Hoe ga ik om met een kind of jongere met depressie?

Tips voor omgaan met kinderen en jongeren met depressie

Geef positieve aandacht

Dat kan al zo klein zijn als een glimlach, een opgestoken duim of een complimentje.

Sluit aan op de behoefte van het kind of de jongere

Misschien heb je de neiging om tips en adviezen te geven, omdat je wilt helpen. Vraag dan eerst of daar behoefte aan is. Misschien is een luisterend oor voldoende.

Help met het structureren van de dag

Het is belangrijk dat een kind of jongere actief blijft, passend bij hun energieniveau. Het is hierbij belangrijk om kleine, haalbare doelen te stellen. Een vaste structuur kan hierbij helpen. Bijvoorbeeld: elke dag om tien uur 's ochtends een wandelingetje maken.

Help om regie terug te krijgen over het eigen leven

Voor jongeren is het belangrijk om weer regie te hebben over hun eigen leven. Praat samen over leefstijl, werk, opleiding of school en het omgaan met vrienden en bekenden. Kijk waar de jongere nu het meeste behoefte aan heeft en bedenk samen hoe jullie daaraan kunnen werken. Stel haalbare doelen op. Als de jongere weer regie over het eigen leven ervaart, versterkt dat de autonomie. Dat kan voorkomen dat de klachten verergeren en de kans op terugval verkleinen.

Hulpverleners starten met drie basisinterventies

Als kinderen of jongeren de diagnose depressie krijgen, start de hulpverlening altijd met drie basisinterventies. Vervolgens overlegt de hulpverlener met het kind of de jongere en hun ouders welke andere behandelingen passend zijn. De drie basisinterventies zijn:

1. Psycho-educatie

Dat betekent het kind of de jongere informeren over wat een depressie is en wat je ertegen kunt doen. Deze informatie geef je ook aan de ouders, andere gezinsleden en de school. Laat ze bijvoorbeeld de pagina's voor jongeren en voor ouders lezen. 

2. Activering en dagstructurering

Het is belangrijk voor kinderen en jongeren met een depressie om actief te blijven en de dag te structureren. Het kan helpen om op een vaste tijd op te staan en op vaste tijden te eten. Ook kan elke dag op een vast tijdstip een activiteit worden gepland, zoals een wandeling, samen sporten of iets creatiefs doen. Dit moet wel passen bij het energieniveau van het kind of de jongere, zodat het haalbaar blijft.

Het kan zijn dat het kind of de jongere ook symptomen van angst laat zien. Onderzoek dan samen hoe je de balans kunt vinden tussen overbelasting voorkomen en de angst overwinnen. Welke kleine stapjes kan de jongere wél zetten? En hoe kun je daarin steunen?

3. Actief volgen

Het verloop van de symptomen en klachten moet goed in de gaten gehouden worden. Goede en slechte dagen zullen regelmatig afwisselen. Maar als het kind of de jongere zich een langere periode vaak slecht voelt en weinig goede dagen heeft, is het belangrijk om te kijken wat er beter kan. Houd bijvoorbeeld samen een dagboek bij, of installeer een mood tracker-app.

Medicatie

In combinatie met psychotherapie kan een behandelaar ook medicatie voorschrijven. Dit wordt overwogen als er geen verbetering optreedt na vier tot zes sessies van een psychologische behandeling. Bij een ernstige depressie kan een behandelaar ook eerder medicatie voorschrijven, omdat het herstel anders langer en moeilijker is.

Effectieve interventies

In de databank Effectieve Jeugdinterventies vind je beschrijvingen van programma's voor hulp bij opgroeien en opvoeden. Zoek hier naar interventies gericht op depressie en depressieve klachten.

Meer informatie

Meer informatie van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie:

• Voor jongeren: Depressie (Brainwiki)
• Voor ouders: Depressie bij kinderen en jongeren (stemmingsstoornis).