‘We geven meer ruimte om fouten te maken’

Transferium, de JeugdzorgPlus-locatie van Parlan, is sinds eind 2020 gesloten. In plaats daarvan kwamen er kleinschalige woonvoorzieningen verspreid over Noord-Holland, waar Parlan jongeren opvangt met machtigingen voor open en voor gesloten plaatsing. Jeugdzorgwerker Natascha Beers stond voorheen op de groep bij Transferium en nu in een kleinschalige woonvoorziening. 'We geven jongeren hier meer ruimte om fouten te maken.'

Natascha Beers liep als student in 2018 stage bij Transferium in Noord-Holland. Na haar studie bleef ze er werken, tot Transferium dicht ging. Nu werkt ze in een rijtjeshuis in Haarlem. 'Wij hebben het hoekhuis. Wonen in een gewone wijk is een uitdaging met deze doelgroep. Deze jongeren, die in een instelling hebben gewoond, zijn niet gewend aan buren. Vooral in het begin hadden die veel last van ons. Het is mooi om te zien hoe de jongeren nu hun best doen om rekening te houden met mensen om hen heen, op de groep en in de wijk.'

De groep bestaat uit vier jongeren, van 14 tot 17 jaar. Twee van hen kwamen bij Parlan binnen met een machtiging voor gesloten plaatsing, maar hebben nu een machtiging voor een open plaatsing, net als de andere twee. 'Ze hebben uiteenlopende problemen, maar wel allemaal complexe problemen. Het enige wat we hier niet hebben zijn jongeren die extreem agressief zijn. Die doelgroep had je bij Transferium wel. Extreme agressie kun je niet hebben in deze voorziening. Niet dat we nooit met agressie te maken hebben, maar het blijft te overzien.'

Geen dwang

Het grote verschil tussen transferium en de kleinschalige voorziening is de dwang, vertelt Beers. 'Als jongeren in Transferium zich niet aan afspraken hielden, had dat consequenties. Vastpakken bijvoorbeeld, fouilleren, de telefoon afpakken of afzonderen op de eigen kamer of in de separeerruimte. Zo dwong Transferium jongeren tot gedragsverandering. Maar op lange termijn heeft dat minder effect. En je kunt jongeren niet dwingen om mee te werken aan een behandeling.'

'Nu proberen we veel meer het gedrag te beïnvloeden via gesprekken. Gedragsverandering moet ontstaan bij de jongere. Die aanpak vraagt een langere adem. Verandering gaat hier met kleine stapjes. Maar áls ze zo'n stapje zetten, is het omdat ze dat zelf willen. Voor de lange termijn is dat beter. Uiteindelijk kunnen ze in deze setting veel verder komen dan in Transferium.'

'We geven ze hier ook meer ruimte om fouten te maken. Ongeacht of het goed gaat of slecht, ze blijven hier bij ons wonen. Daardoor groeit het vertrouwen en leren ze dat ze er ook écht mogen zijn. Als je een fout maakt, moet je niet naar je kamer of je telefoon inleveren, maar gaan we met je praten.'

Meer tijd nodig

Wel kost het in de kleinschalige woonvoorziening meer tijd om een band op te bouwen. 'Bij Transferium brachten de jongeren veel tijd door op de groep, want ze konden niet naar buiten. Contact maken is nu een grotere uitdaging. Als hier in de kleinschalige woonvoorziening een jongere geen zin heeft om met mij te praten, dan loopt hij naar buiten en zie ik hem de hele dag niet meer.'

Klein team

Extra ingewikkeld is dat er alleen 's avonds twee medewerkers aanwezig zijn. 'In de ochtend sta je alleen op de groep. Als ze er dan allemaal zijn, moet je dus vier jongeren in je eentje begeleiden. Wanneer er iets aan de hand is waardoor een kind al je aandacht vraagt, dan kun je die andere drie niet de aandacht geven die zij ook nodig hebben. Meestal zijn ze er 's ochtends niet allemaal, maar 's avonds vaak wel. Daarom hebben we nu tijdelijk 's avonds een dubbele bezetting op de groep. We zoeken naar een manier om uiteindelijk ook 's avonds met één begeleider te werken, maar door de complexiteit van de doelgroep kan dat op dit moment nog niet.'

Het team van Beers bestaat uit acht vaste medewerkers. 'De medewerkers inroosteren is hier lastiger. We hebben nu ook slaapdiensten, want er moet altijd iemand zijn. Dat vraagt meer flexibiliteit van het team. Gelukkig hebben we een vaste groep van invallers, want vaste gezichten zijn belangrijk voor de kinderen.'

Voor de medewerkers was Transferium soms veiliger, vertelt Beers. 'Er waren altijd een hoop collega's in de buurt. Als er iets mis ging hoefde je maar te bellen of je pieper te gebruiken en er kwam iemand naar je toe. Hier ben je meer op jezelf aangewezen. Gelukkig voel ik me niet snel onveilig; als het erom spant, blijf ik kalm en kijk ik wat ik kan doen.'

Saamhorigheid

'Ik mis soms de saamhorigheid van die grote groep collega's op één terrein. Ik heb er een leuke tijd gehad. Met al die groepen kinderen was het heel gezellig. Dat hoor ik soms ook van kinderen die er gezeten hebben. Maar vastpakken en separeren, dat was niet mijn favoriete deel van het werk. En daar zie je kinderen ook echt niet beter van worden. Ik ben blij dat dat er niet meer is.'

Bescherming van geslotenheid

'Ik denk dat zo'n woonwijk niet voor iedereen geschikt is. Sommige jongeren hebben de bescherming van geslotenheid nodig, en veiligheid voor zichzelf of voor anderen. Dan is een afgesloten terrein soms beter.'