5 stappen bij het opzetten van een onderwijs-zorgarrangement

Opzetten van een oza

Het opzetten van een onderwijs-zorgarrangement bestaat uit vijf stappen:

1. Verkennen: welke leerlingen hebben baat bij een onderwijs-zorgarrangement?
2. Betrekken: ga met de benodigde partners om de tafel.
3. Ontwikkelen: stel gezamenlijk een actieplan op.
4. Arrangeren: stel kaders op.
5. Activeren: concretiseer het plan en neem tijd voor reflectie.

De stappen zijn zowel relevant voor individuele kinderen als voor groepen kinderen. Bij individuele leerlingen kunnen de stappen sneller doorlopen worden.

Het NJi ontwikkelde in samenwerking met het programma Met Andere Ogen een gesprekskader onderwijszorgarrangementen met bijbehorende infographic. Het gesprekskader heeft als doel scholen, samenwerkingsverbanden en gemeenten te helpen bij het voeren van een gefundeerd gesprek over de ontwikkeling en operationalisering van onderwijs-zorgarrangementen. 

Stap 1: Verkennen

Bekijk welke leerlingen baat hebben bij een onderwijs-zorgarrangement. Bespreek met ouders, leerlingen, het wijkteam en/of een bij de school betrokken jeugdhulporganisatie welke ondersteuning nodig is. Daarna kan - indien nodig - de stap worden gemaakt naar het samenwerkingsverband, het zorgkantoor, de zorgverzekeraar en/of de gemeente.

Een populatie-analyse helpt de kenmerken en ondersteuningsbehoeften van jongeren in kaart brengen.

• Download de handreiking Populatie-analyse in het onderwijs

Stap 2: Betrekken

Bespreek met de ouders en leerling welke partners nodig zijn om het arrangement vorm te geven. Denk aan zorgpartners, de gemeente en partners in het onderwijs; de leerplichtambtenaar is bijvoorbeeld een belangrijke gesprekspartner. Hanteer hierbij het principe één kind, één gezin, één plan. Ga met de benodigde partners om tafel en stem gezamenlijk af hoe de samenwerking wordt geborgd.

Stap 3: Ontwikkelen

Stel met de ouders en andere partners een actieplan op. Bepaal samen de visie, welke ondersteuning nodig is en ieders rol. Belangrijk is een gezamenlijk beeld van de ondersteuningsbehoefte van zowel leerling, ouders als leerkracht. Bij de uitwerking verdienen de volgende aspecten aandacht:

• Didactische ondersteuning
• Sociaal-emotionele ondersteuning, bijvoorbeeld bij gedragsproblemen
• Ondersteuning in de communicatie
• Fysieke, medische ondersteuning
• Ondersteuning thuis en in de bredere context

Het ontwikkelen van een onderwijs-zorgarrangement vraagt een planmatige aanpak. Bepaal eerst de financieringsmogelijkheden van de noodzakelijke ondersteuning.

• Lees meer over het inrichten van een onderwijs-zorgarrangement

Stap 4: Arrangeren

Zodra de inhoudelijke benodigdheden bekend zijn, wordt er een passende structuur bepaald. De kaders van het arrangement bestaan uit:

• organisatie
• aansturing
• financiën
• regelgeving

De leeromgeving, bij stap 3 gespecificeerd, is daarbij de sleutelfactor. In welke omgeving komen de kinderen tot leren en ontwikkeling? Gaat het om één of om meer leerlingen? Bezoeken ze dezelfde school of zijn ze over de regio verspreid?

• Lees meer over het arrangeren van een onderwijs-zorgarrangement

Stap 5: Activeren

Inmiddels is de vorm van het arrangement duidelijk. Werk in een concreet plan uit wie, wat, wanneer gaat doen, en bepaal de competenties om het arrangement uit te voeren. Vervolgens wordt alles ingebed en geborgd.

Evalueer het arrangement regelmatig met de leerling, ouders en andere partners. Hoe verloopt de uitvoering? Is de inzet van het arrangement efficiënt? Worden de beoogde doelen behaald? En sluiten de ondersteuningsbehoeften nog steeds aan op het arrangement?

• Lees meer over samenwerken in een onderwijs-zorgarrangement

Meer informatie

Handreiking voor zeer zorgintensieve arrangementen

In de handreiking In vijf stappen naar een onderwijs-zorgarrangement voor zmolk'ers, vindt u uitgebreidere informatie voor zeer zorgintensieve arrangementen, maar ook voor het regulier onderwijs.

• Download de handreiking

Gespreksmap zorg en onderwijs

Het Nederlands Jeugdinstituut heeft samen met het LECSO gewerkt aan de Gespreksmap voor het organiseren van zorg en onderwijs voor leerlingen met ernstige verstandelijke en/of meervoudige beperkingen.

• Download de Gespreksmap