Communicatieve vaardigheden

We gebruiken taal de hele dag door om te communiceren, te denken en van elkaar te leren.

Kinderen die minder taalvaardig zijn hebben daardoor meer moeite met sociale interacties. Kinderen met verminderde communicatieve vaardigheden kunnen moeite hebben in taalbegrip en/of taalproductie.

Daarnaast kunnen ze moeite hebben met het sociale taalgebruik. Hoe vertel je bijvoorbeeld een verhaal, hoe pas je je taal aan bij die van leeftijdsgenoten of wanneer is iets een grapje? Verminderde communicatieve vaardigheden kunnen negatief gedrag veroorzaken en pesten uitlokken.

Taal- en communicatieproblemen

Taal- en communicatieproblemen veroorzaken vaak miscommunicatie. Als kinderen niet goed begrijpen wat van hen wordt verwacht en wat anderen bedoelen, geeft dit problemen in sociale interacties. Ook als kinderen niet goed kunnen verwoorden wat zij willen, denken of voelen, bemoeilijkt dit contact met anderen en het probleemoplossend vermogen. Kinderen kunnen zich hierdoor onzeker gaan voelen, of juist gefrustreerd en boos raken.

Vooral als anderen niet in de gaten hebben dat een kind onvoldoende taalvaardig is, kunnen de communicatieproblemen veel negatieve gevolgen hebben. Kinderen kunnen dan bijvoorbeeld eigenwijs of tegendraads lijken, terwijl zij eigenlijk niet hadden begrepen wat er van hen wordt verwacht.

Als gevolg van communicatieproblemen kunnen kinderen:

  • zich terugtrekken
  • minder contact leggen met andere kinderen
  • veel spanning ervaren in sociale interacties

Dit kan kinderen isoleren, waardoor zij kwetsbaarder worden om gepest te worden.

Problemen met sociale interactie

Kinderen worden niet alleen kwetsbaarder voor pesten door communicatieproblemen, maar ook door beperkte sociaal-emotionele vaardigheden die hiermee samenhangen.

We gebruiken taal niet alleen om te communiceren, maar hebben taal ook hard nodig om emotioneel competent te worden. Kinderen met taalproblemen hebben vaak minder inzicht in hun eigen emoties en in wat er zich in iemand anders hoofd afspeelt. Hierdoor kunnen zij deze kennis minder goed gebruiken in sociale interacties. Het onbegrip en de miscommunicatie die dit met zich meebrengt, kan sociale interacties bemoeilijken en kinderen extra kwetsbaar maken om gepest te worden.

Kinderen met communicatieproblemen moeten daarom niet alleen ondersteund worden in hun communicatieve vermogens, maar ook in hun sociaal-emotionele vaardigheden, zodat zij minder kwetsbaar worden voor pesten.

Bronnen

Auteur: Dr. Neeltje van den Bedem, Universiteit Leiden, NWA startimpuls NeurolabNL

  • Fields, L., Prinz, R. J. (1997). Coping and adjustment during child-hood and adolescence. Clinical Psychology Review,17, 937-976.
  • Redmond, S. M., & Rice, M. L. (1998). The socioemotional behaviors of children with SLI: Social adaptation or social deviance? Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 41, 688–700.
  • Salmon, K., O'Kearney, R., Reese, E., & Fortune, C. A. (2016). The role of language skill in child psychopathology: Implications for intervention in the early years. Clinical Child and Family Psychology Research, 19, 352-367.
  • Samson, A. C., Van den Bedem, N. P., Dukes, D. & Rieffe, C. (2020). Positive aspects of emotional competence in preventing internalizing symptoms in children with and without developmental language disorder: A longitudinal approach. Journal of Autism and Developmental Disorders. doi: 10.1007/s10803-019-04336-y.
  • Van den Bedem, N. (2018). De sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen met TOS. Problemen, oorzaken en oplossingen.
  • Van den Bedem, N. P., Dockrell, J. E., Van Alphen, P. M., Kalicharan, S. V., & Rieffe, C. (2018). Victimization, bullying, and emotional competence: Longitudinal associations in (pre)adolescents with and without developmental language disorder.
  • Van der Wilt, F., Van der Veen, C., Van Kruistum, C., Van Oers, B. (2019). Why do children become rejected by their peers? A review of studies into the relationship between oral communicative competence and sociometric status in childhood. Educational Psychology Review. Doi:10.1007/s10648-019-09479-z.
  • Wadman, R., Durkin, K., & Conti-Ramsden, G. (2011b). Social stress in young people with specific language impairment. Journal of Adolescence, 34, 421–431.
  • Winstanley, M., Webb, R.T., & Conti-Ramsden, G. (2018). More or less likely to offend? Young adults with a history of identified developmental language disorders. International Journal of Language and Communication Disorders, 53, 256-270.

Lees ook

Alle pagina's over pesten

Foto Mirella van den Burg

Vragen? Neem contact op met:

Mirella van den Burg, MSc

adviseur onderwijs en veiligheid
m.vandenburg@nji.nl