Van school naar wijk: De overgang naar ambulant kinderwerk

In Nijmegen heeft welzijnsorganisatie Bindkracht10 een belangrijke transformatie ondergaan. Waar voorheen de focus met name lag op activiteiten binnen de muren van scholen, is het kinderwerk nu volledig geïntegreerd in de wijken. Door aanwezig te zijn op straat, in speeltuinen en andere plekken in de buurt, kunnen kinderwerkers beter inspelen op de behoeften van kinderen en gezinnen. Menno van der Geugten en Alyssa Tol van Bindkracht10 vertellen over deze verandering en de impact ervan. 

Van schoolgericht naar wijkgericht werken 

In de beginperiode was het kinderwerk in Nijmegen vooral verbonden aan scholen, waar thema's en activiteiten door de scholen zelf werden bepaald. Menno legt uit: 'Dit betekende dat we ons aanbod vooral richtten op de kinderen van die specifieke scholen. Hierdoor bereikten we veel kinderen, maar niet altijd de meest kwetsbare.'  

Scholen blijven nog steeds een belangrijke vindplaats en samenwerkingspartner voor het kinderwerk. Tegelijkertijd speelt het kinderwerk nu sneller in op signalen en thema's uit de wijk. Door activiteiten bijvoorbeeld op andere tijden of plekken te organiseren, is het toegankelijker geworden voor álle kinderen in de wijk, ook buiten de scholen om.  

De overstap naar wijkgericht werken zorgt ervoor dat kinderwerkers nu een bredere groep kinderen bereiken, inclusief degenen die niet naar school gaan of op het speciaal onderwijs zitten. Dit betekent dat ze kwetsbare groepen, die in sommige wijken anders buiten beeld zouden blijven, kunnen ondersteunen. Menno: 'We zijn niet meer beperkt tot één locatie. We werken in de wijk en zijn flexibel. Dit geeft ons de mogelijkheid om een groter aantal kinderen te bereiken, ook degenen die onze hulp het hardst nodig hebben.' 

De impact van wijkgericht werken

Kinderwerker in gesprek met kinderen op plein

Een ander groot voordeel van de wijkgerichte aanpak is de intensievere samenwerking met andere partijen, zoals de gemeente, GGD, wijkagenten en sportcoaches. 'We zijn nu veel nauwer verbonden met andere professionals in de wijk', vertelt Alyssa. 'Dit heeft ervoor gezorgd dat de preventieve waarde van ons werk beter wordt gezien en erkend. De gemeente ziet kinderwerk in Nijmegen als een belangrijk middel om kinderen in kwetsbare posities te ondersteunen. Onze rol in de ontwikkeling van kinderen wordt steeds duidelijker.' Deze samenwerking stelt de kinderwerkers in staat om sneller op signalen te reageren en problemen effectiever aan te pakken. 

Ambulant werken in de wijk 

Wat het nieuwe kinderwerk ook zo sterk maakt, is het maatwerk dat ze kunnen leveren op basis van de specifieke behoeften van de verschillende wijken. Elke wijk in Nijmegen heeft zijn eigen uitdagingen, zoals prestatiedruk, veiligheid of armoede. Door ambulant te werken, gaat de kinderwerker vindplaatsgericht te werk. De werker is daar waar kinderen zijn, dus ook op straat, in speeltuinen, voetbalveldjes en hangplekken. Menno benadrukt: 'We passen ons werk aan op de thema's die in een wijk leven. In mijn wijk, Nijmegen-Noord, zien we bijvoorbeeld veel kinderen die opgroeien met hoge stressfactoren en ouders van kinderen die al op vierjarige leeftijd zorgen hebben over faalangst en prestatiedruk, terwijl in andere wijken armoede een belangrijker thema is. Door ons werk aan te passen, kunnen we gerichter hulp bieden. De 10 beschermende factoren hebben mij hier heel erg bij geholpen.' 

Dromen voor de toekomst 

Menno en Alyssa delen hun visie op kinderwerk en de waarde ervan. Menno hoopt op meer erkenning van het vak: 'Wat ik mooi vind aan Nijmegen is dat wij hier gewoon kinderwerker mogen zijn. Ik maak me zorgen om de trend in Nederland, waarin het beroep van kinderwerker verdwijnt of een andere naam krijgt. We richten ons veel op jongerenwerk, maar vergeten soms dat kinderwerk net zo belangrijk is. Mijn droom is dat kinderwerkers meer erkenning krijgen en dat het beroep serieuzer wordt genomen.' 

