‘Steun identiteitsontwikkeling pleegkind’

Een goed contact tussen eigen ouders en pleegouders kan pleegkinderen ondersteunen in hun identiteitsontwikkeling als zij een andere etnisch-culturele achtergrond hebben dan hun pleeggezin. Dat blijkt uit onderzoek waarop Clementine Degener op 25 november promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Vooral mensen uit de etnische meerderheid melden zich bij pleegzorgorganisaties aan als pleegouder. Een derde van de pleegkinderen heeft echter een andere etnisch-culturele achtergrond, aldus Degener. Dat kan gaan wringen, vooral in de adolescentie, wanneer jongeren bezig zijn met het ontdekken van hun identiteit. Een positieve etnische identiteit is goed voor het psychosociaal functioneren, de schoolprestaties en de mentale gezondheid. Daarom is het belangrijk dat pleegkinderen hun etnische identiteit ontwikkelen.

Tegengestelde boodschappen

Degener analyseerde twintig interviews met transcultureel geplaatste pleegkinderen. Zij krijgen soms tegengestelde boodschappen van pleegouders, ouders en leeftijdsgenoten over hun etniciteit. Zo vertelde een meisje dat haar pleegouders haar ontmoedigen om Marokkaans te spreken, terwijl haar moeder teleurgesteld is dat ze de taal niet goed spreekt. Door tegengestelde reacties kunnen pleegkinderen gemengde gevoelens ontwikkelen over hun identiteit. Sommige pleegkinderen keren zich af van hun etnisch-culturele achtergrond, terwijl ze tegelijkertijd willen horen bij mensen van die achtergrond.

Uit interviews met pleegouders bleek dat voor hen het bieden van een veilige thuisbasis voorop staat. Ze vinden de etnische identiteit van hun pleegkinderen belangrijk, maar veiligheid en geborgenheid belangrijker. Ze willen de eenheid van het pleeggezin benadrukken, niet het 'anders' zijn van het pleegkind.

Veilige thuisbasis

De eigen ouders hebben een belangrijke rol in de identiteitsontwikkeling van pleegkinderen, constateert Degener. Kinderen die een goede band hebben met hun ouders, voelen zich meer verbonden met hun culturele identiteit. Een goede samenwerking tussen ouders en pleegouders kan die band versterken.

Normen en waarden

Vragen als 'wie ben ik' en 'waar hoor ik bij' moet je in een pleeggezin niet vermijden, zegt Yamuna Ditters van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Pleegouders willen misschien niet benadrukken wat hun pleegkind 'anders' maakt, maar dat kun je ook op een positieve manier doen. Help je pleegkind te ontdekken wat die identiteit betekent. Kook bijvoorbeeld gerechten uit het land van herkomst of luister samen naar muziek uit dat land. Bespreek met ouders wat jullie samen kunnen doen om kinderen hun culturele identiteit te laten ontdekken. En praat over de normen en waarden die zij hun kind willen meegeven.'

Pleegzorgorganisaties kunnen de identiteitsontwikkeling ondersteunen, zegt Ditters. 'Ze kunnen via trainingen de culturele competenties van pleegouders versterken. En ze kunnen pleegouders en pleegkinderen de mogelijkheid bieden om hun ervaringen onderling te delen.'

Bron: Rijksuniversiteit Groningen

Meer informatie

Bericht Rijksuniversiteit GroningenProefschrift Clementine Degener