Complexe scheidingen, hoe ondersteun je die?
Steeds meer gemeenten maken specifiek beleid voor kinderen van ouders die zich bevinden in een complexe scheiding. Zo'n scheiding kan grote gevolgen hebben voor de kinderen. Een effectieve ondersteuning richt zich op een goede samenwerking tussen alle betrokken instanties. Op deze pagina lees je meer over het belang van een sociaal netwerk, preventie en de juiste hulp.
Integrale aanpak
Als ouders makkelijk de weg vinden naar hulp en beschikbare interventies, kan de schade van een scheiding mogelijk beperkt blijven. Hoe complexer de scheiding, hoe meer mensen en instanties erbij betrokken zijn. Aan een scheiding kunnen verschillende problemen vooraf gaan: praktisch, financieel, juridisch en psychisch. Daarom is een goede samenwerking noodzakelijk tussen instanties zoals schuldhulpverlening, wijkteams, jongerenwerk en gemeentelijke werkgebieden als Werk en inkomen en Wonen. Ook het juridisch loket, advocaten en mediators spelen een rol bij deze integrale aanpak.
Een effectief beleid houdt rekening met:
- Het belang van een sociaal netwerk en steunfuncties
- Preventie en vroegtijdige ondersteuning bij relatieproblemen
- De juiste hulp
Sociaal netwerk en steunfuncties
Het sociale netwerk van het kind is tijdens een scheiding belangrijk voor het kind zelf én voor de andere gezinsleden. Daarnaast hebben kinderen baat bij een steunfiguur als beschermende factor. Een steunfiguur kan iemand zijn in de familie of vriendenkring, maar ook een leerkracht, een jongerenwerker, of iemand van de sportvereniging, muziek- of theaterclub. Het is iemand bij wie het kind zich veilig voelt en met wie het open kan praten. Deze steunfiguur versterkt de veerkracht van het kind en vermindert het risico op schade.
Ook voor de ouders zijn steunfuncties belangrijk. Denk daarbij aan een ontmoetingsplek waar ouders elkaar informeel kunnen spreken over ouderschap, de opvoeding of de scheiding. Bijvoorbeeld tijdens een koffie- of inloopochtend.
Voorbeelden van steunfuncties
Een voorbeeld van een steunfunctie is een buurtgezin. Dat is een gezin dat een ander gezin helpt. Ook laagdrempelige opvoedsteun vanuit de gemeente kan ouders helpen. Daarover lees je meer op de pagina Rol van de gemeente bij opvoedsteun.
Preventie en vroegtijdige ondersteuning
Preventie betekent dat je als gemeente inzet op de vroegtijdige ondersteuning van ouders met relatieproblemen. Dat vraagt om alerte professionals die de signalen herkennen, de juiste vragen stellen en weten naar wie zij deze ouders kunnen verwijzen. Zij kunnen het gezin in een vroeg stadium van de scheiding bereiken en hulp bieden om een complexe scheiding en verder leed te voorkomen. Daarvoor is een goede signaalfunctie nodig op plekken waar ouders mogelijk komen met een heel andere vraag. Het wijkteam, scholen, de huisarts, de verloskundige, de jeugdgezondheidszorg, het juridisch loket of mediators zijn voorbeelden van organisaties en professionals die zo'n signaalfunctie vervullen.
Voorbeelden van ondersteuning
Veel gemeenten organiseren scheidingsspreekuren of een scheidingsloket, waarbij ze vaak samenwerken met een mediator of juridische medewerkers. Voorbeelden zijn Haaglanden, Capelle aan den IJssel, Lelystad en Zeewolde, en een samenwerking van de gemeenten Aalten, Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk. De Regio Hart van Brabant geeft op de website Als je uit elkaar gaat informatie en advies aan ouders die een scheiding overwegen of uit elkaar gaan.
De juiste hulp bij scheiding
Het hangt van het conflict en de complexiteit van de scheiding af bij welke hulp kinderen en ouders het meest gebaat zijn. Ook de fase van de scheiding is een belangrijke factor. Is er behoefte aan laagdrempelige ondersteuning zoals een preventief programma voor kinderen, waarbij wordt stilgestaan bij de impact van de scheiding? Of hebben de ouders baat bij intensieve ouderschapsbegeleiding of individuele ondersteuning? Aanbieders van jeugd- en opvoedhulp bieden vaak intensieve hulp, op verzoek of via de jeugdbescherming.
Voorbeelden van hulpprogramma's en kenniscentra
Informatie over effectieve of goed onderbouwde programma's staat op de pagina Ondersteuning bij conflictscheidingen.
In een aantal jeugdregio's zijn regionale kenniscentra ingericht die ouders, kinderen en hulpverleners informeren en ondersteunen. Bijvoorbeeld Platform Kees en het Kenniscentrum Kind en Scheiding.
Meer informatie
Handreiking Scheiden zonder SchadeOnderzoek triage (complexe) scheidingsproblematiekInformatie over welke voorzieningen betrokken zijn bij een (complexe) scheiding