Alyssa hoopt vooral dat kinderen later met een positief gevoel terugkijken op hun tijd bij het kinderwerk: 'Wat ik fijn zou vinden, is dat kinderen later kunnen zeggen: "Dat was echt een fijne plek waar ik mezelf kon zijn." Of dat ze, ondanks dat ze soms niet zoveel zin hebben, blij zijn dat we er waren en daar goed op terugkijken. Als een kind bijvoorbeeld moe is of niet zoveel zin heeft, bespreek ik samen met het kind of de ouder of het misschien beter is om die dag naar huis te gaan. Het is belangrijk dat ze weten dat het oké is en we ze de volgende keer weer graag zien. Mijn droom is om een plek te blijven creëren waar kinderen zich veilig en welkom voelen.' 

Tips voor wijkgericht kinderwerk 

Hier zijn enkele tips die Menno en Alyssa willen meegeven aan kinderwerkers in Nederland die de omslag van schoolgericht naar wijkgericht werken willen maken. 

Zichtbaarheid en toegankelijkheid 

Zorg dat je zichtbaar en aanwezig bent op plekken waar kinderen en ouders zich bevinden, zoals speeltuinen, straten, buurtcentra of zelfs bij hen thuis. Doe dat nog voordat er problemen zijn. Bouw vertrouwen op door regelmatig op vaste momenten aanwezig te zijn, zodat je een bekend gezicht wordt in de wijk. Zichtbaarheid bouwt vertrouwen op en maakt het gemakkelijker om signalen op te pikken.

          'Ik kan gewoon een kopje thee drinken en vragen hoe het gaat. Door dat soort gesprekken bouw je een vertrouwensband op. Als er later iets speelt waar bijvoorbeeld de wijkagent bij betrokken is, is die relatie er al.' - Menno van der Geugten, kinderwerker.

Luisteren naar behoeften van kinderen 

Ga naast de kinderen staan, in plaats van ze te vertellen wat goed of fout is. Zie ze als volwaardige partner. Luister naar wat er speelt in hun leven en probeer daarop in te spelen. Betrek kinderen bij het proces van het vormgeven van activiteiten. Vraag hen wat zij willen en laat hen helpen bij de uitvoering. Dit creëert een relatie waarin kinderen zich gehoord en begrepen voelen. 

          'Er zijn veel kinderwerkers, ieder met zijn eigen talent. Maar het draait bij ons uiteindelijk vooral om de behoeften van de kinderen. Elke dag is daardoor anders. Onlangs is er een jongetje in de wijk overleden, en de kinderen wilden een voetbaltoernooi organiseren ter nagedachtenis. Kinderen kregen een stem en mochten zelf over hun activiteit nadenken en helpen voorbereiden en uitvoeren.' - Alyssa Tol, kinderwerker

Flexibiliteit en aanpassingsvermogen 

Elke wijk heeft andere behoeften en uitdagingen, dus wees flexibel in je aanpak. Probeer niet vast te houden aan één vast programma of methode, maar speel in op wat er in de buurt leeft. Ga actief de wijk in, spreek diverse partners om te horen wat er leeft en stem je activiteiten af op thema's die relevant zijn voor de wijk, zoals armoede, veiligheid of prestatiedruk. 

Samenwerking met lokale partners 

Zoek actief de samenwerking op met buurtsportcoaches, wijkagenten en de gemeente. Dit vergroot je impact en helpt bij het opzetten van gezamenlijke programma's die inspelen op wat er speelt in de wijk. De kracht van wijkgericht werken zit in een netwerk van verschillende partijen die elkaar aanvullen en versterken.

Menno legt uit dat kinderwerkers actief samenwerken met verschillende partijen in de wijk om het welzijn van kinderen te bevorderen. 'Er is een groeiende vraag naar doorverwijzingen naar zorgprofessionals zoals therapeuten. Om hier preventief op in te spelen, ben ik onderdeel van het door de gemeente opgezette preventieplatform. Hier werken we samen met partners zoals het sportbedrijf, buurtteams en scholen. Een goed voorbeeld hiervan is ons gezamenlijke initiatief voor mindfulness, gericht op het mentale welzijn van kinderen. Het is mooi om met verschillende partijen samen te werken en zo een frisse blik te brengen op onderwerpen die soms als zweverig worden gezien, maar in werkelijkheid heel relevant zijn.' 

Duidelijkheid creëren 

Zorg ervoor dat ouders en kinderen begrijpen wat er veranderd is in je werkwijze. Dit kan hen helpen zich aan te passen aan nieuwe tijden en structuren.  

Ga voor meer informatie naar de website van Bindkracht10

Foto Petra van Es

Petra van Es

medewerker inhoud