Logo voor Nederlands Jeugdinstituut, link naar homepagina
Onderwerp
Opvoeden en ouderschap

Omgaan met gevoelens en emoties rondom het ouderschap

Ouderschap brengt allerlei gevoelens en emoties met zich mee. Trots, blijdschap, onzekerheid of vermoeidheid. Prettige en onprettige emoties kunnen elkaar snel afwisselen. Dat kan soms best overweldigend zijn. Hoe ga je om met alles wat je voelt?

Omgaan met wisselende gevoelens en emoties

Kinderen krijgen verandert je leven. Je krijgt nieuwe verantwoordelijkheden en dingen gaan anders dan vroeger. Het is daarom heel normaal dat je allerlei wisselende emoties en gevoelens ervaart. Soms voel je je blij en dankbaar, en even later moe of gestrest. Alle ouders herkennen dit. Dit hoort bij het ouderschap en zegt niets over hoe goed je het doet als ouder. Met welke gevoelens kun je allemaal te maken krijgen?

Onzekerheid

Veel ouders twijfelen wel eens aan zichzelf. Je vraagt je af of je het goed doet, of je kind zich goed ontwikkelt. Misschien vergelijk je jouw kind met anderen. Er wordt vaak gekeken wat het ene kind al wel kan en het andere nog niet. Je hoort bijvoorbeeld dat kinderen van vrienden al doorslapen, kunnen fietsen, hogere cijfers halen, of eerder hun zwemdiploma halen. Dan kan je je afvragen of je het wel goed doet als ouder. Of anderen dingen beter aanpakken. Dit kan vermoeiend zijn en je onzeker maken.

Tip: Voel je je onzeker? Dat gebeurt bij elke ouder wel eens. Leg de lat niet te hoog voor jezelf. Probeer, in plaats van naar anderen te kijken, te kijken wat er wél lukt. Bijvoorbeeld dat je kind zelf de jas aandoet, of dat je na een drukke werkdag toch de rust vond om je kind 's avonds voor te lezen.

Schaamte

Iedere ouder schaamt zich wel eens. Dat kan door allerlei dingen komen. Bijvoorbeeld omdat je niet genoeg geld hebt voor het schoolkamp, je door drukte even te weinig aandacht hebt voor je kind, of omdat je kind zich in jouw ogen vervelend gedraagt in het bijzijn van anderen.

Tip: Ook al is het moeilijk, probeer iemand in vertrouwen te nemen en te delen waarmee je zit. Ook als er geen directe oplossing is, lucht dit vaak wel op.

Vermoeidheid

Vermoeidheid is heel normaal, vooral bij weinig slaap of zorgen. Door het ouderschap kun je het idee hebben haast niet meer aan jezelf toe te komen. Dan lijkt het alsof alles in het teken staat van je kind, en de rest van je tijd opgaat aan dingen als werk en huishouden.

Tip: Probeer waar mogelijk rustmomenten in te bouwen, slaap in te halen en taken te delen met een partner of familie. Plan bewust tijd voor jezelf, net zoals je afspraken voor je kind of werk plant. Spreek bijvoorbeeld met je partner of omgeving af dat je elke zaterdag een uurtje iets voor jezelf doet: wandelen, lezen, sporten of gewoon even niets. Door dit concreet te maken en uit te spreken, is de kans groter dat het er ook echt van komt.

Angst

Het krijgen van een kind kan overweldigend zijn. Je ziet ineens hoe waardevol een mensenleven is. Daardoor kun je bang zijn dat je kind iets overkomt. Natuurlijk wil je je kind beschermen, maar het heeft ook ruimte nodig om zelf dingen te ontdekken.

Tip: Probeer stap voor stap te wennen aan situaties die je spannend vindt. Laat je kind bijvoorbeeld in kleine stukjes van de route alleen naar school lopen en breid dit steeds een beetje uit naar grotere stukken van de route.

Schuldgevoel

Fouten maken we allemaal. Als ouder is het normaal om je schuldig te voelen wanneer je iets hebt gedaan wat achteraf niet zo handig bleek. Bijvoorbeeld als je uit frustratie schreeuwde naar je kind omdat het 's ochtend zo lang treuzelde.

