Verantwoording van de informatie over ontwikkeling

Wat betekent opvoeden in de praktijk?

Het is heel bijzonder om ouder te worden. Opeens ben je verantwoordelijk voor een kind. En tegelijk moet je leren hoe jij bent als ouder, en hoe je kind op je reageert. Als ouder reageer je vaak op je gevoel. Je probeert uit en kijkt bij anderen hoe zij het doen. Je leert terwijl je doet.

Opvoeden is meebewegen

Terwijl je kind zich ontwikkelt, leer je als ouder steeds beter wat er werkt in de opvoeding, en wat niet. En vaak als je denkt dat je het snapt, kan je kind zo weer veranderen. Als ouder moet je steeds meebewegen. Dat is het leuke en het lastige aan opvoeden. Soms zijn er lastige momenten. En heel vaak ben je als ouder tevreden en trots op hoe het gaat met je kind.

Vragen en twijfels horen erbij

Bij opvoeden horen vragen en twijfels. Wat moet ik doen? Gaat het wel goed? Is dit normaal? Als ouder moet je héél veel kleine keuzes maken. Laat ik mijn kind even huilen, of pak ik het op? Kan mijn kind al zelf op de fiets, of moet ik nog mee? Laat ik mijn kind zelf een probleem oplossen, of ga ik helpen? Terwijl je kind ouder en zelfstandiger wordt, komen er weer nieuwe vragen bij.     

Hoe kan de informatie over ontwikkeling je helpen?

Je leest op de pagina's over ontwikkeling allerlei dingen die kinderen ontdekken, oefenen, leren en kunnen. Bijvoorbeeld lichamelijk en emotioneel. En ook over het leren van taal, en de ontwikkeling van spel en fantasie. Kinderen ontwikkelen zich voortdurend. Dat doen ze op hun eigen manier en in hun eigen snelheid.

Er is geen simpele handleiding waarmee je als ouder leert hoe je moet opvoeden. Maar het is wel fijn om als ouder te weten wat je ongeveer kunt verwachten in een bepaalde fase. En wat je als ouder of opvoeder kunt doen om je kind te begeleiden. Die kennis kun je hier vinden. De informatie geeft je nieuwe ideeën om uit te proberen. Soms helpt het je om te begrijpen wat er speelt bij je kind. En soms helpt het alleen al als je weet dat iedereen die lastige fase doormaakt, omdat het gewoon hoort bij een kind op die leeftijd.

Wanneer doe je het als ouder goed?

Kinderen hebben liefde en steun nodig van hun opvoeders. Ze hebben hierbij ook sturing en grenzen nodig die passen bij hun leeftijd. Kinderen hebben ruimte nodig om uit te proberen en zich te ontwikkelen. Ze moeten hierbij leren rekening te houden met anderen. Als ouder moet je daarom een goede balans vinden: tussen loslaten en controle houden, steunen en sturen, voordoen, uitleg geven en overleggen, begrenzen en meebewegen.

Er is niet één manier van opvoeden

Ouders verschillen in de manier waarop ze opvoeden. Hun karakter heeft invloed op hoe zij opvoeden. Net als de manier waarop zij zelf zijn opgevoed en wat zij belangrijk vinden om aan hun kind mee te geven tijdens het opgroeien. De opvoeding moet bovendien passen bij het kind en bij de leefomgeving. Sommige ouders zijn strenger dan anderen. Sommige ouders geven veel structuur. Anderen geven veel ruimte aan een kind. Sommige ouders praten makkelijk over emoties. Anderen laten in hun eigen gedrag zien hoe zij omgaan met gevoelens. Sommige ouders reageren heel snel op de wensen van hun kind. Anderen zijn meer afwachtend. Deze verschillen mogen er zijn, zo lang een kind zich veilig kan ontwikkelen.

Kind, ouder en omgeving hebben invloed op de opvoeding

Er gebeurt steeds heel veel tussen ouder en kind, en in de wereld om ouders en kinderen heen. Dat heeft invloed op de opvoeding. Als ouder reageer je op het gedrag van je kind. Een rustig kind vraagt iets anders van ouders dan een onderzoekend kind. En in een drukke onveilige omgeving voeden ouders vaak anders op dan in een rustige, veilige omgeving. Omgekeerd reageren kinderen op de manier waarop hun opvoeders met ze omgaan. Jouw rust of stress, jouw aandacht en plezier, jouw verdriet of zorgen hebben invloed op hoe je kind zich gedraagt.

Goed zorgen voor je kind is goed zorgen voor jezelf

Als je een kind krijgt, verandert er veel voor jou als ouder. Je bent opeens verantwoordelijk voor een ander. Je bent 24 uur per dag ouder, 7 dagen per week, ook als je kind ouder wordt en niet meer constant zorg nodig heeft. Het is mooi, vermoeiend, leuk en uitdagend. Alles tegelijk. Dat kan allerlei emoties losmaken. Als je een partner hebt, moet je wennen aan jullie nieuwe rol, de verdeling van de zorgtaken en de manier waarop je met je kind omgaat. In elke fase komen er weer nieuwe dingen waarover je samen moet praten en beslissen. Goed zorgen voor je kind, betekent daarom óók goed zorgen voor jezelf als ouder.

Ouder zijn van een kind dat zorg nodig heeft

Als je kind ziek is of extra zorg nodig heeft, komt er veel op je af. Naast het normale wennen aan een kind, is er meer onzekerheid, zorg en regelwerk. Dat kan extra zwaar zijn. Op de pagina's voor zorgintensieve gezinnen vind je informatie die kan helpen.

Waar komt de informatie vandaan?

Als Nederlands Jeugdinstituut delen wij betrouwbare kennis over wat werkt om kinderen zo gezond, veilig en kansrijk mogelijk te laten opgroeien. We gebruiken hierbij kennis uit de wetenschap. Maar ook praktijkkennis van professionals en ervaringskennis van ouders, kinderen en jongeren.