Pubers worden steeds zelfstandiger. Zelfstandigheid betekent dat je eigen keuzes kan maken en die naar eigen inzicht uitvoert. Je puberkind wil niet meer zo afhankelijk van jou zijn en vraagt liever advies aan leeftijdsgenoten. Losmaken van ouders hoort bij het zelfstandig worden en is een signaal dat je kind op weg is naar volwassenheid. Het betekent niet dat de goede relatie tussen jou en je kind nu bedreigd wordt. Ouders blijven ook in deze levensfase belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen.
Zorgzame en behulpzame ouder
Pubers die weten dat ze op hun ouders en gezin kunnen rekenen, als uitvalsbasis, oplaadpunt en vangnet, zullen meer zelfvertrouwen ontwikkelen. Ze durven meer te ontdekken en uit te proberen. Leren gaat met vallen en opstaan. Een zorgzame en behulpzame ouder helpt kinderen om dat aan te durven.
Zelfvertrouwen en zelfstandigheid
Jongeren met voldoende zelfvertrouwen kunnen al veel zelfstandig doen. Ze kunnen op school en in hun vrije tijd hun eigen keuzes maken. Ze kunnen zelf een baantje zoeken en hun eigen kleren kopen. Het is goed om je kind zulke dingen alleen te laten doen, maar denk wel mee. Bespreek de voor- en nadelen van bepaalde keuzes. Wil je kind laat thuiskomen? Vraag dan hoe dat veilig zou kunnen en bespreek de gevolgen van het voorstel.
Mijn dochter wilde naar een verjaardagsfeestje in een andere stad en wilde daar op de fiets naartoe. Ik vond dat echt te ver fietsen, zeker 's avonds. Ik vroeg haar of ze nog andere ideeën had. Ze bedacht dat ze in die andere stad ook bij een vriendin kon gaan slapen. Dat vond ik een goed idee. Zo kon ze toch naar het feestje en hoefde ze niet in het donker alleen naar huis.
Pubers denken dat ze al veel kunnen, maar zien en overzien niet altijd de gevolgen. Onzekerheid en twijfel over het kunnen voldoen aan verwachtingen horen bij de puberteit. Probeer met je kind te kijken wat lukt en laat weten dat het niet erg is als je kind iets nog niet goed kan.
Losmaken
Pubers zijn vooral bezig met zichzelf en met hun identiteit. Dat hoort bij het proces van losmaken en zelfstandig worden. Wanneer je als ouder onafhankelijk gedrag en eigen activiteiten van je kind aanmoedigt, verloopt die ontwikkeling soepeler.
Het is normaal dat ouders en pubers soms ruzie krijgen of dat pubers zich terugtrekken en nog maar weinig vertellen. Je kind is het waarschijnlijk vaak niet met je eens, en dat kan lastig zijn. Maar het is ook een goed teken: je kind is bezig een eigen persoonlijkheid te ontdekken en een eigen mening te vormen. Dat hoort bij volwassen worden. Je zult zien dat pubers het ene moment 'alles al zelf kunnen' en het andere moment nog graag op de bank tegen je aan kruipen. Geduld, humor en gewoon even die ergernis wegzuchten is soms een beter idee dan weer de discussie aangaan. Jullie kunnen ook samen even een time out nemen van de discussie en iets leuks gaan doen.
Eigen mening
Het werkt positief als je open met je kind praat, openstaat voor diens gedachten en meningen, en bereid bent om zelf van mening te veranderen. Vraag naar de mening van je kind, ook al wijkt die af van de jouwe. Zo leert je kind dat iedere mening gehoord mag worden, dat argumenten en uitleg helpen om een mening aan een ander duidelijk te maken, en dat mensen andere argumenten kunnen hebben.
Respecteer de onafhankelijkheid van je kind. Ben je het echt niet eens met wat je kind zegt of doet? Misschien kunnen jullie samen iets vinden waar jullie allebei tevreden mee zijn. Je kunt aan je kind ook vragen stellen: 'Waarom denk je dat? Waarom vind je dat zo belangrijk?'. Het is niet erg als jullie het niet met elkaar eens zijn. Dat hoort bij de ontwikkeling van je kind.
Een regel is geen mening
Bedenk wel dat een mening iets anders is dan een regel of afspraak. Steun je puber in het hebben en verwoorden van een eigen mening, maar wees consequent in de regels en afspraken die in het gezin gelden. Jullie kunnen best verschillend denken over of het voor een meisje gevaarlijker is dan voor een jongen om in het donker naar huis te fietsen, maar over de afspraak dat je puber om 01.00 uur thuis moet zijn is er geen discussie mogelijk.
Meer informatie
Maak je je zorgen over de ontwikkeling van je kind? Blijf daar niet alleen mee rondlopen, maar:
- Praat erover met andere ouders of met familie en vrienden. Misschien weten zij raad.
- Vraag advies aan de leraar of mentor van je kind.
- Vraag advies aan je huisarts of bij de jeugdgezondheidszorg als de zorgen blijven. Samen kun je bekijken waardoor het komt dat je kind zich niet zo goed voelt, en wat je kunt doen om je kind hierbij te ondersteunen.
Meer informatie over hoe je om kan gaan met verleidingen die je kind tijdens de puberteit tegenkomt vind je op Helderopvoeden.nl.
Bronnen
- Klimstra, T.A. en L. van Doeselaar (2017). Identity formation in adolescence. In: Specht, J. (red.), Personality Development Across the Lifespan (p. 293–308). Academic Press.
- Ralph, A. (2018). Parenting of adolescents and emerging adults. In: Sanders, M.R. en A. Morawska (red.), Handbook of Parenting and Child Development Across the Lifespan (p. 631–652). Springer.
- Soenens, B., M. Vansteenkiste en W. Beyers (2019). Parenting adolescents. In: Bornstein, M.H. (red.), Handbook of Parenting (p. 111–167). Routledge.
Lees ook
-
Puber | De puberteit: volwassen worden
Puber | De puberteit: volwassen wordenVoor wieOudersIn de puberteit verandert er veel. Welk gedrag vertoont en welke gevoelens heeft een puber en hoe ga je hier als ouder mee om?
-
Puber | De algemene ontwikkeling
Puber | De algemene ontwikkelingVoor wieOudersPubers gaan zich losmaken van hun ouders. Hoe ga je als ouder om met ruzies en meningsverschillen tussen jou en je puber?
-
Puber | Zelfstandigheid: een eigen mening vormen
Puber | Zelfstandigheid: een eigen mening vormenVoor wieOudersLosmaken van ouders hoort bij het zelfstandig worden van pubers. Toch blijven hun ouders belangrijk voor de ontwikkeling.
Hulp of advies nodig?
Zoek je als ouder of opvoeder hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.