Tip: Leg aan je kind uit wat er gebeurde en waarom je deed wat je deed. Kijk samen wat er de volgende keer anders kan. Zo leert je kind dat fouten maken erbij hoort en hoe je ze samen kunt oplossen. Je maakt dan weer op een fijne manier contact met je kind.

Eenzaamheid

Ouder kunnen zich soms eenzaam voelen. Het ouderschap verandert je leven: je hebt minder tijd voor vrienden, hobby's en andere activiteiten die je voorheen deed. Soms kan het ook voelen alsof je er alleen voor staat in de opvoeding, of dat je niet goed weet hoe je om hulp moet vragen.

Tip: Je hoeft het niet alleen te doen. Soms moet je misschien een drempel over, maar het is fijn met anderen in je omgeving over dit gevoel te praten. Alleen al door de herkenning van andere ouders kun je je hierin wat minder eenzaam voelen.

Boosheid

Soms ervaar je boosheid, dat is heel normaal. Bijvoorbeeld door stress, of omdat je kind niet luistert. Soms roept bepaald gedrag bij je kind oude gevoelens of ervaringen op, waardoor je sterker reageert dan je zou willen. Dit kan tot gevolg hebben dat je schreeuwt naar je kind, uit frustratie of onmacht. Dat is herkenbaar voor veel ouders.

Tip: Neem een moment om na te denken wat jouw boosheid triggert en wat je helpt om te ontspannen zulke momenten. Schrijf dit op en oefen ermee.

Veranderingen die je gevoelens en emoties versterken

Wisselende emoties horen bij het ouderschap, maar sommige veranderingen kunnen ze versterken. Zo brengt de moederteit, de periode waarin je als vrouw groeit in je nieuwe rol als moeder, vaak grote fysieke, hormonale en emotionele veranderingen met zich mee. Ook je relatie kan veranderen: er is minder tijd voor elkaar, prioriteiten verschuiven en de manier waarop je met elkaar omgaat kan anders worden. Het kost tijd om aan deze nieuwe situatie te wennen, en het is normaal dat dit invloed heeft op hoe je je voelt. 

Omgaan met je verwachtingen als ouder 

Iedere ouder heeft verwachtingen van het ouderschap. Die hangen samen met hoe jij bent en hoe je je eigen kindertijd hebt ervaren. Soms loopt het anders dan je dacht. Misschien dacht je dat je rustig kon blijven als je kind huilt, maar merk je dat het in de werkelijkheid zwaarder is.  

Veel dingen kunnen je verwachtingen beïnvloeden, denk aan hormonale en emotionele veranderingen in je lichaam, de verantwoordelijkheid voor je kind, wat je ziet bij andere ouders of op sociale media, of simpelweg door slaapgebrek. Je wilt het zo goed mogelijk doen, maar perfect ouderschap bestaat niet.  

Wees mild voor jezelf. Leg de lat lager en kijk vooral naar wat er wél goed gaat. Bedenk welke verwachtingen jij hebt over opvoeden en het ouderschap, en welke normen en waarden daarachter zitten. Praat erover met mensen die je goed kennen. Door daar bewust bij stil te staan én erover te praten, kun je je verwachtingen verzachten. Dat maakt het makkelijker om milder naar jezelf te kijken en geeft ruimte om meer op je gevoel te vertrouwen als ouder. 

Hulp en ondersteuning

Soms kan het fijn zijn om met iemand te praten over je zorgen of steun te zoeken bij het omgaan met emoties. Hieronder vind je een aantal mogelijkheden:  

  • Praat met iemand je vertrouwt, zoals een vriend, kennis, familielid of professional.
  • Neem contact op met de Oudertelefoon voor een luisterend oor: 085 - 130 46 58, chat beschikbaar op werkdagen van 09.00–15.00 uur en 20.00–22.00 uur.
  • Als wisselende emoties je in de weg gaan zitten en een probleem worden, kan het verstandig zijn om contact op te nemen met je huisarts.

Bronnen

Lees ook

Hulp of advies nodig?

Zoek je als ouder of opvoeder hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.

Hulp en advies voor ouders

Foto Maartje van Dijken

Vragen? Neem contact op met:

Maartje van Dijken

senior inhoudsdeskundige Opgroeien en opvoeden
m.vandijken [at] nji.nl