidatie is hierbij een voorbeeld.

Hulp voor betrokkenen

De gevolgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben vaak een grote impact op het leven van slachtoffers en plegers. De gemeente kan zorgen voor beschikbaarheid van goede hulp en behandeling. In het Nationaal Actieprogramma wordt de rol van de gemeente ook benadrukt. Om ervoor te zorgen dat hulp goed vindbaar en laagdrempelig is, hebben gemeenten een coördinerende rol.

Het is van belang dat betrokkenen weten waar ze terecht kunnen voor hulp en begeleiding. Draag uit dat er hulp is en maak duidelijk waar betrokkenen naartoe kunnen. Denk aan Centrum Seksueel geweld, Veilig Thuis of Slachtofferhulp. Let erop dat er niet alleen hulp is voor slachtoffers, maar ook voor plegers. Zij hebben hulp nodig om recidive te voorkomen.

Diverse gemeenten hebben lokale meldpunten opgezet om straatintimidatie te melden. Zo wordt voor een gemeente inzichtelijk waar er intimidatie is om eventueel extra maatregelen te nemen rondom handhaving. Bekijk het voorbeeld van de gemeente Breda en van de gemeente Almere.

Meer informatie 

Op de pagina's over het Kwaliteitskompas lees je meer over hoe je kunt komen tot een samenhangende aanpak bij dit thema. Het kompas helpt om krachten te bundelen, beter te doen wat nodig is, de opgave te vertalen naar een concreet plan, en duurzame resultaten te bereiken voor kinderen en jongeren.

Zie voor meer informatie ook  het 8-puntenplan voor betere preventie van seksueel geweld in de gemeente van Expertisecentrum Rutgers.

Benieuwd wat er op landelijk niveau gebeurt voor de aanpak van seksuele grensoverschrijdend gedrag? In januari 2023 is het Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld gepubliceerd.