Puber | De algemene ontwikkeling

Puberteit

Vanaf een jaar of 10 komen kinderen in de puberteit. Ze worden zelfstandiger, ontwikkelen hun eigen identiteit en gaan nadenken over wat zij belangrijk en interessant vinden. Het is heel normaal dat jongeren in deze periode emotioneel reageren, slecht kunnen plannen, snel afgeleid zijn, veel met zichzelf bezig zijn en meer contact hebben met leeftijdsgenoten dan voorheen. Elke puber is anders, de ene puber ervaart dit meer dan de andere puber.

Ontwikkeling van de hersenen

Dit gedrag, 'puberen', hoort bij de fase waarin de hersenen een grote ontwikkeling doormaken. Van een kind dat vooral doet wat er in het gezin of de omgeving wordt gevraagd, ontwikkelt je puber zich tot iemand met een eigen smaak, een eigen mening en eigen voorkeuren. Die ontwikkeling van een eigen 'ik' gaat met vallen en opstaan, zoeken en uitproberen, grenzen opzoeken en verleggen. Daarnaast zorgen hormonen voor onrust in lijf en gedrag. In de puberteit zet je kind de eerste stappen naar een eigen plek in de wereld.

Invloed van anderen en loskomen van ouders

In de puberteit verandert niet alleen het gedrag van jongeren, maar ook hun lichaam. Pubers ontdekken verliefdheid en seksualiteit en zijn bezig met hun gezondheid en uiterlijk. Ze ontwikkelen hun eigen smaak, en uiten dat in hun kleding, haardracht, muziekstijlen en een eigen taal. Ze worden sterk beïnvloed door leeftijdsgenoten, maar ook door rolmodellen op bijvoorbeeld sociale media. Dat kan hen inspireren, maar ook onzeker maken. Ook heeft het invloed op hun zelfbeeld en stemming.

Tijdens de puberteit ontstaan er veel vriendschappen. Dit maakt jongeren zelfstandiger. Loskomen van hun ouders hoort er ook bij. Ouders zullen merken dat hun kind eigen gedachten, gevoelens, grenzen, normen en waarden heeft: een eigen identiteit. Pubers gaan nieuwe dingen ontdekken, ze gaan experimenteren en nemen risico's. Discussies en conflicten tussen puber en opvoeder horen bij deze fase. Losmaken en loslaten is voor beide partijen een nieuw proces.

Duidelijke grenzen

Dat je kind zelfstandiger wordt, kan voor jou als ouder spannend zijn, maar het is ook leuk. Hoewel het er soms op lijkt dat je puber niet bij jou in de buurt wil zijn, heeft die jouw aandacht wel nodig. Nu er zoveel verandert in het leven van je puber, is het belangrijk dat die voelt en ervaart altijd bij jou terecht te kunnen. Juist in deze fase, waarin je kind 'lerend zoekt en zoekend leert', moet je als ouder heel duidelijk normen stellen en die consequent handhaven. Zo begeleid en bescherm je je kind. Wanneer de grenzen waarbinnen je kind kan en mag experimenteren duidelijk zijn, biedt dat veiligheid.

Goed voorbeeld

Door je kind steeds wat meer vrijheid te geven om dingen te ontdekken, leert het zichzelf steeds beter kennen. Bij die ontdekkingen horen vaak ook de eerste seksuele ervaringen en de eerste experimenten met alcohol en drugs. Blijf trouw aan je eigen standpunten over wat jij als ouder als wenselijk gedrag ziet. Dus bijvoorbeeld wel een kapsel naar eigen smaak, maar geen piercing of tattoo vóór je kind achttien is.

Behalve vertellen wat wel mag en wat niet, geldt zeker in de puberteit dat opvoeders zélf het goede voorbeeld moeten blijven geven. Bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid (alcohol, roken, voedingskeuzes, eetpatronen, praten over emoties) en gedrag (respectvol, zorgzaam, taalgebruik, gebruik van sociale media).

Steun bieden

In deze periode kunnen er conflicten ontstaan op school, bijvoorbeeld door spijbelen of ruzie met een leraar. Het blijft belangrijk om je kind een veilige omgeving en steun te bieden. Pubers steun je door interesse te tonen in de dingen waar zij mee bezig zijn, en door duidelijk te zijn over grenzen én over hoe jij over dingen denkt. Discussies met je puber kunnen jou als ouder zelf ook aan het denken zetten. De creativiteit en het onbezonnen gedrag van je kind zorgen vaak ook voor levendigheid en gedeeld plezier.

Het is heel normaal dat je soms niet weet hoe je moet omgaan met het puberende gedrag van je kind. Daar worstelt bijna elke ouder wel eens mee. Het is belangrijk met je puber in gesprek te blijven. Luister naar je kind, maak samen afspraken en stel grenzen.