Hoe praat ik met een jongere bij vermoedens van depressie?

Waar kun je op letten als je praat met een jongere?

Begin het gesprek als jullie alleen zijn

Spreek je zorgen over een jongere niet uit in een groep.

Benoem wat je ziet bij de jongere, zonder oordeel

'Ik maak me zorgen, omdat ik aan je merk dat…'. Vertel de jongere concreet wat je ziet. Bijvoorbeeld vaak sip kijken, weinig lachen en veel naar beneden kijken. Op school kan het je bijvoorbeeld opvallen dat de jongere vaak alleen loopt tussen de lessen of in de pauzes. Als sportcoach kan het je opvallen dat de prestaties van deze jongere minder goed zijn dan je gewend bent. Probeer met dit soort voorbeelden het gesprek te beginnen.

Stel concrete vragen over hoe de jongere zich voelt

Voorbeeldvragen die je kunt stellen:

• 'Voel je je wel eens ongelukkig?'
• 'Merk je dat je minder energie hebt?'
• 'Haal je de laatste tijd minder plezier uit dingen?'
• 'Kost school je de laatste tijd meer moeite?'

Neem het verhaal serieus

Geef niet het gevoel alsof het niet belangrijk is wat de jongere vertelt. Voorkom opmerkingen als 'Het komt wel weer goed' of 'Het hoort erbij'. Laat juist merken dat je de jongere serieus neemt: 'Goh, wat rot voor je' of 'Ik kan me niet zo goed voorstellen hoe dat voelt, maar het lijkt me heel vervelend.'

Wees eerlijk over jezelf

Jongeren doen zich soms beter voor dan ze zich voelen. Het is goed als jij jezelf kwetsbaar opstelt, bijvoorbeeld door je eigen verhaal te vertellen. Dat kan een jongere helpen om zelf ook open te zijn.

Accepteer dat een jongere niet altijd wil praten over gevoelens

Voorkom dat je een jongere dwingt om te praten. Neem de tijd voor het proces van de jongere, wat betekent dat je soms meerdere keren opnieuw moet proberen in gesprek te gaan over je zorgen. Blijf ook in contact door bijvoorbeeld af en toe een compliment te geven, en te vragen hoe het gaat.

Blijf eerlijk over wat je wel en niet kunt doen

Als je afspraken maakt met de jongere, zorg er dan voor dat deze realistisch en haalbaar zijn. Beloof bijvoorbeeld niet dat je niets aan anderen zult vertellen, als dat eigenlijk wel nodig is voor de veiligheid van de jongere.

Houd rekening met een licht verstandelijke beperking

Als de jongere een licht verstandelijke beperking heeft, pas dan je taalgebruik aan en stel concrete vragen. Op de website van het Landelijke Kenniscentrum LVB vind je tips over hoe je dat kunt doen.

Schakel hulp in als dat nodig is

Het is belangrijk om hulp in te schakelen als tijdens het gesprek blijkt dat de jongere langer dan een paar weken somber is of gedachten over zelfdoding heeft. Doe dit altijd in overleg met de jongere. Bespreek ook met de jongere hoe de ouders hierbij betrokken worden, vooral bij jongeren onder de 16 jaar.

Meer informatie

Informatie voor ouders over depressie (Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie)Informatie over depressie voor jongeren (Brainwiki)Gedachten over zelfdoding (Brainwiki)Ik heb een depressie (informatie voor jongeren, Thuisarts.nl)Hoe werk ik goed samen met jongeren en hun ouders? (NJi.nl)Wat je kunt doen als een ander aan zelfdoding denkt (113)