Af- en ombouw gesloten jeugdhulp

Alternatief hulpaanbod

Welke alternatieven zijn er voor JeugdzorgPlus?

Hoe zorgen we voor een passend hulpaanbod en goed onderwijs voor kinderen en jongeren met ernstige en complexe problemen? Welke alternatieven zijn er voor een gesloten plaatsing? En welke alternatieven voor onderwijs? Kijk voor een overzicht van praktisch toepasbare kennis bij:

Welke alternatieven zijn er voor JeugdzorgPlus?Wat speelt er rond residentieel onderwijs?

Een thuis voor Noordje

Een samenwerking om jongeren in Noord-Holland niet meer gesloten te plaatsen, niet meer buiten de provinciegrens, maar zo dicht mogelijk bij thuis en bij school. Voor kinderen die echt niet meer thuis kunnen wonen, is de ambitie  hen een plek te bieden waar ze onvoorwaardelijk mogen blijven wonen. En om daarnaast  te zorgen voor de begeleiding en behandeling die nodig is, in de buurt van hun eigen netwerk en school. Bij voorkeur wordt dan gekeken naar opvang in een pleeggezin of gezinshuis.

Een thuis voor Noordje

iHUB

De ambitie van iHUB is om zo min mogelijk kinderen in de gesloten jeugdzorg te plaatsen. Daarvoor ontwikkelen ze alternatieve vormen van jeugdhulp. En voor de kinderen die toch nog in de JeugdzorgPlus terecht komen, verbeteren ze de zorg.

Alternatieve vormen jeugdzorg is prioriteit voor iHUB

Parlan

Parlan sloot de grootschalige JeugdzorgPlus en creëerde in 2020 kleinschalige woonvormen voor vier kinderen in de wijk. Daar kunnen kinderen open wonen, maar ook gesloten als dat nodig is. Daarbij vervalt de gesloten machtiging zodra een kind ook maar íets van motivatie heeft. 

Alternatief voor Jeugdzorgplus: uithuisplaatsing voorkomen en kleinschalig wonen

Driestroom

Driestroom biedt een kleinschalige woonvorm als alternatief voor residentiële jeugdzorg. Ze werken met een vast aantal professionele opvoeders en combineren een intensieve behandeling met opvoeding en begeleiding.

Het Alternatief

Heppie (t)Huis

Het Heppie (t)Huis biedt kinderen met uiteenlopende behoeften en leeftijden een veilige, en stabiele plek. Hiermee wordt voorkomen dat een kind naar een andere plek moet. Een professioneel en vast team zorgt ervoor dat kinderen zich veilig voelen en zich kunnen hechten. Ouders blijven betrokken bij de opvoeding en het bestaande netwerk van kinderen wordt versterkt. Heppie (t)Huis is een initiatief van Stichting Het Vergeten Kind.

Heppie (t)Huis

Nxt Levvel huis

Kinderen die niet meer thuis kunnen wonen een thuis bieden zonder dat zij telkens worden overgeplaatst. Met als uitgangspunt de best passende plek voor het kind of de jongere. Een Nxt Levvel huis biedt een woonplek voor kinderen of jongeren die niet meer thuis kunnen wonen, en specialistische pedagogische begeleiding nodig hebben. Samen wonen de kinderen en jongeren in een warm en sfeervol huis. Ze worden liefdevol begeleid door professionele opvoeders die alle aandacht voor hen hebben.

Een thuis in het Nxt Levvel huis

Pluryn

Pluryn heeft op verschillende locaties kleinschalige voorzieningen voor kinderen en jongeren van 8 tot 23 jaar met ernstige ontwikkelings- en gedragsproblemen. Er wonen drie tot vijf jongeren in elke groep. Hun leeftijden en problemen verschillen. De jongeren krijgen aandacht, betrokkenheid, intensieve zorg en ondersteuning. Een vast team van ervaren pedagogisch medewerkers zorgt daarvoor.

Pluryn

Yeph

Vanuit het samenwerkingsverband Yeph zetten Pluryn, Youké en 's Heeren Loo in op kennis en expertise om instroom in de JeugdzorgPlus zoveel mogelijk te voorkomen. Het effect daarvan is een duidelijke daling van het aantal kinderen in de gesloten jeugdzorg en betere kwaliteit van zorg.

Yeph

Onderwijs

School2Care

School2Care biedt een alternatief voor gesloten jeugdzorg. Door leerlingen elke dag een intensief programma aan te bieden van twaalf uur onderwijs, zorg en jeugd-ggz, is de kans op een uithuisplaatsing vele malen kleiner.

