Peuter | Zelfstandigheid: regels en grenzen stellen

Peuters zijn volop de wereld aan het ontdekken. Hierbij zoeken ze vaak de grenzen op. Niet om jou dwars te zitten, maar omdat het de manier is waarop ze leren. Als ouder wil je dat je kind veilig de wereld ontdekt. Daarom is het belangrijk om duidelijke grenzen en regels te stellen en je kind te begeleiden.

Waarom heeft een peuter regels en grenzen nodig?

Als ouder wil je dat je kind de wereld leert kennen en begrijpen. Hoe beter je kind snapt wat er gebeurt en waarom, hoe veiliger het zich voelt. Ouders geven kinderen dit veilige en beschermde gevoel door regels en grenzen te stellen. Daarbij helpt het als je weet hoe kinderen de wereld leren kennen en begrijpen.

Leren door te proberen

Peuters leren vooral door te proberen. Ze doen daarbij ook allerlei dingen die ouders vaak niet goed vinden. Zoals zand in hun mond stoppen, omdat ze willen weten hoe het smaakt. Of zonder het te vragen snoep in het winkelmandje leggen, om te kijken hoe hun ouder reageert. Peuters doen zulke dingen niet om hun ouders uit te dagen of dwars te zitten. Het is de manier waarop ze de wereld ontdekken.

Kinderen voelen zich veilig door regels en grenzen

Kinderen die zich veilig voelen, voelen zich ook vrij om te proberen en te leren. Als ouder kun jij die veiligheid bieden met grenzen en regels. Grenzen maken het leven van je kind voorspelbaar. En met heldere regels weet je peuter precies wat wel en niet mag, en waarom. Dat geeft je kind zelfvertrouwen. En het zorgt voor rust bij je peuter en jezelf.

Hoe stel je regels en grenzen? 5 tips

  1. Zorg voor duidelijke taal. Met duidelijke taal weet je kind precies wat het mag. Woorden als 'straks', 'soms' of 'misschien' zijn voor kinderen niet duidelijk. Houd regels daarom kort en simpel.
  2. Zeg wat je kind wél mag, in plaats van wat niet. Het woord 'niet' vinden jonge kinderen lastig te begrijpen. Zeg daarom tegen je kind wat je wél verwacht. Bijvoorbeeld: 'Je stoel is om op te zitten', in plaats van 'Je mag niet op je stoel staan'.
  3. Geef je kind een andere mogelijkheid als iets niet mag. Bijvoorbeeld: 'Je mag niet binnen met je rolschaatsen, maar wel buiten op het pleintje.'
  4. Stel niet te veel regels in één keer. Regels leren en onthouden kost tijd. Begin met de regels die je het belangrijkst vindt.
  5. Geef zelf het goede voorbeeld. Dan is de kans groot dat je kind dit overneemt.
Videobeschrijving

Peuters en kleuters willen steeds meer zelf doen. Hoe begeleid je je kind hier goed in als ouder of opvoeder? Voor de ontwikkeling van je kind is het belangrijk om structuur te bieden tijdens deze ontdekkingsfase. Hierdoor voelt je kind zich veilig om steeds meer dingen zelf te ontdekken. In deze video vind je 3 tips die helpen bij het stellen van regels en grenzen bij kleuters en peuters.

Hoe help ik mijn peuter om regels en grenzen te leren?

Ritme en rituelen

Ritme en rituelen helpen jou als ouder om consequent te zijn. Voor je kind geven ze duidelijkheid. Als je bijvoorbeeld na het spelen altijd het speelgoed opruimt, zal je peuter dat zelf ook gaan doen. Gebruik ook rituelen, bijvoorbeeld door je peuter altijd op dezelfde manier naar bed te brengen: eerst tandenpoetsen, dan een verhaaltje en tot slot een kus.

Positieve aanpak

Als je veel nadruk legt op leren luisteren, heeft je peuter vaak geen zin meer om dingen te leren. Een positieve insteek kan helpen. Maak een grapje als je kind iets niet wil. Of maak er een spelletje van, bijvoorbeeld als je kind niet wil drinken: 'Wie heeft het eerst zijn beker leeg?' Zo voorkom je een strijd tussen jou en je kind.

Hoe zorg ik dat mijn peuter zich houdt aan de regels en grenzen?

Peuters willen van alles ontdekken en gaan daarbij vaak over grenzen heen. Ze willen onderzoeken hoe hun ouder reageert op hun gedrag. Of ze weten niet hoe het wél moet. Hoe ga je als ouder daarmee om?

Reageer op tijd

Soms hebben kinderen nog niet goed door dat ze een grens over gaan. Help daarbij door op tijd te zeggen wat je wel en niet wilt hebben, voordat je zelf boos wordt.

Tellen werkte altijd goed. Ik zei dan bijvoorbeeld: Nu moet je echt komen. Ik tel tot drie en dan ben je hier. Dan wisten mijn kinderen altijd dat het serieus was

Praat met elkaar

Vraag je kind of het nog weet wat jullie hebben afgesproken. Bespreek wat er is misgegaan. Vertel wat de gevolgen zijn als je kind een regel overtreedt. En geef je kind een compliment als het de volgende keer beter gaat. Je kunt je peuter helpen door de regel te herhalen. Als dat niet helpt, kun je je kind even apart nemen. Even streng kijken kan soms al voldoende zijn.

Zeg dat je last hebt van het gedrag, niet van het kind

Zeg bijvoorbeeld: 'Je doet niet wat we hebben afgesproken', in plaats van 'Je bent vervelend'.

Spreek je kind aan op gelijke hoogte

Praten op gelijke hoogte voelt veiliger. Zit je kind bijvoorbeeld op de grond te spelen? Dan kun je ernaast gaan zitten wanneer je je kind aanspreekt.

Geef negatief gedrag niet te veel aandacht

Voor jonge kinderen is aandacht leuk. Reageer daarom rustig als je kind iets doet wat niet mag. Zo maak je het voor je kind minder interessant om door te gaan.

Gebruik humor

Met humor kun je iets op een positieve manier oplossen. Maak een grapje als je kind iets doet wat niet mag: 'Ga jij nu voortaan kattenbrokjes eten in plaats van boterhammen?'

Hulp zoeken

Alle ouders hebben weleens zorgen of vragen over de ontwikkeling van hun kind. Maak je je zorgen over de ontwikkeling van je kind? Blijf daar niet alleen mee rondlopen, maar:

  • Praat erover met andere ouders of met familie en vrienden. Misschien weten zij raad.
  • Vraag advies aan de leraar of pedagogisch medewerker van je kind.
  • Vraag ook advies aan je huisarts, de jeugdgezondheidszorg of het consultatiebureau. Samen kun je bekijken waardoor het komt dat je kind zich niet zo goed voelt, en wat je kunt doen om je kind te ondersteunen.
  • Siegler, R., J. Saffran, E. Gershoff, N. Eisenberg en J. DeLoache (2020). How children develop. Worth Publisher.
  • Staples, A.D. en J.E. Bates (2018). Parenting of infants and toddlers. In: Sanders M.R. en A. Morawska (red.), Handbook of parenting and child development across the lifespan (p. 585–607). Springer Pubishing.
  • Verhoeven, M., A.L. Van Baar en M. Deković (2019). Parenting toddlers. In: Bornstein, M.H. (red.), Handbook of Parenting (pp. 56–80). Routledge.

Zoek je als ouder of opvoeder hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.

Hulp en advies voor ouders