Elise: ‘Als je anders bent, moet je ook andere oplossingen zoeken’

Niet sterk genoeg

Dat school haar zoveel moeite kostte, daar heeft Elise zich altijd voor geschaamd. 'Ik ging ervan uit dat andere mensen het net zo moeilijk hebben, maar dat zij gewoon sterker zijn dan ik.' Ondertussen werkte ze nachtenlang door om haar vakken te kunnen halen. 'Ik deed tien keer langer over mijn huiswerk dan andere leerlingen en ik kreeg toetsen nooit op tijd af omdat ik niet met mijn aandacht op het blad kon blijven.'

Met ADHD kun je niet studeren

Na een gesprek met een vriend ontstond bij Elise het idee dat ze misschien ADHD heeft. Tijdens haar studie heeft ze daarom meerdere keren hulp gezocht. 'De studentenpsycholoog reageerde boos en zei dat ik helemaal geen ADHD kan hebben. Je hebt diploma's, dus dat kan niet, werd er gezegd. Als je ADHD hebt kun je niet studeren. Dat het wel kan, maar dat het mij veel meer tijd en inspanning kostte, daar werd niet naar gekeken.'

Een zware strijd

Dat ze toch echt ADHD heeft, dat ontdekte Elise pas toen ze inmiddels twee masters had afgerond en fulltime werkte. Een jaar later werd ook bekend dat Elise autisme heeft. Haar werkgeheugen, het geheugen dat informatie voor korte tijd opslaat, bleek slechter dan 99 procent van dat van haar leeftijdsgenoten. 'De arts die mij onderzocht vond het al bijzonder dat ik mijn middelbare school heb gehaald. Laat staan twee masterdiploma's. Hij zei dat het een zware strijd voor mij moet zijn geweest. Ik was zo blij dat iemand dat eindelijk zag. Dat was een hele opluchting.'

Een gebruiksaanwijzing

Veel professionals die Elise sprak, zoals de huisarts, psychologen en begeleiders op school, begrepen niet dat zij zo hard op zoek was naar een label. Maar voor Elise was het juist verlossend. 'Eindelijk had ik een gebruiksaanwijzing voor mijzelf. Ik ben veel boeken gaan lezen over ADHD en autisme. Voor het eerst in mijn leven voelde ik mij zo begrepen! Het leken wel boeken over mijn eigen leven.' Ze besefte ineens dat alles wat tot dat moment moeilijk was gegaan, eigenlijk heel normaal was. 'Ik dacht ineens: ik ben goed zoals ik ben.'

Denken in oplossingen

Door de jaren heen heeft Elise zichzelf allerlei manieren aangeleerd om met de verschillende uitdagingen van haar ADHD en autisme om te gaan. Het grootste voordeel van ADHD en autisme is volgens Elise het denken in oplossingen. 'Het feit dat ik bij moeilijkheden tegen mezelf zeg: "ik ga hier een oplossing voor vinden", zorgt ervoor dat ik niet verdrietig word of mezelf zielig vind. Maar juist actie onderneem.'

Extreem plannen

Voor Elise bleek het dé oplossing om extreem te gaan plannen. Om op tijd te komen bij afspraken besloot ze van onder naar boven te gaan plannen. Dus: schoenen aandoen, plassen, make-up, eten, aankleden, douchen. Daar plakte ze dan per onderdeel een tijd op en zo wist ze precies hoe laat ze 's morgens moest beginnen om op tijd klaar te zijn voor vertrek. 'Vroeger gaf ik mezelf gewoon een half uur, maar dan vergat ik dingen.'

Niet gek maar geniaal

De eerste keer dat Elise zo'n planning maakte, was ze bang dat ze te ver ging. Elise: 'Maar ik deed het en ik was stipt op tijd klaar en niet afgeleid. Dus ik dacht: nee, ik ben niet gek, maar geniaal.' Ze had iets gevonden dat werkte en wat ze nog nooit bij iemand anders had gezien. 'Als je anders bent, moet je ook andere oplossingen zoeken en niet per se doen wat de maatschappij van je verwacht.'

Schaam je niet

Elise vertelt dat ze altijd heeft geprobeerd te leven zoals ieder ander. 'Pas enkele jaren na mijn diagnoses besefte ik dat het oké is om mijzelf te zijn. Overmatig plannen of een feestje als eerste verlaten omdat ik moe ben, is oké! Het is zelfs goed voor mij.' Dit wil ze ook aan andere jongeren meegeven: 'Schaam je niet voor je diagnoses. Het is oké, het mag er zijn. Je masker mag af. Doe vooral wat voor jou werkt, ook al vinden anderen het niet zo "cool".'

Fotograaf foto Elise: Leen Van den Meutter.