Nog steeds wachten op jeugdbescherming

Kinderen en jongeren die bescherming nodig hebben tegen onveilige situaties moeten daar nog steeds veel te lang op wachten. Dat constateren de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid. Zij zien personeelstekort als de belangrijkste oorzaak.

Kinderen en jongeren die in de jeugdbeschermingsketen terechtkomen, lopen extra risico's doordat overal nog steeds lange wachtlijsten bestaan. Sinds de inspecties hierover in november 2019 alarm sloegen, is het nog niet gelukt om hen volgens de normen te beschermen. Zo lukt het geen enkele Veilig Thuis-organisatie om onderzoek te doen binnen tien weken na de beoordeling van een melding. Bij de Raad voor de Kinderbescherming stonden op 1 januari 2022 ruim duizend kinderen meer op de wachtlijst dan in 2019. Daar is het probleem dus alleen maar groter geworden.

Nooddijken

De inspecties zien personeelstekorten als de belangrijkste oorzaak van de wachtlijsten. Daarnaast wijzen ze erop dat de vraag naar jeugdhulp en jeugdbescherming groter is dan de zorg die de gemeenten inkopen. Ondanks de ruimte die de inspecties bieden voor onorthodoxe aanpakken, lukt het niet de wachtlijsten te verminderen. De maatregelen die gemeenten hebben genomen, bijvoorbeeld op het gebied van samenwerking en administratie, hebben te weinig effect op de wachtlijsten. 'De nooddijken die zijn aangelegd vertonen alweer scheuren', stellen de inspecties.

Vakbekwame jeugdbeschermers

Volgens de inspecties lopen vooral bij de gecertifieerde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering de wachttijden op door een structureel tekort aan vakbekwame medewerkers. Daardoor lukt het niet om na de uitspraak van de kinderrechter binnen de afgesproken termijn met hulp te starten, met name wanneer er sprake is van complexe problemen. De inspecties zien wel mooie voorbeelden van jeugdbeschermers die 'buiten de lijntjes kleuren', bijvoorbeeld door intensief contact te houden met gezinnen zolang er geen hulp beschikbaar is. Maar ze beschouwen dat niet als oplossing voor de langere termijn.

Wijkteams versterken

'Het beeld dat de inspecties schetsten is ernstig, omdat er op de korte termijn geen oplossingen zijn', zegt Tom van Yperen van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Juist gezinnen waar zorgen zijn over de veiligheid, moeten snel passende hulp krijgen. Dit rapport laat zien dat het nodig is de wijkteams te versterken, zodat die de gezinnen kunnen ondersteunen voordat de zorgen te groot worden. Ook is het nodig Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en de gecertificeerde instellingen te integreren, zoals het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming adviseert. Dat zorgt voor minder schakels in de jeugdbescherming en minder dubbel werk van instellingen. Bovendien zou het schelen als jeugdbeschermers ook zelf hulp mogen verlenen. De Jeugdwet sluit dat nu uit en dat maakt het regelen van hulp alleen maar ingewikkelder.'

Bron: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd

Meer informatie

Bericht inspectieToekomstscenario kind- en gezinsbescherming