Oorzaken en gevolgen van een complexe scheiding

Oorzaken van een complexe scheiding

Een complexe scheiding is een scheiding waarbij ouders door aanhoudende, ernstige conflicten het belang en welzijn van hun kinderen én het wederzijdse belang uit het oog verliezen. Dat gaat vaak gepaard met een langdurige juridische strijd.

Uit onderzoek blijkt dat complexe scheidingen een relatie hebben met ernstige andere problematiek van de ouders. Zo weten we dat het risico op een echtscheiding toeneemt naarmate er minder geld te besteden is. Andere risicofactoren zijn:

• Gedragsmatige en persoonlijkheidsproblemen
• Traumatische ervaringen
• Geweldsproblemen
• Alcohol- en drugsverslaving
• Ernstige conflicten tijdens de relatie
• Een escalerende rol van het netwerk
• Een onderlinge juridische strijd

Deze factoren hebben allemaal impact op het verloop van de scheiding. Als je bijvoorbeeld weinig te besteden hebt, zal een scheiding leiden tot meer stress over geld. Ouders moeten een ander huis zoeken en misschien is er hulp nodig bij een ouderschapsplan of andere uitgaven. Stress leidt tot meer ruzie en meer ruzie leidt tot meer stress.

Gevolgen voor kinderen

Hoewel het ene kind meer last heeft van een scheiding dan het ander, is een scheiding voor ieder kind een ingrijpende gebeurtenis. De meeste gezinnen zijn na twee jaar weer in balans, met goede afspraken over het ouderschap en redelijk ontspannen omgangsvormen.

In sommige gevallen zijn er echter omstandigheden die een scheiding complexer maken. Zo'n tien- tot veertienduizend kinderen per jaar ondervinden specifieke negatieve gevolgen van een complexe scheiding. Daarbij kun je denken aan langdurige stress en problemen in de relatie met de ouders, wat een negatieve invloed kan hebben op hun ontwikkeling. Ook komt het voor dat kinderen het contact met een van de ouders verliezen.

Een lager opleidingsniveau, minder welbevinden en een groter beroep op overheidssteun zijn op de langere termijn de gevolgen voor kinderen die met een complexe scheiding te maken hebben.

Wat betekent dit voor gemeenten?

Bij een complexe scheiding maken ouders meer gebruik van het aanbod van gemeenten, zoals jeugdhulpinterventies, huur- en zorgtoeslagen, bijstand en andere sociale uitkeringen, schuldhulpverlening en de inzet van Veilig Thuis en jeugdbescherming.

Gemeenten met een relatief sterke toename van het aantal kinderen in eenoudergezinnen zien vaak een sterkere toename van het jeugdhulpgebruik. Kinderen van gescheiden ouders zijn oververtegenwoordigd in alle vormen van jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. In de pleegzorg heeft slechts 7 procent van de kinderen ouders die niet zijn gescheiden. Dat betekent overigens niet dat kinderen van wie de ouders scheiden per definitie vaker jeugdzorg nodig hebben. De problemen die ouders en kinderen ervaren en waarvoor zij jeugdhulp nodig hebben, kunnen ook de oorzaken van de scheiding zijn.

De kosten van een complexe scheiding

Bij een juridische escalatie kunnen de kosten al snel oplopen tot zo'n 18.000 euro. In zeer complexe situaties waarbij de veiligheid van kinderen in het geding is, kunnen de kosten stijgen tot 46.000 euro. In extreme gevallen, waarbij ook uithuisplaatsing voorkomt, zien we bedragen tot in de tonnen. Ter vergelijking: een niet-complexe scheiding kost circa 4.000 euro. Het grootste gedeelte van de oplopende kosten komt ten laste van de overheid en van gemeenten. Op de website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten staat een kostenanalyse.