Co-ouderschap en andere vormen van ouderschap

Zorgregeling of omgangsregeling

Het maken van een ouderschapsplan is volgens de wet verplicht voor ouders die willen scheiden en kinderen hebben die jonger zijn dan 18 jaar.  Onderdeel van het ouderschapsplan is een zorgregeling of een omgangsregeling. Wanneer beide ouders gezag hebben over de kinderen spreken we van een zorgregeling. Deze regeling gaat over de verdeling van de zorg- en opvoedtaken. Wanneer één van de ouders het gezag heeft, is er sprake van een omgangsregeling voor de ouder die geen gezag heeft. Hierin staat hoe vaak deze ouder het kind ziet.

Binnen een zorgregeling kan de verdeling van de zorg- en opvoedtaken 50/50 zijn, maar ook een minder gelijke verdeling zoals 70/30. Een zorgregeling met een ongeveer gelijke verdeling noemen we co-ouderschap. 

Co-ouderschap

Om goed co-ouderschap mogelijk te maken, is het nodig dat de ouders afspraken maken over de verzorging en opvoeding van de kinderen. De ouders gunnen elkaar een goede band met de kinderen en ze stimuleren de band met de andere ouder. Ouders werken zoveel mogelijk samen, overleggen en delen hun ervaringen met de kinderen met elkaar. Het belangrijkste is dat er communicatie tussen de ouders mogelijk is en ze samen kunnen overleggen. Deze vorm van co-ouderschap wordt coöperatief ouderschap genoemd.

Soms is communicatie tussen ouders niet mogelijk of gewenst. In dat geval kan parallel ouderschap een optie zijn of een tussenvorm. Hierbij zijn de zorg- en opvoedtaken ook ongeveer gelijk verdeeld waardoor het onder co-ouderschap valt. Alleen is de communicatie en afstemming tussen ouders minimaal.

Coöperatief ouderschap

Dit houdt in dat ouders regelmatig met elkaar communiceren. Bij coöperatief ouderschap bespreken jullie als ouders samen belangrijke beslissingen en neem je ook samen de beslissing. Er zijn nog regelmatig momenten van samenkomen van het 'gezin', zoals bij feestdagen of ouders gaan samen naar gesprekken op school.

Kenmerken van coöperatief ouderschap:

• Ouders communiceren regelmatig met elkaar.
• Ouders hebben rechtstreeks contact met elkaar, persoonlijk of via de telefoon.
• Ouders nemen samen belangrijke beslissingen en bespreken die ook samen.
• Ouders werken samen om problemen met de kinderen op te lossen en activiteiten te plannen.
• Ouders werken samen vanuit de belangen van de kinderen.
• Er zijn nog momenten van samenkomen van het oude gezin.
• Ouders gaan samen naar gesprekken op school.
• Ouders zorgen dat er voor de kinderen een prettige overgang van het ene naar het andere huis is.
• Ouders bespreken veranderingen in schema's en vakanties in overleg en met een soepele en open houding naar de verzoeken van de andere ouder toe.
• Ouders bespreken met elkaar de opvoeding en waar zij tegenaanlopen.

Parallel ouderschap

Parallel ouderschap betekent dat de ouders hun kinderen elk op hun eigen manier opvoeden, zonder dat ze daar samen overleg over hebben. Bij parallel ouderschap is er weinig communicatie en emotionele betrokkenheid tussen de ouders. Er worden duidelijke afspraken gemaakt om conflicten te verminderen of te voorkomen. Deze afspraken worden vastgelegd in een ouderschapsplan. Belangrijk is wel dat beide ouders zich aan die afspraken houden. Er is in deze vorm van ouderschap weinig ruimte om dingen aan te passen; de afspraken staan vast.

Bij parallel ouderschap kan een onafhankelijke derde persoon betrokken zijn die het contact tussen ouders ondersteunt. Bijvoorbeeld als er belangrijke beslissingen over het kind gemaakt moeten worden. Dit wordt een bemiddelaar genoemd. Ook als ouders het niet eens worden over het ouderschapsplan, kan een bemiddelaar helpen om een rechtszaak te voorkomen. Deze bemiddelaar kan door ouders zelf gekozen worden. Vaak is dit een mediator of sociaal werker.

Kenmerken van parallel ouderschap:

• Ouders communiceren onregelmatig of alleen in noodgevallen.
• Ouders gebruiken e-mail, whatsapp, een derde persoon of een speciaal schrift om te communiceren over de kinderen.
• De twee gezinnen hebben zo min mogelijk met elkaar te maken. Elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen, zolang ze in het huis van de die ouder zijn.
• Ouders zetten zich los van elkaar in voor de belangen van de kinderen.
• De overgangen van de kinderen van het ene naar het andere huis vinden plaats op een neutrale plek, met weinig communicatie tussen de ouders, of via de school.
• Beide ouders houden zich aan de ouderschapsplannen. Ouders hebben een hulpverlener of organisatie nodig om punten op te lossen waar ze het niet over eens worden.
• Iedere ouder is verantwoordelijk voor de eigen relatie met het kind.