Online pesten: wat is het?

Wat is online pesten?

Online pesten of cyberpesten is pesten via digitale media. Op verschillende manieren is online pesten anders dan offline pesten:

Het stopt eigenlijk nooit

Online pesten kan doorgaan op elk uur van de dag. Dus ook als de pester en de gepeste thuis zijn. Dat maakt de gepeste extra kwetsbaar. Thuis zijn biedt dan geen veiligheid, wat het effect van het pesten vergroot. De pester heeft bij online pesten een groter publiek dan bijvoorbeeld op het schoolplein. Digitale bestanden zoals foto's of video's kunnen breder verspreid worden. En zijn moeilijk te verwijderen. En als het pesten wel gestopt is, zijn vervelende berichten, reacties, foto's of filmpjes vaak nog steeds terug te vinden. Hierdoor kan online pesten langdurige gevolgen hebben.

Het gebeurt op afstand

De pester en andere betrokkenen zien niet goed wat het effect is van de online pesterijen. Zij zien de gepeste niet op dat moment in het echt. De emoties zijn niet zichtbaar. Het online pesten kan daardoor gemakkelijker erger worden dan ander pestgedrag. Als het pesten ook nog plaatsvindt op openbare platforms, bijvoorbeeld via reacties onder posts, bereikt het een groot publiek.

Het kan anoniem

Online pesten kan bijvoorbeeld via nepaccounts, waarmee je moeilijk kunt achterhalen wie er pest. Door de anonimiteit voelen pesters zich minder snel bekeken, waardoor zij online verder gaan dan bijvoorbeeld op het schoolplein. Sommige online pesters houden hun identiteit bovendien bewust achter. Ze zijn actief vanaf een anoniem account dat niet te herleiden is naar hun echte identiteit. Toch kennen de meeste online pesters hun slachtoffers vaak ook in het echt.

Het gebeurt subtiel

Jongeren kunnen vaak goed inschatten wat andere jongeren denken, doen en voelen. Maar het komt voor dat juist pesters minder sterk geraakt worden door andermans emoties. Online kunnen zij subtiele oftewel voorzichtige vormen gebruiken om de machtsongelijkheid tussen hen en het slachtoffer duidelijk te maken. Denk hierbij aan negeren, buitensluiten en 'hoektags'. Bij deze laatste vorm wordt iemand in de hoek van een foto getagd, terwijl die persoon niet op de foto staat.

Deze subtiele vormen van online pesten zijn minder zichtbaar voor buitenstaanders en opvoeders, waardoor de pester zich sneller onaantastbaar voelt. Buitenstaanders kunnen dat online gedrag immers niet met zekerheid benoemen als pestgedrag. Daarom is het belangrijk om uit te gaan van wat de gepeste persoon ervaart.

Cyberpesten als 'extra gereedschap'

Online pesten gebeurt in veel gevallen in combinatie met ander pestgedrag. Want hoewel online pesten anoniemer kan zijn dan ander pestgedrag, weet de persoon die gepest wordt vaak wel wie erachter zit. Bedenk dat kinderen en jongeren nu, anders dan eerdere generaties, geen verschil meer ervaren tussen het contact in de fysieke wereld en de digitale wereld.

De sociale relaties tussen kinderen zijn de basis van pestgedrag, of dat nu online pesten of offline pesten is. Kinderen die te maken hebben met voortdurend pestgedrag in de klas of op de sportclub, worden vaak ook online gepest. Andersom geldt het ook: kinderen die online gepest worden, krijgen vaak ook in andere omgevingen met pestgedrag te maken. Het gaat dan meestal om dezelfde pesters. Kinderen die gepest worden nemen daardoor ook niet zo snel het initiatief om online terug te pesten. Ze moeten de pester immers vaak de volgende dag weer onder ogen komen.