Jeugdhulp op school

Wat is jeugdhulp op school?

School is de plek waar kinderen en jongeren dagelijks komen en contact hebben met leraren die weten wat er onder hen leeft. Door samen laagdrempelig en vroegtijdig te signaleren en preventief te ondersteunen kunnen ze meer doelmatige en efficiënte zorg bieden en voor meer samenhang tussen onderwijs en jeugdhulp zorgen. Waardoor ook het totale volume van de vraag naar hulp wordt beperkt. Dat is ook het doel van landelijk beleid.

Jeugdhulp op school is niet onder één noemer te vangen. Het kan gaan om jeugdhulp die geboden wordt door wijkteams, centra voor jeugd en gezin, jeugdartsen en wijkverpleegkundigen, leerplichtambtenaren en voor het preventieve deel ook om jongerenwerk. Centraal staat dat door de samenwerking met partners uit de brede jeugdhulp en jeugdgezondheidszorg kinderen en jongeren, waar nodig, ondersteund worden om hun schoolloopbaan op een positieve manier te doorlopen. Dat wil zeggen: in goed contact met hun klasgenoten en leerkracht(en), en met voldoende ouderlijke steun.

Kijken naar de context

De aandacht van de jeugdhulp kan uitgaan naar het kind of de jongere, maar ook naar de klasgenoten, de leerkracht, het team en de ouders. Interventies kunnen daarbij gericht zijn op individuen, groepen of op alle leerlingen van de school. Bij het duiden van signalen over een kind of jongeren op school is het altijd van belang om met de betrokkenen de context goed in beeld te brengen vanuit de vraag: wat heb jij nodig om te kunnen leren of je prettig te voelen op school? En wat kan ik daarin betekenen? Of: wat heeft deze groep kinderen nodig?

Kijken naar de context houdt in dat er vanuit verschillende invalshoeken vragen worden gesteld, zoals:

• is de druk vanuit thuis om te presteren niet te hoog?
• is er voldoende ouderlijke steun?
• heeft de leerkracht zicht op wat het kind of de jongere nodig heeft om tot leren te komen?
• sluit de leerstof aan op de mogelijkheden?
• is er een positief contact met andere leerlingen?
• voelt de school veilig?

Jeugdhulp betrekken

Het duiden van signalen is in eerste instantie een taak van de school. Bij opvallende signalen over de ontwikkeling van een leerling is het belangrijk dat jeugdhulpverleners met een brede pedagogische kennis meekijken. En dat deze waar nodig ook betrokken worden bij het contact met de leerling en de ouders. Zodat school en jeugdhulp samen passende steun kunnen bieden in de schoolomgeving waar het kind of de jongere dagelijks is, zich ontwikkelt en leert. Of zodat, wanneer er steun nodig is in de thuissituatie, die wordt georganiseerd en gezorgd wordt voor afstemming met de school. Veel voorkomende taken van jeugdhulp op school zijn:

• Bieden van advies aan leerlingen en ouders
• Preventieve trainingen voor leerlingen en bijdragen aan een positief pedagogisch klimaat
• Geven van consult en handelingsadviezen aan de leerkracht of het schoolteam
• Bijdragen aan een integrale analyse en dienen als sparringpartner voor de ondersteuningscoördinator
• Motiverende gesprekken met kind jongere en ouders
• Steun aan de leerkracht bij het met ouders bespreken  van de veiligheid van het kind of de jongere
• Adviseren hoe zorg kan worden afgestemd op wat leerlingen met bijvoorbeeld (chronische) ziekten en beperkingen of gedragsproblemen nodig hebben op school
• Verwijzen naar gespecialiseerde jeugdhulp of andere voorzieningen

Wat is het effect van jeugdhulp op school?

Er zijn verschillende projecten en pilots jeugdhulp op school in Nederland, waarin ook effectiviteit wordt onderzocht. Hieronder hebben we de verschillende veronderstellingen en verwachtingen over die effectiviteit, als jeugdhulp op school goed is afgestemd op het onderwijs, in kaart gebracht.