School2Care alternatief voor gesloten jeugdzorg (ihub.nu)

Plein 3

Plein 3 van Koraal is een onderwijs-zorgvoorziening waar jongeren in een kwetsbare positie aan hun toekomst kunnen werken. De voorziening ontwikkelde een nieuwe visie op leren, zodat jongeren die elders uitvallen of niet langer welkom zijn zich kunnen blijven ontwikkelen.

Plein3: Een voorziening voor onderwijs, arbeidsparticipatie en zorg

Leernetwerken en samenwerken

Leernetwerken

Beweging van nul

Een groep professionals uit de brede jeugdhulp werkt samen aan een permanente vooruitgang binnen de jeugdhulp. Een van de doelstellingen: Nul kinderen die niet optimaal thuis opgroeien. Hiermee is een beweging ingezet om een fundamentele verandering in de jeugdhulp door te voeren, door samenhang te creëren tussen het gewone leven, preventie en zorg.

Samen naar 0

StroomOP

StroomOP is een netwerk van jeugdhulp- en onderwijsprofessionals die streven naar eerdere, snellere en beter passende hulp voor jongeren en hun ouders. Er zijn verschillende projecten waarin gewerkt wordt aan een lerend jeugdstelsel, om te zorgen voor een omgeving die liefdevol, stabiel en veilig is. En waar de hulp het liefst thuis geboden wordt.

StroomOPwaarts de toekomst in

Ketenbreed leren

Ketenbreed Leren is een onderzoeks- en veranderproject waarin geleerd wordt van hulpverleningstrajecten die eindigen in specialistische, weinig voorkomende jeugdhulp met verblijf.

Ketenbreed leren

K-EET

De missie van K-EET was: geen kind overlijdt als gevolg van een eetstoornis. Vroegtijdig herkennen en behandelen leidt namelijk tot minder lijden, minder maatschappelijke kosten en minder ernstig zieke kinderen en jongeren. Dit krijgt een vervolg in 'K-EET bouwt door'. 

K-EET bouwt door naar EetstoornissenNetwerk 

Praktijkleernetwerk kleinschaligheid.

Het NJi organiseert het praktijkleernetwerk kleinschaligheid. Hieraan nemen professionals, gedragswetenschappers en beleidsmedewerkers deel die werken aan de ontwikkeling van kleinschalig verblijf in de jeugdhulp. Het praktijkleernetwerk komt elke twee maanden bij elkaar. 

Samen leren door onderzoek, praktijkkennis en ervaringen

Netwerk Kwaliteit en Blijvend Leren

Het netwerk Kwaliteit en Blijvend Leren is een autonome organisatie waarin de partners gelijkwaardig deelnemen, ieder vanuit de eigen rol maar altijd in verbinding met elkaar. In het netwerk werken jongeren, ouders, professionals, organisaties, gemeenten en het rijk samen.

Het netwerk Kwaliteit en Blijvend Leren gaat gezamenlijke kwaliteitskaders opstellen en manieren uitwerken om op de werkvloer te leren. Ook brengt het netwerk in kaart welke kennis over de kwaliteit van jeugdhulp nog ontbreekt. Het netwerk stelt een onderzoeks- en implementatieagenda op voor onderzoek naar datgene wat we nog niet weten, en de toepassing van wat we wel weten.

Netwerk Kwaliteit en Blijvend Leren

Samenwerken

Landelijke regie

Met het uitvoeringsplan voor de om- en afbouw van de gesloten jeugdhulp zette oud- staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) in op landelijke regie voor kwetsbare jongeren die bescherming en veiligheid nodig hebben. In het plan staan duidelijke afspraken met gemeenten en aanbieders over wat  nodig is voor een goede af- en ombouw van de gesloten jeugdhulp, hoe de verantwoordelijkheden zijn verdeeld en wat de planning is. 

Landelijke regie op om- en afbouw gesloten jeugdhulp (Rijksoverheid.nl)

Bovenregionale Expertisenetwerken Jeugd

Nederland telt acht Bovenregionale Expertisenetwerken Jeugd die voorkomen dat jongeren met complexe hulpvragen tussen wal en schip vallen. Vanuit een onafhankelijke positie ondersteunen ze de jeugdhulpregio's en de regionale expertteams om samen met jongeren, ouders, hulpverleners en gemeenten een onvoorwaardelijke oplossing te vinden.

Wat doen de Bovenregionale Expertisenetwerken Jeugd? (VNG)

Schakel- en adviesraad

De schakel- en adviesraad wil op landelijk niveau leren van samengebrachte ervaringen. De raad wil die ervaringen koppelen aan beschikbare kennis, verbeteringen hanteerbaar maken voor praktijk en beleid, samen een ontwikkelagenda opstellen voor de toekomst en stap voor stap werken aan het fijn opgroeien van alle kinderen in Nederland.

