Angela: 'Arm in de portemonnee, maar rijk in de liefde'

Het is niet altijd makkelijk om de kleine dingen te waarderen als je in armoede leeft. Angela (38), moeder van een samengesteld gezin, weet hoe moeilijk dit is. Het grootste deel van haar leven had ze het financieel goed. Tot ze na een gewelddadig huwelijk op straat belandde. Een nieuwe liefde veranderde alles. 'Nu ben ik misschien arm in de portemonnee, maar rijk in de liefde. Ik ben er wel achter dat dit veel waardevoller is dan geld.'

Netwerken is heel belangrijk om te zorgen dat je niet eenzaam wordt.

Thuis- en dakloos 

Na haar gewelddadige huwelijk vluchtte Angela van het zuiden van Nederland naar het noorden. Door de slechte relatie was ze in de tussentijd verliefd geworden op een andere man. 'Die is mij achterna gevlucht. Samen waren we bijna een jaar dak- en thuisloos. Ik raakte toen zwanger op straat. Dat was een hele zware tijd.' Beiden kwamen in een echtscheiding terecht. 'Die heeft ons arm gemaakt. Dan heb je niks meer en moet je helemaal opnieuw wat opbouwen.'

Hoe we met weinig toch tevreden konden zijn, dat was echt een zoektocht.

Met weinig tevreden zijn 

Daarna leefde Angela in een roes en in rouw. Al werd ze goed opgevangen in het noorden van Nederland en hielpen haar oom en tante haar aan een woning. Ze moest afscheid nemen van haar oude situatie, waarin ze het financieel goed had. En moest het nieuwe omarmen. 'Hoe we met weinig toch tevreden konden zijn, dat was echt een zoektocht. De eerste twee weken hadden we alleen twee tuinstoelen en een steelpannetje. Daarna kregen we via een welzijnsmedewerker een inrichting van de kringsloopwinkel in het dorp, maar dat was niet mijn smaak. Zodra je de kleine dingen gaat waarderen wordt het makkelijker. Maar dat lukte niet zomaar.' 

Iedereen ervaart armoede anders 

Lekker een dagje shoppen, naar de schoonheidsspecialiste gaan of haar favoriete make-up merk kopen. Het zijn allemaal dingen waar Angela afscheid van moest nemen. 'Dit bracht mij zoveel stress en schaamte. Een ander zou misschien zeggen: "wat, heb je je druk gemaakt om je make-up en je uiterlijk?". Maar dat waren dingen die voor mij belangrijk waren. Armoede is een veelkoppig monster, iedereen ervaart het op een andere manier.' 

Als je zoveel stress ervaart, is het ontzettend lastig om als ouder nog creatief, liefdevol en energiek te zijn.

Zelf willen oplossen 

Door de stress werd het ook steeds moeilijker om als gezin leuke dingen te ondernemen. 'Als je zoveel stress ervaart, is het ontzettend lastig om als ouder nog creatief, liefdevol en energiek te zijn.' Daarnaast wilde Angela het liefst zo min mogelijk hulp inschakelen. 'Er waren vrienden die ons uitnodigden om te komen eten of een bijdrage wilden geven voor de kinderen om te sporten. Ik wees het allemaal af, want ik vond dat ik het zelf moest oplossen.'

Schaamte en trots opzijzetten 

Dat veranderde toen een welzijnsmedewerker een keer het gesprek met Angela aanging. 'Zij zei: "ik vind het knap dat je het allemaal zelf wilt oplossen, maar je kunt het ook anders zien. Als je wel gebruik maakt van de hulp die wordt geboden, houd je ruimte over om leuke dingen met je kinderen te doen. Zoals een keer buiten de deur eten of naar de bioscoop". Dat wil ik andere ouders ook meegeven, zet je schaamte en trots opzij, omarm de hulp die er voor je gezin is.' 

Netwerken is belangrijk 

Ook het doen van vrijwilligerswerk heeft voor Angela en haar partner veel veranderd. 'Netwerken is heel belangrijk om te zorgen dat je niet eenzaam wordt.' Al is het volgens Angela niet altijd de makkelijkste stap, als je door de stress ontzettend moe op de bank zit. 'Toch is het heel belangrijk. Wij konden door ons vrijwilligerswerk jaarlijks uit eten met de vrijwilligers. Ook kregen we een kerstpakket waarmee we thuis net de tafel wat leuker konden dekken tijdens kerst. Dat was heel waardevol.' 

De kleine dingen waarderen 

Door met mensen te praten over haar situatie en haar netwerk uit te breiden met vrijwilligerswerk, kwam er langzaam weer ruimte om te genieten van de kleine dingen. 'Vanuit mijn vrijwilligerswerk mocht ik een keer een bakfiets meenemen. Daarmee gingen we dan met mooi weer naar een meertje. Zelf een broodje mee en een klein muziekboxje. Dat zijn de kleine dingen die je dan weer gaat waarderen met elkaar.' 

Drie tips voor ouders die in armoede leven 

  • Het is moeilijk om goed met geld om te gaan als je in de stress zit, maar zet je schaamte en trots opzij en zoek snel genoeg hulp als je ziet dat je het niet meer zelf kunt. Stap naar de gemeente en kijk welke voorzieningen er zijn.
  • Krijg je kinderbijslag? Regel een eigen bankpas voor je kind, zodat het geld ook echt daar heengaat waar het voor bedoeld is.
  • Praat over je situatie met je kinderen. Zij zullen ook niet altijd met alles mee kunnen doen op school. Geef ze mee dat het niet belangrijk is wat een ander over ze denkt, wel hoe ze over zichzelf denken.

Vijf tips voor professionals 

  • Veroordeel niet te snel. Soms zal een gezin het geld dat ze binnenkrijgen uitgeven aan de verkeerde dingen. Ze zijn bijvoorbeeld blij dat ze eindelijk eens mooie schoenen kunnen kopen voor hun kind. Probeer je in te leven in de situatie en hier begrip voor te hebben.
  • Behandel een gezin in armoede niet direct als een kwetsbaar gezin. Soms is er alleen een beetje steun nodig om het goede pad te bewandelen.
  • Hoe makkelijk praat jij zelf over je financiële situatie? Omarm eerst je eigen financiën en hoe je daarover praat voordat je daar met een ander over praat. Hoe denk je dat het voelt voor degene aan de andere kant van de tafel?
  • Leer gezinnen dat je ook leuke dingen kunt doen zonder geld. Zoek uit welke gratis initiatieven er in de omgeving zijn.
  • Denk buiten je kaders. Als je samen gaat budgetteren met een ouder, kan dat ook samen buiten in een park. Je bent in beweging, de kinderen kunnen even de speeltuin in. Dit is beter dan altijd binnen samen aan een tafel zitten.

Lees ook

Hannes van de Ven

Hannes van de Ven

onderzoeker / adviseur