Kinderen niet van elkaar scheiden bij een uithuisplaatsing

Samenplaatsing: nog niet vanzelfsprekend

Uit onderzoek van Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) blijkt dat broers en zussen in 28 procent van de onderzochte dossiers niet samen geplaatst worden. Bij plaatsingen met spoed gebeurt dat in 45 procent van de gevallen niet. In dossiers is bovendien lang niet altijd vastgelegd waarom broers en zussen gescheiden zijn geplaatst. Zo kwam uit onderzoek in zeven jeugdhulpinstellingen naar voren dat dit in 480 van de 1.717 dossiers niet was gedaan.

Gezamenlijke uithuisplaatsing: steun en veiligheid

Kinderen uit één gezin vinden steun en veiligheid bij elkaar. Daarom is het belangrijk dat ze samen op één plek kunnen wonen. Dat geldt ook als een van de kinderen voor de uithuisplaatsing de zorgende rol van de ouders had overgenomen. Na een gescheiden uithuisplaatsing zal dat kind zich alleen maar meer zorgen maken om de broer of zus. Als ze samen blijven, kan het kind juist leren dat het deze verantwoordelijkheid niet meer op zich hoeft te nemen en dat er volwassenen zijn die deze zorg dragen.

Waarom kinderen vaak niet samen geplaatst worden

In interviews in opdracht van het WODC gaven professionals, pleeg- en gezinshuisouders en kinderrechters onderstaande redenen om kinderen niet bij elkaar te plaatsen. Het is belangrijk om te weten dat deze redenen niet betekenen dat kinderen nooit samen geplaatst kunnen worden. Het kan alleen soms wel moeilijk zijn om dit te doen. Daarom is het nodig om samen goed te beslissen of broers en zussen wel of niet samen geplaatst kunnen worden.

Factoren rondom de kinderen

• Niet alle kinderen uit hetzelfde gezin hadden specialistische zorg nodig.
• Eén kind nam de zorg voor de anderen op zich: voorkomen van parentificatie.
• Er zijn veel ruzies tussen de kinderen met fysieke of emotionele agressie.
• Er was feitelijk of vermoedelijk seksueel misbruik tussen de kinderen.
• Gedragsproblemen van een kind die de ontwikkeling van een ander kind belemmeren.
• Individuele belangen van een kind: alleen krijgt het meer aandacht.
• De kinderen hadden geen hechte band met elkaar.

Praktische factoren

• De school van een van de kinderen is niet in de buurt.
• Er is te weinig ruimte in het huis om elk kind een eigen kamer te geven.
• Er zijn financiële bezwaren, bijvoorbeeld de kosten van buitenschoolse opvang of een grotere auto.

Factoren bij pleeg- en gezinshuisouders

• Er is te weinig draagkracht.
• De pleeg- of gezinshuisouder heeft een voorkeur voor een bepaalde leeftijd van het kind.
• Het kost de pleeg- of gezinshuisouder te veel tijd om voor meerdere kinderen te zorgen.

Uitdagingen voor de praktijk bij samenplaatsing

Een veelgenoemde reden om broers en zussen niet samen te plaatsen is ook het tekort aan passende woonplekken waar meerdere kinderen tegelijk terecht kunnen.

Bovenstaande belemmerende factoren vormen ook een grote uitdaging voor pleeg- en gezinshuisouders en het is belangrijk dat ze zowel informeel als professioneel ondersteund worden bij het opvangen van de kinderen.

Ook vraagt het van jou als jeugdbeschermer of wijkteammedewerker extra tijd en aandacht om kinderen samen uit huis te plaatsen. Soms moet je extra financiële middelen regelen via de gemeente, pedagogische ondersteuning aanvragen, het netwerk inschakelen of een veiligheidsplan maken.

Het is ook belangrijk dat je de redenen om kinderen wel of niet samen ergens te plaatsen goed registreert. Dit helpt namelijk bij het verbeteren van beleid en praktijk, maar is vooral van belang voor het gezin zodat goed duidelijk voor ze is wat de argumenten waren voor de gemaakte keuze. Hoe ingewikkeld het samen plaatsen van kinderen ook is, als er geen zwaarwegende argumenten zijn om het niet te doen heeft het altijd de voorkeur om samen te plaatsen.

Meer informatie

Gescheiden plaatsing van broers en zussen bij gezamenlijke uithuisplaatsing (WODC)Samenplaatsing van broers en zussen bij uithuisplaatsing: een gunst of kinderrecht? (Defence for Children)Pleidooi voor samenplaatsing in de Tweede Kamer (SOS Kinderdorpen)Richtlijn Uithuisplaatsing (Richtlijnen voor jeugdhulp en jeugdbescherming)