Leerlingen betrekken

Sociale veiligheid in school is een voorwaarde om tot leren, ontmoeting en ontwikkeling te komen. Omdat beleid rondom sociale veiligheid over leerlingen gaat, is het belangrijk hen daar zo veel mogelijk bij te betrekken. Dit kun je doen door naar hen te luisteren, vragen te stellen en ruimte te geven voor hun inbreng.

Je kunt bijvoorbeeld gesprekken voeren over wat zij nodig hebben om zich veilig te voelen, wat zij van de school nodig hebben, welke regels er nodig zijn en hoe deze worden nageleefd. Leerlingen die zich betrokken voelen bij het beleid, voelen zich er ook verantwoordelijk voor. Zij voelen zich serieus genomen en het beleid sluit aan op hun wensen en voorkeuren.

Benieuwd hoe dit werkt? Een voorbeeld van een methode waarin leerlingen zeggenschap krijgen over het sociale klimaat van hun school is De Vreedzame School.

Ouders betrekken

Om het sociale veiligheidsbeleid tot een succes te maken, is het raadzaam om ook ouders daar zo veel mogelijk bij te betrekken. Dat zorgt voor draagvlak en verbinding. Voor een goede band met ouders is het belangrijk dat:

• ouders zich welkom en gewaardeerd voelen. Neem de interpretatie van ouders serieus. Vraag ouders bijvoorbeeld om hun mening en luister hiernaar; benader ouders altijd vanuit de gezamenlijke wens het welzijn van het kind te vergroten.
• er regelmatig contact is tussen school en ouders. Organiseer frequent oudergesprekken, waarin je het hebt over de sfeer in de klas en op school.
• de school niet alleen contact heeft met ouders als er iets negatiefs te melden is over hun kind, maar ook bij positieve dingen; als je al regelmatig en goed contact hebt, legt dat een basis voor een goede samenwerking als iets niet goed gaat.
• investeer in informatievoorziening naar ouders zodat zij zicht hebben op wat er binnen school gebeurt. Stuur bijvoorbeeld een digitale nieuwsbrief en deel foto's uit de klas.
• er individueel contact is tussen school en ouders
• leerkrachten of docenten met regelmaat op huisbezoek komen. Lukt dat niet? Denk ook aan 'stoepbezoeken' of gesprekken via beeldbellen.
• de adviezen die de school aan ouders geeft, concreet en praktisch bruikbaar zijn. Informeer bij de ouders hoe zij de adviezen ervaren.
• de school gespreksonderwerpen aanreikt om thuis over door te praten. Organiseer bijvoorbeeld ouderavonden over pesten en sociale veiligheid.
• je ook de leerlingen betrekt bij het contact tussen school en ouders.
• de school activiteiten organiseert waar alle ouders bij aanwezig mogen zijn.
• de school zich inzet voor een gelijkwaardige samenwerking met de ouders, met wederzijdse informatie-uitwisseling. 

Hoe veranker ik een veilig sociaal klimaat in het schoolbeleid?

Het sociale klimaat moet verankerd zijn in het handelen, de visie en de schoolcultuur. Dat lukt alleen wanneer alle betrokkenen er open over in gesprek gaan en het gesprek continu doorloopt. Je kunt dat bijvoorbeeld stimuleren door het onderwerp sociale veiligheid te laten terugkomen tijdens teamdagen, ouder- en kindgesprekken, en door de veiligheid binnen de school met regelmaat te monitoren en evalueren. Betrek daar zowel leerlingen, ouders als teamleden bij.

Ga na of leerkrachten zich goed ondersteund voelen door de schoolorganisatie. Welke vragen hebben zij, en waar lopen zij in de praktijk tegenaan? Leerkrachten kunnen elkaar helpen door elkaar te coachen, bijvoorbeeld door collegiale consultatie: ze kijken bij elkaar in de klas, en geven feedback. Wanneer er binnen het team vragen spelen, kan een training voor het hele team behulpzaam zijn. Bijvoorbeeld over gespreksvoering, het inzetten en effectief gebruiken van een anti-pestmethode of over benodigde vaardigheden om pestgedrag aan te pakken.

Het is essentieel dat leerkrachten zich bewust zijn van het belang van een goed sociaal klimaat, het preventief werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en dat het tegengaan van pesten daar onderdeel van is. Organiseer bijvoorbeeld informatiemiddagen om het hierover te hebben. Bespreek welke missie en visie bij de school horen, en hoe de teamleden deze in de praktijk kunnen uitdragen.

Lees meer informatie op de website van Stichting School en Veiligheid.