Wat werkt bij schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten?

Brede aanpak schooluitval

Schooluitval kent vele oorzaken, zowel op individueel, school als landelijk niveau. Daarom zijn er verschillende manieren om verzuim en vroegtijdig schoolverlaten aan te pakken. Vanwege de veelheid van factoren ligt een brede aanpak op verschillende niveaus voor de hand. Lees meer over de risicofactoren en beschermende factoren voor verzuim en voortijdig schoolverlaten.

Preventie

In de praktijk is het moeilijk voortijdig schoolverlaters terug te laten keren naar school. Daarom zijn preventieve activiteiten succesvoller dan activiteiten gericht op leerlingen die al zijn uitgevallen. De voorkeur gaat uit naar een gezamenlijke preventieve aanpak die zich richt op meerdere leefgebieden van de jongere. Om schooluitval te voorkomen moet je rekening houden met riscofactoren en beschermende factoren in het kind, in de thuissituatie, in de vriendengroep, op school en in de samenleving. Belangrijk is dat ouders, school en andere professionals zoals een leerplichtambtenaar, samenwerken om negatieve invloeden van risicofactoren te verminderen.

Landelijke aanpak: Passend Onderwijs

Het thuiszitten van leerlingen willen we landelijk terugdringen met Passend Onderwijs. Ieder opgroeiend kind krijgt met Passend Onderwijs een schoolloopbaan met de juiste hulp op het juiste moment.

Aandachtspunten op school

• De docent investeert in een goede werkrelatie met de leerling, sluit aan bij de leerstijl van de leerling en hanteert een goed klassenmanagement met duidelijke regels, normen en verwachtingen voor gewenst gedrag van leerlingen.
• Mentoren horen te investeren in een goede informele relatie met hun mentorleerlingen. Door een steunfiguur te zijn en een vertrouwensband op te bouwen, krijgt de leerling meer binding met school en het gevoel dat iemand er voor hem is. Bij problemen zijn leerlingen dan eerder geneigd om bij de mentor het hart te luchten dan alles voor zich te houden. Investeer als school in het mentorschap als een vak op zich.
• De school hanteert een helder spijbelbeleid: de verzuimregistratie is op orde, bij spijbelen komt er direct een gesprek, er gelden duidelijke sancties en de school neemt op tijd contact op met de leerplichtambtenaar of functionaris van Doorstroompunten.
• Doe als school actief aan vroegsignalering en handel meteen als er signalen van verzuim zijn. Voer preventieve gesprekken en wees alert op signalen dat leerlingen geen verbinding (meer) voelen met school. Wanneer er signalen zijn dat een leerling dreigt uit te vallen, ga met ouders en leerlingen in gesprek. Zo wordt erger voorkomen.

Aandachtspunten thuis

Uit onderzoek blijkt dat de betrokkenheid van ouders bij de schoolactiviteiten van het kind bijdraagt aan het voorkomen van schooluitval. Betrokken ouders hebben aandacht voor hoe hun kind het doet op school en daarbuiten. Ze houden de schoolvoortgang van hun kind in de gaten zonder controlerend te zijn. Ze hebben reële verwachtingen van hun kind en bieden emotionele steun als hun kind dat nodig heeft. Vooral deze combinatie van betrokkenheid en monitoring is beschermend tegen schooluitval. Lees meer bij Wat werkt bij partnerschap met ouders? 

Meer informatie

Lees meer over Schoolverzuim aanpakken, een wetenschappelijke onderbouwing.