Aandacht voor verkiezingen in het gezin

Op 22 november 2023 gaat Nederland weer naar de stembus, dit keer voor de Tweede Kamerverkiezingen. Je kunt als gezin op verschillende manieren aan de slag met de verkiezingen: praat met elkaar over stemmen, doe een stemwijzer of organiseer een thuisdebat.

Deze Tweede Kamerverkiezing is eerder dan normaal, omdat het laatste kabinet op 7 juli gevallen is. Als het kabinet niet gevallen was zou de Tweede Kamerverkiezing in maart 2025 hebben plaatsgevonden.

Wat vind jij belangrijk?

Verkiezingen gaan om keuzes maken over wat jij belangrijk vindt. Dat kan ook te maken hebben met wat er voor kinderen en gezinnen geregeld is. In de aanloop naar de verkiezingen is het goed om met elkaar te praten over wat verkiezingen zijn en hoe democratie werkt. Prodemos, de organisatie in Nederland die educatie geeft over de democratie en de rechtsstaat, ontwikkelde een website over de verkiezingen: Verkiezingen.prodemos.nl. Op de website vind je uitleg en informatie, bijvoorbeeld over waar de verkiezingen over gaan en hoe het stemmen werkt.

Praten over de verkiezingen met je kind

Hoe dichterbij de verkiezingen komen, hoe meer dit in het nieuws is. En ook op sociale media, in reclames op televisie en in kranten vragen politieke partijen aandacht voor de verkiezingen. Grote kans dat je kinderen dit meekrijgen en hier vragen over hebben.

Praten over thema's die belangrijk zijn voor kinderen

Als je kinderen onder de 18 jaar hebt, mogen zij nog niet stemmen. Je kunt dus zeggen dat je als ouder ook voor hen stemt. Juist daarom is het belangrijk om met je kinderen te praten over wat voor dingen zij belangrijk vinden. Misschien gaat je kind binnenkort een vervolgopleiding doen of al een baan zoeken, en vindt het daarom juist belangrijk wat de politiek hierover te zeggen heeft. Of het houdt heel erg van dieren en de natuur, en wil graag dat het klimaat meer beschermd wordt door de regering.

Je kunt het met ze hebben over wat de plannen zijn van de verschillende partijen voor Nederland. Op de websites van de partijen kun je meer lezen over hoe zij over verschillende onderwerpen denken. Ook kun je op de pagina over verkiezingsplannen voor jeugd en gezin lezen hoe de verschillende partijen kijken naar opgroeien en opvoeden in de samenleving.

Leren over democratie

Verkiezingen zijn een belangrijk onderdeel van onze democratie. Leren over de democratie is belangrijk, omdat het de basis is van hoe Nederland in elkaar zit. En hoe we met elkaar omgaan. Hier is aandacht voor op school, maar leren over democratie gebeurt ook thuis. Het is daarom goed hierover te praten met je kinderen. Over wat politieke partijen voor Nederland willen, maar ook over de principes van democratie:

  • Wat doe je als er iets wordt besloten en je bent het er niet mee eens?
  • Wat als een vriend ergens anders over denkt dan jij, wat doe je dan?

Het vormt een kind om over dit soort dingen na te denken. Help je kind dit onderwerp te verkennen, een eigen mening te vormen en luister vooral.

Voor de eerste keer stemmen

Als je kind in de afgelopen periode 18 jaar is geworden, dan mag het op 22 november voor het eerst stemmen. Een grote stap. Misschien is je kind al een keer mee geweest toen je ging stemmen. Voor jongeren is er ook een website van Prodemos, namelijk stemjijook.nl. Handig als dit de eerste keer is dat ze stemmen.

Doe samen een stemwijzer

Elke partij heeft eigen plannen over wat ze in Nederland willen doen. Met een stemwijzer kun je door het beantwoorden van vragen samen bekijken welke partijen goed passen bij wat jullie zelf vinden. Het kan natuurlijk zo zijn dat jullie het over bepaalde stellingen niet eens zijn. Juist over deze vragen kun je goed het gesprek aangaan.

Doe ook samen eens de stemwijzer als jouw kind nog niet mag stemmen. Wat vinden zij belangrijk? En waarom vinden ze dat dan? Op die manier kun je er achter komen wat er speelt bij jouw kinderen.

Verschillende stemwijzers

Er zijn verschillende stemwijzers op internet te vinden:

  • Naast een website over de verkiezingen ontwikkelde Prodemos ook een stemwijzer.
  • Prodemos heeft ook een stemwijzer speciaal bedoeld voor jongeren, Young Voice
  • Het Kieskompas vergelijkt jouw antwoorden met die van andere partijen en geeft je informatie daarover, maar geen stemadvies.
  • Het Kieskompas maakte ook een stemwijzer in samenwerking met Steffie. Zij legt moeilijke dingen op een makkelijke manier uit en is ook toegankelijk voor mensen met een beperking.
  • Prodemos heeft op een rij gezet wat partijen sinds de vorige Tweede Kamerverkiezing hebben gestemd in de Stemmentracker.
  • Ook de Volkskrant heeft het stemgedrag op een rij gezet in de Stemchecker. Deze is alleen toegankelijk met een account.

Dit zijn onafhankelijke stemwijzers. Er bestaan nog meer stemwijzers. Maar die zijn niet allemaal helemaal neutraal. Sommige horen bijvoorbeeld bij een bepaalde organisatie die soms via-via ook weer betrokken is bij een politieke partij.

Daarnaast kunnen bepaalde stemwijzers soms onvolledig zijn of onjuiste informatie bevatten. Kijk dus altijd goed op de website van de stemwijzer door wie deze gemaakt is en wat voor organisaties erbij betrokken zijn.

Organiseer een thuisdebat

Hebben jullie de verkiezingenvibe helemaal te pakken? Organiseer dan een thuisdebat. Het idee is dat een stelling wordt bedacht en twee teams worden gemaakt. Bij het debat is één persoon of team vóór de stelling en de andere persoon of team tégen. Leef je in en verdedig jouw standpunt. Ook als je eigenlijk voor een stelling bent, maar tijdens het debat tegen moet zijn. Dat vraagt soms wat creativiteit en doorzettingsvermogen, maar leuk en uitdagend is het zeker!

  • De regering moet meer geld uitgeven om woningen voor starters te maken.
  • Er moeten meer campagnes vanuit de overheid komen over mentale gezondheid.
  • De overheid moet zorgen dat in drukke gebieden minder toeristen komen.
  • Er moet een maximumprijs komen voor reizen met het openbaar vervoer.

Verkiezingskrant

Stemmen kan lastig zijn voor mensen die niet zo goed kunnen lezen. Daarom maakt Stichting Lezen en Schrijven de Verkiezingskrant. Deze krant biedt heldere informatie in eenvoudige taal. De verkiezingskrant lees je op Lezenenschrijven.nl.

De Stichting Leer Zelf Online heeft de website Hoewerktstemmen.nl gemaakt. Deze website geeft op een eenvoudige manier informatie over stemmen en de verkiezingen voor iedereen die dit moeilijk te begrijpen vindt.