Kwaliteitskompas | 2. Maatschappelijk resultaat
Wat is straks beter voor kinderen en jongeren?
Deze bouwsteen van het Kwaliteitskompas gaat over het vertalen van ambities naar concrete maatschappelijke resultaten. Wat willen we met en voor onze kinderen en jongeren bereiken? Wat is er over vier jaar anders dan nu? Door deze vertaling naar maatschappelijk resultaat kun je merken of er op de lange termijn vooruitgang wordt geboekt. Je kunt tussentijds de balans opmaken en beoordelen wat nodig is om bij te sturen. In deze bouwsteen lees je hoe je de gewenste maatschappelijke resultaten kunt bepalen en formuleren.
Wat is een maatschappelijk resultaat?
Wat wil je dat er over vier jaar anders is voor kinderen en jongeren dan nu? Daar gaat maatschappelijk resultaat over. Stel, je ambitie is dat meer jongeren gezond opgroeien. Je weet dat op dit moment 65 procent van de jongeren een gezonde leefstijl heeft. Dan kan je gewenste maatschappelijk resultaat zijn dat over vier jaar 75 procent van de jongeren een gezonde leefstijl heeft.
Je kunt verschillende soorten resultaten formuleren:
- Inhoudelijke maatschappelijke resultaten. Deze gaan over wat je wilt bereiken voor kinderen en jongeren. Bijvoorbeeld: '95 procent van de jongeren behaalt een kwalificatie voor werk of vervolgopleiding'.
- Procesresultaten. Deze gaan over wat er in het proces nodig is om inhoudelijke resultaten te behalen. Bijvoorbeeld: 'betere samenwerking tussen partners in de geboortezorg'.
- Randvoorwaardelijke resultaten. Deze gaan over de randvoorwaarden voor het behalen van de inhoudelijke resultaten. Bijvoorbeeld: 'een goed functionerend facturatie- en declaratiesysteem' of 'voldoende tijd en middelen'.
Focus op resultaat voor kinderen en jongeren
In beleidsplannen worden ambities vaak vertaald naar resultaten op het gebied van proces of randvoorwaarden. Bijvoorbeeld: 'we signaleren vroegtijdig bij stress of overbelasting bij jongeren', 'goede afstemming tussen partners vanaf de zwangerschap tot het kind meerderjarig is' of 'een goed functionerend facturatiesysteem'. Dit soort resultaten zegt iets over hoe je bepaalde inhoudelijke doelen wilt behalen, ofwel de 'knoppen waar je aan kunt draaien'. Zo kun je door vroegtijdig te signaleren stressklachten bij jongeren verminderen. Maar door de nadruk op het proces of de randvoorwaarden verdwijnt dat wat je voor kinderen en jongeren wilt bereiken naar de achtergrond. Het proces of de randvoorwaarde komt dan centraal te staan.
De inhoudelijke resultaten helpen om in het oog te houden waar je het allemaal voor doet. Zet dus wat je wilt bereiken voor kinderen en jongeren centraal. Dit draagt ook bij aan gedeeld eigenaarschap en gedeelde verantwoordelijkheid. Kinderen en jongeren vormen immers een gedeeld belang. Blijvende aandacht hiervoor draagt bij aan het vasthouden van energie en motivatie, ook als het even lastig wordt.
Als er veel nadruk ligt op een bepaalde inrichting of randvoorwaarde, is het goed om je af te vragen waarom je hierop inzet. Zo kom je achter het inhoudelijke doel en kun je het inhoudelijke maatschappelijk resultaat, de impact, formuleren. Dat neemt niet weg dat proces- en randvoorwaardelijke resultaten een belangrijke rol spelen in het behalen van inhoudelijke resultaten. Vooral als ze gebaseerd zijn op kennis over wat werkt. Lees hierover meer bij Activiteiten.
Naast het formuleren van resultaten op impactniveau, kun je het volgende doen om je ambities meetbaar te maken:
- Formuleer resultaten op het niveau van jouw gemeente, wijk, school, regio of plaats. Het werkt motiverend om resultaten toe te spitsen op de context waar jij invloed op hebt. Daarnaast spreekt een resultaat dicht bij huis meer aan dan een meer algemeen resultaat, waardoor er energie ontstaat om je hiervoor in te zetten.
- Maak het resultaat concreet. Noem een percentage en jaar in de formulering van het resultaat. Bijvoorbeeld: 'over vier jaar is het aantal jeugdigen dat sport met 15 procent gestegen'. Zo'n formulering zorgt dat je de voortgang van de ambitie kunt monitoren, zowel met meetbare gegevens als met signalen. Zoek naar de juiste balans tussen een ambitieus en een realistisch doel. Dit draagt bij aan de energie en motivatie om voor het resultaat aan de slag te gaan.
Voorbeeld
Het resultaat 'we signaleren vroegtijdig bij stress of overbelasting bij jongeren' gaat vooral over proces of randvoorwaarden. Hoe scherp je dit aan tot een inhoudelijker en meetbaarder resultaat?
- Waarom wil je dat er vroegtijdig wordt gesignaleerd? Welk verschil wil je hiermee maken in het leven van kinderen en jongeren? Voorbeeld: 'We willen dat kinderen en jongeren weerbaarder zijn.'
- Is dit van toepassing op alle jongeren in jouw omgeving? Of gaat het om een specifieke wijk of leeftijdsgroep? Voorbeeld: 'We willen dat alle jongeren op de middelbare school in onze gemeente weerbaarder zijn.'
- Over hoeveel jaar wil je verandering zien? En welke verandering wil je precies zien? Voorbeeld: 'We willen dat over vier jaar het aantal weerbare jongeren op de middelbare school in onze gemeente met 10 procent is gestegen.'
Het 'vroegtijdig signaleren' in het oorspronkelijk geformuleerde resultaat kan nog steeds een belangrijk middel zijn om dit maatschappelijke resultaat te behalen. Lees meer bij Activiteiten.
Voortgang maatschappelijke resultaten in beeld
Het is belangrijk om te monitoren hoe het gaat met het behalen van het maatschappelijk resultaat. Zijn jullie op de goede weg om de beoogde resultaten te realiseren? Hiervoor is het nodig om indicatoren of signalen te benoemen. Aan de hand daarvan kun je volgen of de inzet bijdraagt aan het behalen van je resultaat.
Indicatoren en signalen kun je bepalen door de vraag te stellen: 'Waaraan zien we dat het goed gaat?'. Als het maatschappelijk resultaat bijvoorbeeld gaat over het hebben van een gezonde leefstijl, vraag dan waaraan je dat bij kinderen en jongeren kunt zien. Wat verstaan jullie onder een gezonde leefstijl? Zo kan het aantal kinderen en jongeren dat sport een indicator zijn waarmee je monitort of kinderen en jongeren een gezonde leefstijl hebben.
Niet voor alle maatschappelijk resultaten kun je kwantitatieve, meetbare indicatoren formuleren. Denk aan maatschappelijk resultaten rondom hechting. Lees daarover meer bij Wat doe ik als ik geen gegevens heb om het maatschappelijk resultaat te monitoren?
Aan de slag
Hoe vertaal je je ambities naar inhoudelijke en concrete maatschappelijke resultaten? Op het werkblad zie je via welke stappen je van een ambitie naar een maatschappelijk resultaat kunt komen.
Raadpleeg ook de Veelgestelde vragen over het Kwaliteitskompas.
