Goed voor jezelf zorgen

Sociaal

Sociale contacten zijn heel belangrijk voor je welzijn. Mensen zijn groepsdieren en iedereen heeft het gevoel van 'erbij horen' nodig. Wat dit precies is, verschilt per persoon. De een wil graag onder de mensen zijn, de ander heeft wat meer tijd voor zichzelf nodig. Uit die sociale contacten haal je steun. Als je ergens mee zit, kun je erover praten of om hulp vragen. Hoe en waar kun je sociaal contact zoeken?

• Ga bijvoorbeeld op zoek naar een hobby, vereniging of club waar je nieuwe mensen ontmoet.
• Vind je gamen leuk? Online kun je miljoenen mensen ontmoeten over de hele wereld. Een heuse online vriendengroep dus.
• Op school ontmoet je ook veel nieuwe mensen. Met de ene kun je het goed vinden en met de ander wat minder. Geef aandacht aan de mensen die je lief of leuk vindt, dan kunnen jullie hele goede vrienden worden.

Vind je het lastig om in contact te komen met mensen? Er zijn organisaties en apps die je hierbij kunnen helpen. Zoek bijvoorbeeld een Maatje via Maatjes Gezocht. Zo'n maatje gaat dan leuke dingen met je doen en kan je tips en advies geven. Of zoek contact via de app Amigos, waar je spontaan kunt afspreken met anderen. Dat kan dan even spannend zijn, maar wie weet ontmoet je nieuwe vrienden. Ook kun je online je sociale skills verbeteren en tegelijk nieuwe mensen leren kennen met de Social Lift van Join Us, gemaakt voor en door jongeren. 

Emoties

Aan je emoties kun je merken hoe het met je gaat. Ze zeggen ook iets over hoe je omgaat met tegenslag, stress of prestatiedruk. En over hoe je omgaat met de emoties van een ander. Als het emotioneel goed met je gaat, voel je je goed over jezelf. Je bent dan meestal blij en je weet dat je tegen een stootje kunt. Tips voor het omgaan met je emoties:

• Gun jezelf de tijd om na te denken over hoe je je voelt. Voel je je moe, enthousiast, gestrest of geïnspireerd? Waar komt dit gevoel vandaan? Hoe kun je ervoor zorgen dat dat gevoel blijft of minder wordt? Hoe uit je die gevoelens en hoe reageren anderen daarop? Het kan helpen om dat op te schrijven.
• Kijk of mindfulness, yoga of een sport als boksen of hardlopen iets voor jou is. Dit kan helpen om je gedachten op een rijtje te zetten of je frustraties te uiten.
• Zelfvertrouwen krijgen is niet makkelijk. Ben je benieuwd wat jouw sterke punten zijn? Doe dan de sterkepuntentest.
• Je psychische toestand is soms zo veranderlijk als het weer. Benieuwd naar het weerbericht voor jouw mentale toestand? Doe de Check-je-Bui test.

Lichamelijke gezondheid

Om je lichamelijk goed te voelen, is het belangrijk dat je een gezonde leefstijl hebt. Dat betekent bijvoorbeeld gezond eten, genoeg bewegen en genoeg buiten zijn. Maar wat is gezond en wat is genoeg? Hier een paar tips:

• Beweeg elke dag ten minste een uur, bijvoorbeeld fietsen of wandelen, en sport ten minste drie keer per week. Dagelijks een uur bewegen bereik je al door elke dag een half uur naar school te fietsen of te lopen, en een half uur terug. En voor het sporten kun je denken aan een middagje voetballen met vrienden of naar het zwembad gaan.
• Volg de 20-20-2-regel om je ogen te beschermen: neem na elke twintig minuten lezen of beeldschermgebruik een pauze en kijk twintig seconden in de verte. En zorg ervoor dat je ten minste twee uur per dag buiten bent. Buitenlicht is belangrijk voor je ogen. Lees meer op onze pagina Hoe houd ik mijn schermtijd in de hand?
• Let ook op je slaaptijden. Slaap genoeg: minstens acht uur per nacht. Zorg vooral voor regelmaat, dus sta zoveel mogelijk op dezelfde tijd op en ga op vaste tijden slapen. Blijf niet te vaak een nacht op want dan raak je uit je slaapritme. Het kost veel energie om weer in je gewone ritme te komen en je kunt er chagrijnig, vergeetachtig en traag van worden. Kijk voor meer informatie op de website van de Hersenstichting.
• Eet en drink uit de Schijf van Vijf. Dat betekent: eet veel groente en fruit, eet vooral volkoren, eet meer plantaardig en minder vlees, kies zachte en vloeibare vetten, en drink water, koffie en thee. Meer informatie hierover vind je op de website van het Voedingscentrum.

