Welke impact heeft discriminatie of racisme op kinderen en jongeren?

Discriminatie en mentale gezondheid 

Uit onderzoek blijkt dat discriminatie en racisme een uitwerking hebben op de mentale gezondheid. Dit moet niet onderschat worden. Discriminatie wordt in verband gebracht met stress en psychologische klachten. Ook heeft discriminatie gevolgen voor het zelfvertrouwen, het veiligheidsgevoel en de gezondheid van mensen die discriminatie meemaken.

Probleemgedrag en lichamelijke klachten 

Sommige studies tonen aan dat discriminatie bij kinderen en jongeren kan leiden tot probleemgedrag met een negatief effect op de omgeving. Dit heet ook wel externaliserend probleemgedrag. Op latere leeftijd kunnen deze gevolgen doorwerken en leiden tot lichamelijke klachten of middelengebruik.

Terugtrekken om geen pijn te voelen 

Uitsluiting, discriminatie en afwijzing zijn pijnlijke ervaringen. Om die pijn niet opnieuw te voelen, trekken mensen zich vaak terug om herhaling te voorkomen. Dit kan zowel online als offline gebeuren. Als mensen het gevoel hebben dat ze altijd te maken hebben met discriminatie of uitsluiting en dat dit niet ophoudt, dan kunnen ze zich steeds meer gaan terugtrekken. Ze vermijden dan niet alleen het contact met personen die betrokken waren bij de discriminatie, maar ook de omgang met anderen. Mensen kunnen zich zelfs terugtrekken uit de samenleving. Ze doen dit als ze het gevoel hebben dat wat ze ook doen, de samenleving ze niet gelijk en eerlijk behandelt. Op de lange termijn heeft dit een negatief effect op de sociale samenhang van een samenleving, omdat verschillende groepen mensen uit verschillende leefwerelden elkaar steeds minder ontmoeten.

Stereotype threat 

Er bestaan negatieve stereotypen over mensen uit gemarginaliseerde groepen. Een gemarginaliseerde groep is een groep mensen die minder kansen krijgen en vaak buitengesloten worden, vanwege bijvoorbeeld hun afkomst, huidskleur, religie, seksuele oriëntatie of sociaaleconomische status. Alleen al het bewustzijn dat anderen negatief denken over jouw eigen groep kan leiden tot stress, depressie en angst. Mensen uit gemarginaliseerde groepen maken zich ook vaak zorgen dat ze negatieve denkbeelden over hun groep mogelijk bevestigen. Dit heet de 'stereotype threat'.

Discriminatie en lichamelijke gezondheid  

In Amerika is veel onderzoek gedaan naar het verband tussen discriminatie en gezondheid. Het blijkt dat discriminatie op verschillende manieren leidt tot een slechtere gezondheid. Mensen die gediscrimineerd worden, hebben minder toegang tot goede voorzieningen, zoals een geïsoleerde woning, werk, goede zorg en hulpverlening. Uit onderzoek blijkt dat de gezondheid van mensen hiermee samenhangt. Armoede leidt bijvoorbeeld tot stress. Een slecht geïsoleerde woning kan lichamelijke klachten veroorzaken. Op deze manier leidt discriminatie tot een slechtere gezondheid.

Discriminatie en gezondheid van kinderen  

Ook voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren heeft discriminatie gevolgen, wat kan leiden tot lichamelijke klachten. Zo heeft discriminatie effect op het vermogen om zich aan situaties aan te passen, zoals bij het sluiten van vriendschappen en het vormen van een positief zelfbeeld. Ook hebben kinderen vaker last van angsten en depressies. Bij kinderen kan discriminatie ook gevolgen hebben op de ontwikkeling van de hersenen: Het stresssysteem ontwikkelt zich minder goed. Stress en een slechte mentale gezondheid kunnen leiden tot lichamelijke gezondheidsklachten, zoals een verhoogde bloeddruk of obesitas.

Op pagina 18 van deze infographic van Pharos zie je hoe discriminatie de gezondheid beïnvloedt en vergaande gevolgen heeft voor de ontwikkeling van kinderen.

Online haat en discriminatie 

Online haat en discriminatie zijn online uitingen die aanzetten tot geweld, bijdragen aan geweld, geweld verspreiden of rechtvaardigen. Ook online discriminerende uitingen tegen een groep of persoon horen hierbij, net als kleinerende opmerkingen op basis van persoonlijke kenmerken, zoals huidskleur of nationaliteit.

Gevolgen online discriminatie 

Er is een sterke relatie tussen online discriminatie en negatieve emoties en depressieve klachten bij jongeren. Hoe meer online haat iemand ervaart, hoe meer negatieve emoties en depressieve klachten diegene heeft. Deze emotionele reacties blijken weer samen te hangen met het gedrag van jongeren, bijvoorbeeld dat ze zich online en in het echte leven terugtrekken.

Uit onderzoek blijkt dat het leven van jongeren in de online en offline wereld met elkaar verweven is. Iets wat online gebeurt, heeft offline impact. Hoe meer online discriminatie jongeren ervaren, hoe meer zij zich terugtrekken uit hun sociale leven. Bijvoorbeeld door minder contact te zoeken met vrienden. Ook geven jongeren aan dat ze geen sociale media meer gebruiken vanwege online haat en discriminatie. Of ze passen hun gedrag aan door foto's te plaatsen waarop ze niet herkenbaar in beeld zijn.

In het magazine Jongeren begeleiden bij hun online levens vind je inzichten, voorbeelden en praktische handvatten om kinderen en jongeren te leren omgaan met de online wereld en de invloed ervan.

Invloed van ouders die met discriminatie te maken hebben 

Kinderen van ouders die te maken hebben met discriminatie, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van gedragsproblemen. Kinderen kunnen ook mentale problemen of een ongezonde levensstijl ontwikkelen. Als ouders gediscrimineerd worden, kan dit ook leiden tot minder steunend ouderschap en spanningen tussen ouder en kind. Het kan ook impact hebben op de manier waarop ouders communiceren met hun kind over hun eigen etnische achtergrond of die van anderen. Dit kan positief zijn, maar ook negatief.