Jongerenwerk en radicalisering

Jongerenwerkers kunnen geconfronteerd worden met radicale ideeën van jongeren. Door goed contact met hen te houden, kunnen ze veel doen aan het voorkomen, signaleren en aanpakken van radicalisering. Voor samenwerkingspartners en beleidsmakers is het niet altijd duidelijk wat de rol van het jongerenwerk kan zijn. Op deze pagina lees je over de rol die het jongerenwerk kan spelen en welke tools en kennis er beschikbaar zijn om de samenwerking tussen jongerenwerk en andere professionals te bevorderen. 

Rol van jongerenwerk bij radicalisering

Jongerenwerkers zijn professionals die jongeren een steuntje in de rug kunnen geven bij het opgroeien naar volwassenheid. Jongerenwerkers hebben op een laagdrempelige manier contact met jongeren. Ze bieden een luisterend oor, denken mee over vragen waar jongeren mee zitten of bieden begeleiding als de jongere een hulpvraag heeft.

Op veel plekken waar jongeren tijd doorbrengen, zoals online, in en rondom de school of in de wijk is de jongerenwerker actief. Daardoor zijn ze vaak goed op de hoogte van wat er in het leven van een jongere speelt en kunnen ze snel zorgelijke signalen opvangen. Bijvoorbeeld wanneer een jongere steeds extremere uitspraken doet of zich sterker afzet tegen de samenleving. Het tegengaan van radicalisering en polarisatie is niet altijd een duidelijk onderdeel van de opdracht van jongerenwerkers. Onbewust doen ze hier vaak toch al veel in. Dat komt door hun kerntaken, zoals het verbinden en bieden van een luisterend oor.

Voor meer kennis en vaardigheden kunnen ook jongerenwerkers de Richtlijn Radicalisering gebruiken. Daar wordt duidelijk beschreven hoe je om kunt gaan met jongeren die mogelijk radicaliseren en dit vanuit de context van de jongere doet.

Vergroten van veerkracht van jongeren

Jongerenwerkers dragen met hun werk bij aan het vergroten van veerkracht van jongeren. Juist dit vergroten van veerkracht is een van de belangrijke onderdelen in het voorkomen en tegengaan van radicalisering. Hierbij wordt vaak onderscheid gemaakt tussen:

  • Individuele veerkracht
  • Veerkracht op gemeenschapsniveau
  • Veerkracht op maatschappelijk niveau

Meer over het belang van werken aan veerkracht om polarisatie tegen te gaan lees je in het rapport Voorkomen van radicalisering door vergroten van veerkracht. Lees ook meer op de pagina Wat werkt preventief tegen radicalisering.

Samenwerking tussen jongerenwerk en andere professionals

Doordat jongerenwerkers op veel plekken aanwezig zijn waar jongeren opgroeien, ze goed weten wat er speelt onder jongeren en het laagdrempelige manier contact met jongeren, zijn ze voor veel partijen een waardevolle samenwerkingspartner. Denk bijvoorbeeld aan samenwerking tussen jongerenwerkers en jeugdhulpverleners, politie en scholen. In de praktijk is de samenwerking van partijen rond veiligheidsvraagstukken zoals radicalisering of polarisatie soms uitdagend. Bijvoorbeeld omdat niet duidelijk is wie de regie heeft of wat je van elkaar kunt verwachten.

De samenwerking tussen jongerenwerk en scholen kan bijdragen aan het vergroten van de weerbaarheid van jongeren. De Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) heeft een stappenplan ontwikkeld om deze samenwerking vorm te geven. In dit stappenplan staat hoe de samenwerking vorm kan krijgen en welke rol de school, het jongerenwerk en de lokale gemeente hierin heeft.

Stappenplan voor samenwerking

De stappen in starten van een samenwerking zijn:

  1. Neem het initiatief
  2. Stel een aanspreekpunt aan
  3. Ga op zoek naar financiering
  4. Stel een gezamenlijke visie op
  5. Maak afspraken over verantwoordelijkheden, taken en verwachtingen
  6. Maak afspraken over het uitwisselen van signalen
  7. Faciliteer het jongerenwerk op school
  8. Maak aanwezigheid als jongerenwerker op school bekend

De stappen in het versterken van een samenwerking zijn:

  1. Deel je kennis
  2. Evalueer de samenwerking
  3. Maak de financiering structureel

Bekijk het volledige stappenplan

Hannes van de Ven

Hannes van de Ven

onderzoeker / adviseur