Sarjeugd – Schakel en Adviesraad

Aanstelling Leon Meijer

Oud-staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) stelde, mede namens de VNG en Jeugdzorg Nederland, oud-wethouder Leon Meijer aan als bestuurlijk aanjager voor de transformatie van de JeugdzorgPlus en de residentiële jeugdhulp. 

Leon Meijer benoemd als bestuurlijk aanjager afbouw gesloten jeugdhulp  (Rijksoverheid.nl)

Expertgroep Onderwijs

Het ministerie van OCW werkt aan een regeling voor het ontwikkelen en delen van expertise bij de ontwikkeling van alternatieven voor onderwijs. Daarbij sluit zij aan op de kennis en ervaring die vanuit de subsidieregeling 'Onderwijscoalities af- en ombouw gesloten jeugdhulp' voor de samenwerkingsverbanden is uitgezet.

De Expertgroep verbindt alle onderwijsinstellingen verbonden aan gesloten voorzieningen en alternatieven. De groep richt zich op het versterken van de onderwijsexpertise binnen de om- en afbouw van de gesloten jeugdzorg.

Cultuurverandering; anders denken en doen

Samen bereiken wat niemand alleen lukt

De jeugdhulp in Nederland is zo georganiseerd dat het leven van jongeren en gezinnen er vaak onnodig complex door wordt of zelfs vastloopt. Gezinsproblemen worden opgeknipt in handzame deelproblemen. Maar daarmee wordt de dagelijkse realiteit van het gezin uit het oog verloren. De jeugdhulp is ingericht volgens het maakbaarheidsprincipe. De werkelijkheid is helaas weerbarstiger. Deze NJi-publicatie beschrijft wat het van professionals, bestuurders en beleidsmakers vraagt om samen lerend te werken aan een cultuur van anders denken en doen waarin het dagelijkse leven van kind en gezin centraal blijven staan.

Samen bereiken wat niemand alleen lukt 

Perspectief bij stagnatie

Soms werkt hulpverlening onvoldoende of averechts. Vaak zijn dan meerdere hulpverleners betrokken bij het gezin op verschillende levensgebieden. De ene hulpverlener kan dan onbedoeld het werk van een ander belemmeren. Het voelt dan alsof het vastloopt. Het lukt niet om samen het verschil te maken. Het NJi keek samen met gezinnen, hulpverleners en bestuurders hoe je het anders kunt doen. En hoe je samen weer in beweging kunt komen, waarbij de mogelijkheden van kinderen en gezinnen leidend zijn. Lees meer op de pagina's van het NJi,

Perspectief bij stagnatie

Rapporten en publicaties

2024 

In omgebouwde JeugdzorgPlus kan afzonderen naar nul (Sociale Vraagstukken)Zikos afdelingen in harreveld en zetten onder verscherpt toezicht (Igj.nl)Gemeenten en aanbieders stoppen met zikos (Vng.nl)Eindrapport Ik laat je niet alleen (Awrj.nl)Ervaringen in jeugdzorg: dit kan toch niet waar zijn? (Sociale Vraagstukken)Morele ambitie en bestuurlijke moed (Zorg&Sociaalweb)Eenzaam gesloten: onderzoek ZIKOS van Jason (Stichting ExpEx)Factsheet Onvoldoende passende hulp in de JeugdzorgPlus (Igj.nl)

2023

Weinig goede alternatieven voor JeugdzorgPlus (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) Toelichting toezicht Ombouw JeugdzorgPlus (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd)

2022

Ik ben het niet waard, dus droppen ze mij maar hier (Het Vergeten Kind)Position Paper voor de Tweede Kamer: Stoppen met Gesloten Jeugdzorg (Stichting ExpEx)Goede alternatieven voor gesloten jeugdzorg (Binnenlands Bestuur)Passende zorg voor jeugdigen (Tweede Kamer)Rapportage Ketenbreed Leren (Voordejeugdenhetgezin.nl)Longitudinale effectmonitor JeugdzorgPlus (ZonMw)Handreiking afbouw sluiting residentiële jeugdhulp (Verwey-jonker.nl)

2021

StroomOp Onderweg naar JeugdzorgPlus thuis (Brancheszorgvoorjeugd.nl)

2019

Ik Laat Je Niet Alleen (Jeugdzorg Nederland)Van beheersen naar begeleiden in JeugdzorgPlus (Centrum voor Consultatie en Expertise)Kleine groepen bij grote problemen (ZonMw Projects)Onvoldoende Beschermd (Overheid.nl)

Handige links

Consortium Kleinschaligheid, samenwerking voor kleinschalige zorg (Awrj.nl)Dwang en drang (Kenniscentrum-kjp.nl)Alternatieven voor gesloten jeugdzorg (Negg.nl)Uithuisplaatsing en terugplaatsing (Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming)Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp (Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming)