Licht verstandelijke beperking (lvb) en radicalisering

Wat is een licht verstandelijke beperking?

Een licht verstandelijke beperking kun je vaak niet aan iemand zien. Het is meer dan alleen het hebben van een lagere intelligentie omdat er ook sprake is van een beperking in de adaptieve vaardigheden. Dit wordt ook wel het sociaal aanpassingsvermogen genoemd.

Vaker valt een lvb op in het gedrag dat een jongere laat zien. Het gebruiken van woorden die niet in de context passen, moeite met het begrijpen van beeldspraak, meer moeite met plannen, lezen en reizen. Maar ook meer moeite met sociale interacties en de emotieregulatie. Een combinatie van dit soort signalen kan wijzen op een mogelijke lvb.

Meer informatie over wat een lvb is en welke signalen daar bij kunnen horen vind je bij het Landelijk Kenniscentrum LVB.

Kwetsbaarheden voor radicalisering

Een combinatie van factoren zorgt dat een jongere met een lvb kwetsbaar is voor radicalisering. 

Persoonlijke kenmerken en omgevingsfactoren

Kenmerken van een lvb die kwetsbaar maken voor radicalisering zijn moeite met kritisch denken, het toetsen van informatie en het leggen van verbanden. Deze jongeren zijn meer geneigd te vertrouwen op de kennis van anderen waardoor ze opvattingen van anderen eerder aan zullen nemen als waarheid.

Daarnaast is de verwerkingssnelheid van jongeren met een lvb trager, wat minder 'tijd' over laat om informatie te toetsen en verbanden te leggen. Ook de soms beperkte online vaardigheden spelen een rol. Het onderscheiden van nepnieuws en nepprofielen is al lastig voor leeftijdsgenoten zonder beperking, dus dat is nog lastiger voor jongeren die online minder vaardig zijn.

In combinatie met ongunstige omgevingsfactoren kunnen jongeren met een lvb kwetsbaar zijn voor radicalisering. Hierbij kun je denken aan het opgroeien in een kwetsbare wijk, een gezin met meervoudige complexe problemen en het gevoel uitgesloten te zijn van de maatschappij. Jongeren met een lvb hebben vaker met dit soort factoren te maken dan leeftijdsgenoten zonder een lvb.

Behoeften

Jongeren met een lvb hebben net als leeftijdsgenoten de behoefte aan een vriendengroep, het gevoel ertoe te doen en aansluiting te vinden bij de maatschappij. Door de beperking kan dit soms lastig zijn en wordt dit gevoel niet altijd ervaren op school en in de vrije tijd. Geradicaliseerde groepen kunnen gevoelsmatig wel in deze behoefte voorzien.

Deze combinatie van factoren vergroot de kwetsbaarheid van jongeren met een lvb op radicalisering. Meer hierover is te lezen in de handreiking Licht verstandelijke beperking en radicalisering.

Jongeren met een lvb begeleiden

In de aanpak van radicalisering en de begeleiding van jongeren met een lvb is het belangrijk om aan te sluiten bij de signalen van radicalisering en de kenmerken van de lvb. Door aan te sluiten bij de beperking voorkom je het risico op overvraging en dat een jongere afhaakt.

Voor het gesprek zijn daarom volgende adviezen belangrijk:

• Praat rustig en gebruik korte zinnen.
• Geef de jongere tijd om na te denken.
• Benoemen wat je verwacht.
• Herhaal afspraken.

Tips voor je houding zijn:

• Wees respectvol, nieuwsgierig en oordeelsvrij.
• Wees consequent en voorspelbaar in je gedrag.
• Neem de tijd, meer dan voor iemand zonder een lvb.
• Blijf in het hier en nu, kijk niet te ver vooruit of terug.

Meer tips voor het aansluiten bij een jongere met een lvb staan in de tool Aansluiten bij een LVB… (hoe) doe jij dat?.

Het Expertisecentrum William Schrikker biedt informatie en ondersteuning aan professionals die vermoedens hebben over radicalisering bij een jongere met een licht verstandelijke beperking.