'Continuïteit jeugdzorg is in gevaar'

De financiële problemen van jeugdzorgaanbieders bedreigen de  continuïteit en de toegankelijkheid van de jeugdzorg. Dat concludeert de Jeugdautoriteit in de Stand van de Jeugdzorg 2024.

De jeugdzorg kent in 2024 nog steeds veel problemen. De kosten stijgen fors, hoewel het gebruik nauwelijks meer toeneemt. Achttien jeugdzorgaanbieders hebben zulke grote financiële problemen dat hun voortbestaan bedreigd is. Zij zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer 30 procent van de omzet in de jeugdzorg. Vooral middelgrote en grote jeugdhulpaanbieders kampen met veel ziekteverzuim en hoge personeelskosten. De tarieven voor jeugdzorg zijn volgens hen vaak te laag om goede zorg te leveren.

Deze problemen constateerde de Jeugdautoriteit ook vorig jaar in de Stand van de Jeugdzorg. Ondanks de ambitieuze voornemens in de Hervormingsagenda Jeugd lijken de problemen vooralsnog niet minder groot te worden. Door de versnippering van de jeugdzorg en de vele belangen duurt het lang om veranderingen door te voeren. Verder heeft de sector nog steeds weinig aandacht voor de kosteneffectiviteit van jeugdinterventies, wat zou helpen om de kosten te beheersen.

Gezamenlijke aanpak ontbreekt

Volgens de Jeugdautoriteit ontbreekt een gezamenlijke aanpak van gemeenten, aanbieders en het Rijk. Er is nieuwe wetgeving op komst om het functioneren van de jeugdzorg te verbeteren. De Wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg gaat eisen stellen aan de regionale samenwerking tussen gemeenten, en de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein is bedoeld om domeinoverstijgende hulpverlening te verbeteren. Die toekomstige wetten bieden echter op korte termijn geen oplossing voor de bestaande, dringende problemen. De Jeugdautoriteit pleit ervoor om niet te wachten op de nieuwe wet- en regelgeving, maar om te werken aan een efficiënte en effectieve organisatie van de jeugdzorg.

Daarbij kan de jeugdsector leren van andere zorgsectoren, stelt de Jeugdautoriteit. In vergelijking daarmee loopt de jeugdsector achter. Bijvoorbeeld in de kwaliteit van de bedrijfsvoering, bij het bieden van passende zorg en bij regionale en domeinoverstijgende samenwerking. Ook kan de sector meer gebruikmaken van wetenschappelijke inzichten over het organiseren van zorg.

Gemotiveerde professionals

Veranderingen gaan niet snel genoeg, maar de sector staat niet volledig stil, nuanceert de Jeugdautoriteit. Ondanks alle problemen blijven de meeste jeugdzorgaanbieders overeind en krijgen dagelijks talloze kinderen en jongeren hulp van gemotiveerde professionals. De samenwerking tussen gemeenten en aanbieders verbetert en gemeenten hebben meer kennis over jeugdzorg opgebouwd. De Hervormingsagenda Jeugd biedt aanknopingspunten voor verbetering van het stelsel, al kost de uitwerking veel tijd. De professionalisering van de sector moet daar volgens de Jeugdautoriteit niet op wachten.

Ook de samenleving heeft volgens de Jeugdautoriteit een verantwoordelijkheid. Om te zorgen dat er hulp is voor degenen die dat het hardst nodig hebben, moet de druk op de sector omlaag. Kinderen en jongeren die hulp minder hard nodig hebben, moeten op een andere manier worden geholpen. Voorlichting, preventie en aandacht voor de problemen van kinderen en jongeren kunnen daarbij helpen. Dat vereist een cultuuromslag.

Maatschappelijk debat over indringende vragen

Voor zo'n cultuuromslag is een maatschappelijk debat nodig over indringende vragen, denkt de Jeugdautoriteit. Accepteren we dat er in ons welvarende land zoveel problemen zijn in de jeugdzorg? Welke hulpvragen komen voor jeugdzorg in aanmerking? En wat willen we daar als samenleving voor betalen?

Meer informatie

Bericht JeugdautoriteitRapport Stand van de Jeugdzorg 2024