Voor kinderen en jongeren

Jeugdhulp op school zorgt ervoor dat kinderen en jongeren de hulp krijgen die ze nodig hebben, omdat:

• hulpverleners die op school aanwezig zijn (dreigende) problematiek bij kinderen en jongeren vroeg kunnen signaleren, waardoor problemen niet groter worden dan nodig.
• kinderen en jongeren de hulpverleners op school kennen, waardoor de drempel laag is om hen te benaderen met een hulpvraag.
• hulpverleners kunnen overleggen met de school, waardoor de hulpverlening goed op de kinderen en jongeren is afgestemd.

Jeugdhulp op school is efficiënt voor kinderen en jongeren, omdat:

• ze voor contact met hun hulpverlener niet hoeven te reizen; dit bespaart hun tijd en energie.
• ze geen of minder contact hoeven te onderhouden met zorginstanties buiten de school.
• ze hulp krijgen in een vertrouwde omgeving.

Jeugdhulp op school maakt het voor kinderen en jongeren normaal om hulp te vragen, omdat:

• voor hen hulp ontvangen normaler is als die op school plaatsvindt dan als ze ervoor naar een aparte locatie moeten.
• ze zien dat anderen ook contact met hulpverleners hebben en dat zij dus niet afwijkend zijn.

Jeugdhulp op school maakt dat kinderen en jongeren op school kunnen blijven, omdat:

• ze door vroegtijdige signalering, snel ingrijpen en adequate hulp ter plekke op een (reguliere) school kunnen blijven.

Jeugdhulp op school is een effectieve manier om kinderen en jongeren te helpen, omdat:

• hulp plaatsvindt in de context en situaties die voor hen lastig zijn. Hulpverleners kunnen hen makkelijker leren gebruik te maken van hun eigen netwerk om hun problemen op te lossen.

Voor ouders

Jeugdhulp op school maakt hulp vragen voor ouders toegankelijk, omdat:

• ouders de vaste hulpverleners op school kennen waardoor het makkelijker is om een hulpvraag te stellen.
• de drempel voor ouders lager is om met hulpverleners contact te hebben doordat de hulp aangeboden wordt vanuit de schoolcontext en niet vanuit de gezinscontext.

Voor scholen

Jeugdhulp op school vergroot de mogelijkheden van de school om leerlingen daadwerkelijk te helpen, omdat:

• onderwijsprofessionals ter plekke en in actuele situaties van hulpverleners leren hoe om te gaan met bepaalde problematiek.
• onderwijsprofessionals snel advies kunnen vragen over hoe te handelen in concrete situaties.

Jeugdhulp op school zorgt ervoor dat onderwijsprofessionals ontzorgd én versterkt worden, omdat:

• ze zich gesteund voelen door de beschikbaarheid van deskundigheid als ze die nodig hebben.
• ze hulpvragen die voor hen te complex zijn, kunnen overdragen aan de hulpverleners.
• ze zich door de beschikbaarheid van hulpverleners vooral op hun onderwijstaken kunnen richten.

Jeugdhulp op school verlaagt de drempel voor onderwijsprofessionals om om hulp te vragen, omdat:

• ze door de informele contacten met vertrouwde hulpverleners eerder geneigd zijn hulp te vragen.

Voor jeugdhulpprofessionals

Jeugdhulp op school helpt hulpverleners hun werk goed te doen, omdat:

• de korte lijnen met de vaste onderwijsprofessionals hun werk vergemakkelijkt.
• ze zien hoe kinderen en jongeren op school en onderling functioneren, waardoor zij beter kunnen signaleren.
• door hun nabijheid in de school het makkelijker is om de mogelijkheid van hulp bespreekbaar te maken.
• ze problemen die kinderen en jongeren op school ervaren kunnen bespreken in de context waarin ze spelen.
• ze door met de school te overleggen een breder beeld van de problemen en mogelijkheden van de kinderen en jongeren krijgen en hiervoor een gerichte en/of preventieve aanpak kunnen inzetten.

Voor de maatschappij en voor gemeenten

Jeugdhulp op school bespaart de maatschappij geld, omdat:

• door vroeg te signaleren en daar adequaat op te handelen problematiek wordt beperkt en daarmee het totale volume van de vraag naar hulp wordt beperkt.
• preventieve hulp, door middel van jeugdhulp op de school, bijdraagt aan kostenbesparing op lange termijn.

Jeugdhulp op school draagt bij aan maatschappelijke doelstellingen, omdat:

• jeugdhulp op school bijdraagt aan een inclusieve school en samenleving, omdat meer kinderen en jongeren in het reguliere onderwijs kunnen blijven.