'Een veilig gevoel creëren is mensenwerk'

De vijfde aflevering van De Jeugdkantine gaat over kindermishandeling. De stelling van de aflevering is: Ik durf er iets van te zeggen als ik het vermoeden heb dat iemand thuis te maken heeft met kindermishandeling. Charlotte Dopper van het NJi luisterde mee en vertelt hoe je als professional het gesprek over kindermishandeling kunt aangaan.

Kindermishandeling wordt vaak gezien als een ongemakkelijk onderwerp om over te praten. Dit geldt voor kinderen, maar ook voor professionals. 'Dat is begrijpelijk', zegt Charlotte Dopper. 'Zoals ook in de podcast besproken wordt, is kindermishandeling niet altijd makkelijk om te zien. Als professional bevind je je daardoor in een grijs gebied van het niet zeker weten. Daardoor gebeurt het regelmatig dat er excuses worden gezocht om er niets mee te hoeven doen. Bijvoorbeeld omdat je niet weet hoe je het gesprek moet openen. Of omdat je bang bent dat het thuis nog onveiliger wordt als je erover begint.'

Volgens Dopper is het belangrijk om over deze drempels heen te stappen. 'Om zoveel mogelijk kinderen te helpen moeten we echt proberen het praten over onveiligheid makkelijker te maken.  Wees niet bang voor ongemak en kijk en luister goed naar een kind om erachter te komen wat er aan de hand is. Geef vervolg aan wat je onderbuikgevoel je zegt of wat een kind je vertelt.'

'Je moet gewoon je mond houden'

Om als professional onveiligheid of kindermishandeling te signaleren of te voorkomen, zijn volgens Dopper bepaalde vaardigheden belangrijk: bied veiligheid, wees beschikbaar,  en heb geen oordeel. Maar hoe doe je dat? Dopper: 'In de podcast bieden Gerard en Ted mooie praktijkvoorbeelden. Zoals Gerard bijvoorbeeld zegt: Je moet gewoon je mond houden. Oftewel, soms kan even stil zijn en niets zeggen een kind al helpen om diens verhaal te doen.'

'Maar krijg dat maar eens gedaan, naast een kind gaan zitten zonder iets te zeggen. Daar gaat wel wat aan vooraf. Zoals veiligheid creëren vanuit jou naar het kind, zodat die zelf gaat praten. Dat doe je door een vertrouwensband op te bouwen. Dat kost vaak tijd. Een kind zover krijgen dat die dingen aan je vertelt, krijg je niet voor elkaar na één gesprekje of met een protocol. Dat hoor je ook in de podcastaflevering. Niemand heeft het daar over de meldcode of trainingen die je moet volgen. Natuurlijk is dat ook belangrijk, maar uiteindelijk gaat het om het creëren van een veilig gevoel tussen jou en een kind. Dat vat je niet in een protocol. Het is mensenwerk.'

Geef een kind naast een gevoel van veiligheid ook genoeg mogelijkheden om te praten over onveiligheid of kindermishandeling. 'Het kan helpen om iets te doen met een kind. Bijvoorbeeld als leerkracht samen na de les nog even de klas vegen of de knutselwerkjes ophangen. Of als sportcoach samen de sportattributen opruimen. Soms heb je kinderen die niet graag naar huis gaan. Als je die nog even laat blijven, komen  hun verhalen vaak wel los.'

Zonder oordeel

Net als de gasten in de podcast adviseert Dopper om zonder oordeel met kinderen te praten. 'Misschien wil je heel graag iets vragen over wat er thuis precies gebeurt, maar kinderen zijn loyaal en zullen vaak niet in details treden. Daarom is het van belang dat je in een gesprek met een kind open vragen stelt. Of als je merkt dat een kind dichtslaat, om even over iets anders te praten.'

Blijf altijd praten over veiligheid

Blijf altijd praten over veiligheid, vooral met ouders, vindt Dopper. 'Ga niet pas in gesprek met ouders na alarmbellen of een onderbuikgevoel. Als een kind vertelt over een ouder die heel hard ging schreeuwen, kun je daar best naar vragen. Maak het niet groter dan het misschien is, maar verwijs naar wat het kind vertelde en vraag bijvoorbeeld of thuis alles goed gaat. Ook voor de kleine dingen kun je met ouders in gesprek gaan, iets wat zij soms ook prettig kunnen vinden. Misschien vinden ze het juist fijn om hun hart te luchten als het thuis even heel stressvol is.' Ook hierbij geldt volgens Dopper dat het belangrijk is een vertrouwensband op te bouwen. 'Want net als kinderen zullen ook ouders niet zomaar over hun zorgen of problemen vertellen.'

Wat houdt mij tegen?

Wat zegt Dopper tegen professionals die het toch nog steeds moeilijk vinden het gesprek over kindermishandeling aan te gaan? 'Ik denk dat we de fase van 'in mijn omgeving gebeurt dit niet' of 'ik weet niet waar ik op moet letten' echt wel voorbij zijn. We weten dat kindermishandeling overal kan plaatsvinden. En er is zoveel kennis over dit onderwerp te vinden en scholing te volgen, dat kan elke professional vinden. Ga dus bij jezelf te rade wat je weerstanden zijn om niet te handelen. Wat gebeurt er bij jou intern waardoor dit een spannend thema of onderwerp is? Is dat je eigen verleden of ben je niet goed in gespreksvoering? Wees kritisch en vraag jezelf af: wat houdt mij tegen om mijn onderbuikgevoel te volgen?'

Luister naar de podcast

Of luister in je favoriete podcastapp:

Apple Podcast Spotify Deezer 

Bekijk de video

Bekijk de podcast-aflevering hier:

Video bekijken? Dan vragen we je eerst toestemming te geven voor het plaatsen van marketingcookies door derden. Of bekijk de video via https://www.youtube.com/watch?v=ItLux9wPt0M

Cookies accepteren

Videobeschrijving

Deze aflevering van De Jeugdkantine gaat over kindermishandeling. De stelling van de aflevering is: Ik durf er iets van te zeggen als ik het vermoeden heb dat iemand thuis te maken heeft met kindermishandeling. Presentatoren Nienke de la Rive Box en Rida Deraoui gaan hierover in gesprek met Gerard Zwarts, politieagent in Amsterdam, en Ted Kloosterboer, directeur van Stichting Praat. Ook de jongeren op straat geven weer hun mening.