'Landelijke cijfers geven geen grip op lokale hulp'

Uit de nieuwste CBS-cijfers blijkt dat de groei van het jeugdhulpgebruik door kinderen en jongeren tot 18 jaar sinds de decentralisatie iets lijkt af te zwakken. 'Maar het aantal kinderen en jongeren dat hulp krijgt is nog steeds hoog', zegt Ans van de Maat, directievoorzitter van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Bovendien zijn er grote lokale verschillen.'

Ans van de Maat plaatst drie opmerkingen bij de cijfers van het CBS. 'Ten eerste zijn dit landelijke cijfers in een gedecentraliseerd veld. De verschillen tussen gemeenten zijn zo groot dat je voorzichtig moet zijn als je op lokaal niveau conclusies wilt trekken uit de cijfers. Ook op landelijk niveau is dat moeilijk. Zeker omdat de gegevens niet compleet zijn. Nog niet alle nieuwe, kleine zorgaanbieders leveren hun gegevens aan. Daardoor is het zorggebruik met enkele procenten onderschat, vermoedt het CBS.'

Alledaagse vragen

'Een tweede punt is dat Nederlandse kinderen behoren tot de gelukkigste ter wereld – en tegelijkertijd krijgt een op de acht kinderen tot 18 jaar jeugdhulp. Wat zegt dit? Dat weten we niet.'

In het maatschappelijk debat over de jeugdhulp hoort Van de Maat verschillende geluiden. 'De problemen van kinderen lijken toe te nemen. Ze hebben bijvoorbeeld last van prestatiedruk, ouders die scheiden, overmatig mediagebruik en toenemende schulden. Verder is sinds de decentralisatie jeugdhulp toegankelijker, door de invoering van wijkteams. Daarnaast wordt ook steeds meer jeugdhulp ingezet bij alledaagse opvoed- en opgroeivragen. Het is normaal dat kinderen en ouders soms steun nodig hebben; opvoeden en opgroeien gaat niet vanzelf en is niet altijd makkelijk. Maar het is niet nodig voor elk probleem een oplossing uit de jeugdhulp of het medisch circuit te bieden. Tegelijkertijd weten we dat er een groep jongeren is met ernstige problemen. Voor hen willen we juist wel specialistische zorg inzetten.'

Het derde punt is dat de CBS-cijfers niets zeggen over de kwaliteit van de hulp. 'Over die vraag gaan de cijfers niet, maar het antwoord is van essentieel belang voor de gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor passende en effectieve hulp.'

Lokale top tien

Van de Maat adviseert gemeenten om antwoord te zoeken op de vraag welke hulp specifiek nodig is. 'Breng op lokaal niveau in kaart welke opvoed- en opgroeiproblemen zich aandienen bij het wijkteam en de huisarts. Bespreek de lokale top tien van problemen met wijkteams, huisartsen, jeugdhulpaanbieders, het onderwijs en burgers. Wat is er nodig om antwoord te geven op die dagelijkse vragen, zodat die zich niet ontwikkelen tot een probleem? Welke hulp is nodig om grotere problemen effectief aan te pakken? Wie neemt welke verantwoordelijkheid op zich? En hoe zorgen we er samen voor dat eenmaal behaalde resultaten duurzaam zijn?'

Bron: Nederlands Jeugdinstituut