Armoede is een complex vraagstuk. Het hangt vaak samen met verschillende omstandigheden van gezinnen. Daardoor zijn er bij die gezinnen vaak ook meerdere professionals betrokken, zowel uit informele als formele netwerken. Integraal samenwerken is dan noodzakelijk. Wat houdt dat in? En hoe krijg je zicht op de netwerken rond gezinnen?
Integraal samenwerken
Integraal samenwerken houdt in dat meerdere professionals doelgericht tegemoet proberen te komen aan de behoeften van kinderen, jongeren en hun ouders. De centrale vraag binnen de samenwerking is: wat hebben de kinderen, jongeren en hun ouders in dit gezin nodig?
Daarom is het belangrijk om de kinderen, jongeren en ouders een stem te geven in de aanpak. Ga uit van het versterken van de eigen kracht van het gezin. Vergroot daarnaast het netwerk en biedt maatwerk.
De rol van de gemeente
De gemeente kan lokaal integrale samenwerking vormgeven, kijk voor meer informatie hierover op de pagina Lokaal integraal samenwerken. Dit kun je ook zelf bij de gemeente agenderen.
Veel gemeentes hebben nog moeite met het opzetten van een integrale aanpak. Afdelingen zoals schuldhulpverlening en jeugdhulp opereren vaak nog los van elkaar. Maar armoede staat vaak niet op zichzelf. Het is een complex probleem en niet gemakkelijk aan te pakken.
Netwerken in kaart brengen
Wat kun je als professional doen om samen te werken met de netwerken rond een gezin? Je kunt starten met het in kaart brengen van de contacten van een gezin:
- Vraag het gezin naar het netwerk: 'Waar heb je contacten? Wie helpt jou? Op wie kan jij terugvallen?'. Geef aan dat het niet alleen gaat om het informele netwerk, maar ook om formele instanties zoals school en kinderopvang, of iemand die de boekhouding doet.
- Bekijk de sociale kaart van de omgeving. Heb je alle partners in beeld?
- Zoek contact met je partners in de netwerken en bekijk hoe iedereen vanuit zijn of haar eigen expertise kan bijdragen aan de behoeftes van het gezin. Maak over de samenwerking concrete afspraken met elkaar. Denk hierbij aan werkwijze en werkprocessen. Wie heeft de regie en wie doet wat? Let ook op continuïteit in de ondersteuning, systematisch evalueren en monitoren.
- Vergeet niet dat het gezin zelf een belangrijke partner is in deze gesprekken. Geef hen een stem in de samenwerking en betrek hen bij beslissingen en keuzes in de aanpak. Kijk daarbij ook wat ouders en kinderen zelf kunnen doen. Zoek naar ondersteuning en aanknopingspunten in de eigen buurt en begeleid hen daar naartoe.
Voorbeelden van lokale netwerken
De buurtteams in Utrecht hebben een manier gevonden om samen te werken als het gaat om armoede en schulden. Bekijk het praktijkvoorbeeld: Samenwerking aanpak armoede en schulden.
De Alliantie van Kracht in het Veenkoloniëngebied is een netwerk van organisaties in de sectoren wonen, welzijn en zorg, gemeenten en kennisinstellingen. De Alliantie wil een beweging op gang brengen om armoede in de Veenkoloniën structureel te bestrijden.
Bronnen
- NJi-publicatie Opgroeien en opvoeden in armoede
- Omgaan met kinderarmoede in het sociaal domein. Handreiking voor professionals
- Omgaan met armoede op scholen. Handreiking voor po en vo
- Omgaan met armoede in de jeugdgezondheid. Handreiking voor professionals in de geboorte- en jeugdgezondheidszorg
- Praktijkvoorbeeld Samenwerking aanpak armoede en schulden
Lees ook
-
Armoede signaleren en bespreekbaar maken
Armoede signaleren en bespreekbaar makenVoor wieProfessionalsLees meer over hoe je als professional armoede kunt signaleren en daarover in gesprek gaat met gezinnen
-
Ondersteuning van gezinnen in armoede
Ondersteuning van gezinnen in armoedeVoor wieProfessionalsProfessionals kunnen gezinnen in armoede naast materiële ondersteuning ook andere ondersteuning bieden.
-
Omgaan met armoede op school
Omgaan met armoede op schoolVoor wieProfessionalsMisschien zie je dat leerlingen opgroeien in armoede. Wat kun je als leerkracht doen?