Let op als je de neiging hebt om te veel te eten, drinken, blowen of gamen. Of als je juist te veel gaat sporten en te weinig eten. Dat kunnen manieren zijn om met vervelende gevoelens om te gaan. Die werken dan als een soort verdoving, maar kunnen ook verslavend zijn. Als je er te lang mee doorgaat loop je schade op en moet je leren ermee op te houden. Dus als je merkt dat dat zo is, zoek dan iemand met wie je hier over kunt praten. Meer hierover lees je op de pagina Praten over hoe je je voelt.

Leren en ontwikkelen

Om je goed te voelen is het belangrijk dat je genoeg mogelijkheden hebt om dingen te leren en jezelf te ontwikkelen. Ben je tevreden over de uitdagingen die je krijgt op school en in je vrije tijd? Als je het op school te moeilijk vindt, is dat vervelend. En als je het te makkelijk vindt, is het saai. Je hersenen zijn nog volop in ontwikkeling en hebben, net als spieren, training nodig. Niet te veel en niet te weinig. Hoe kun je ervoor zorgen dat je wordt uitgedaagd op een manier die bij jou past?

• Zoek een hobby waarbij je wordt uitgedaagd. Waarbij je met je handen werkt, muziek maakt of juist een denksport doet zoals schaken of dammen, een strategische hobby zoals bordspellen of videogames.
• Je kunt ook uitgedaagd worden door te leren hoe je iets organiseert of hoe je bijdraagt aan de maatschappij. Kijk bijvoorbeeld of er discussiegroepen, jongerenraden of jeugdpartijen zijn waar je je bij kunt aansluiten. Of misschien wil je een maatschappelijke diensttijd (MDT) doen om nieuwe mensen te leren kennen, je talenten te ontdekken en iets te betekenen voor een ander. Meer hierover lees je op Doemeemetmdt.nl.

Zingeving

Hoe je naar de wereld kijkt, is heel persoonlijk. Misschien ben je religieus. Misschien voel je je aangetrokken tot een politieke, filosofische of spirituele stroming. Of misschien weet je nog niet zo goed wat je vindt en wie je wilt zijn. Zingeving gaat over wat jij belangrijk vindt, wat jou drijft. Het is heel normaal dat je dat nog niet weet als je jong bent. Kijk dus vooral rond naar wat er allemaal is. Waar voel je je goed bij? En neem de tijd om dingen uit te proberen.

• Kijk op school, in je buurt of in je kerk of moskee of mensen bezig zijn met onderwerpen die jou bezighouden, bijvoorbeeld milieu of armoede. Ga naar bijeenkomsten om te horen hoe anderen tegen die zaken aankijken en sluit je aan bij initiatieven waarbij je je thuis voelt, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk bij de Voedselbank of een schoonmaakactie na een festival.  
• Literatuur kan je verder helpen. In boeken zitten vaak diepgaande onderwerpen die je aan het denken zetten. Vraag hier bijvoorbeeld naar bij je docent Nederlands, of bij je bibliotheek of boekwinkel. Of doe inspiratie op via leesclub Nescio, een groep niet-lezende pubers die een leesclub vormden om zich voor te bereiden op hun mondeling en ontdekten hoe literatuur hun wereld vergrootte. Je vindt ze op Instagram: @jongensleesclub_nescio.
• Op het internet is ook veel informatie te vinden. Bijvoorbeeld over politiek of verschillende wereldbeelden. Zo kun je ook veel leren over onderwerpen waar je thuis of op school misschien niet zo veel over leert. Bedenk wel dat er op internet ook heel veel dingen staan die niet waar zijn.