Kind 6-12 jaar | Taal: zelfstandig lezen

Waarom is leren lezen belangrijk?

Tijdens de basisschoolleeftijd leren kinderen lezen en schrijven. Dit zijn belangrijke vaardigheden die in het dagelijks leven nodig zijn. Lezen is niet alleen belangrijk om boeken en berichtjes te lezen en zelf ideeën op papier te zetten, maar ook om te kunnen leren. Veel informatie wordt namelijk via tekst gegeven, zoals in boeken of op websites. Ook bij rekenen is lezen vaak nodig: om de opdrachten te lezen of om de sommen uit een verhaaltje te halen.

Hoe leert je kind lezen? In 3 stappen

Stap 1: Je kind leert klanken herkennen 

Het leren praten is een voorbereiding op het leren lezen. Taal bestaat uit verschillende klanken. Samen vormen die klanken een woord. Zo bestaat het woord 'bal' uit drie klanken: 'b' 'a' 'l'. Kinderen horen vanzelf dat er kleine verschillen zijn tussen woorden. 'Paard' is anders dan 'baard'. 'Peer' is anders dan 'speer'. Door iets hardop te zeggen, horen kinderen vaak welke klanken in een woord zitten. Dit hebben ze later nodig om een woord te kunnen lezen en schrijven. 

Stap 2: Je kind leert klanken en letters verbinden 

Als kinderen leren lezen, leren ze dat bij elke letter een klank hoort. In het begin lezen kinderen letter voor letter. Door de letters hardop te zeggen, horen ze welk woord er staat. Dit werkt vooral bij woorden waarbij de klanken van de verschillende letters samen hetzelfde klinken als het hele woord. Zoals bijvoorbeeld bij 'jas' of 'bol'. Daarom leren kinderen zulke woorden vaak het eerst op school.  

Veel woorden schrijven we anders dan hoe we ze zeggen. Zoals de 'a' in 'maken'. Je leest een 'a', maar hoort een 'aa'. Andere voorbeelden zijn 'sch' en 'ng'. Je hoort één klank, maar je leest meer letters. Op school leren kinderen steeds meer van deze regeltjes. Dat kan wennen zijn. Maar door te oefenen, herkennen kinderen ook zulke woorden steeds sneller.

Stap 3: Je kind leert sneller lezen door het herkennen van woorden 

Als kinderen letters goed herkennen, kunnen zij sneller gaan lezen. Ze hoeven niet meer elke letter hardop te zeggen, maar kunnen dat in hun hoofd. Daarna leren ze woordjes in één keer te herkennen. Ze hoeven de losse letters niet meer allemaal te lezen, maar herkennen meteen het hele woord. Dit gaat steeds meer automatisch. Dat is fijn, want daardoor gaat het lezen sneller en is het makkelijker om te begrijpen wat je leest. Hierdoor vinden kinderen het lezen vaak ook leuker. 

Hoe help je je kind met leren lezen? 

Moedig je kind aan om te lezen 

Als je kind veel leest, gaat het lezen ook steeds makkelijker. Het maakt niet uit wat je kiest: boeken, strips of moppenboekjes zijn allemaal goed oefenmateriaal. Het is fijn voor kinderen als ze begrijpen wat ze lezen. Dat is moeilijker als kinderen heel langzaam lezen. Als ze een lange zin moeten spellen, weten ze aan het einde niet meer hoe de zin begon. Hierdoor is het moeilijk om een verhaal te begrijpen. Lezen is dan minder leuk. Laat je kind daarom oefenen op het eigen niveau en met boeken die het zelf interessant vindt.

Help je kind met kletsen en voorlezen 

Als kinderen een taal goed kennen, gaat het leren lezen makkelijker. Dat komt doordat ze woorden sneller herkennen. Als ouder kun je vooral helpen door veel met je kind te kletsen. Ook voorlezen werkt goed. Je kunt je kind laten oefenen door het af en toe een makkelijk woordje te laten lezen. Zoals een woord in een voorleesboek, op een reclamebord of een verpakking. Zo merkt je kind steeds meer dat er overal letters zijn en gaat het deze steeds makkelijker herkennen. 

Help je kind met woorden hakken 

Veel kinderen vinden lange woorden nog heel lastig te lezen. Je kunt helpen door samen met je kind de woorden in stukjes te hakken. Volwassenen doen dit vaak zelf ook bij woorden die ze niet kennen. Zoals de dinosaurusnaam 'Parasaurolophus'. Als je dit in één keer probeert te zeggen, kom je er waarschijnlijk niet uit. Je moet goed naar de losse letters kijken om dit woord uit te spreken. Door lange woorden in stukjes te hakken, leert je kind deze vanzelf automatisch herkennen.

5 tips om lezen leuk te maken voor je kind  

1. Speel een raadspelletje 

Met een raadspelletje leer je je kind klanken herkennen in woorden. Zeg eerst de lettergrepen van een woord. Bijvoorbeeld 'to' – 'ren'. Laat je kind raden welk woord je bedoelt. Daarna kun je het woord in letterklanken laten horen: 't'-'o'-'r'-'e'-'n'. 
 
Spreek de klanken van de letters uit zoals je ze zegt. Dus de 'o' in toren spreek je uit als korte 'ò', niet als lange 'óó'. En zeg 'sss' in plaats van de 'es'. Als je kind de woorden kan raden, kun je ook kleine pauzes tussen de klanken laten vallen. Laat daarna je kind ook proberen om een woord in klanken uit te spreken. Ook is rijmen een leuke manier om met taal te spelen. Hierdoor leren kinderen ook de klanken te herkennen in woorden.    

2. Ga met je kind naar de bibliotheek 

De bibliotheek heeft boeken en strips op verschillende niveaus. Er zijn boeken met korte zinnen en veel plaatjes. Dit helpt je kind begrijpen waar een verhaal over gaat.  

3. Lees om de beurt met je kind in een samen-leesboek 

Hierin staan stukjes tekst voor de ouder en stukjes tekst voor het kind. Kinderen vinden het verhaal vaak interessanter, waardoor het lezen leuker is. 

4. Speel de woordenrij 

De een zegt een woord en de volgende zegt daarna een woord dat begint met de laatste letter van het eerste woord. Bijvoorbeeld: auto – ooievaar – ruit – telefoon – niks – schelp. 

5. Laat je oudere kind een boek uit de Tijgerlezen-serie lezen 

Laat je oudere kind, als deze lezen nog lastig vindt, een boek lezen uit de Tijgerlezen-serie. Deze speciale boeken zijn geschreven in simpelere taal, maar gaan wel over onderwerpen die oudere kinderen interessant vinden. 

Meer informatie

Spoedcursus leeslust: zo krijg én houd je je kind aan het lezen (Volkskrant.nl)Begrijpend lezenWaarom doet lezen ertoe? (Lezen.nl)Tien gouden voorleestips