Jongeren zijn gehecht aan democratie

Jongeren zijn sterk gehecht aan de democratie en de vrijheid van meningsuiting. Dat blijkt uit een meerjarig onderzoek naar de democratische kernwaarden van middelbare scholieren, uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam (UvA).

De onderzoekers volgden duizenden leerlingen van tientallen scholen verspreid over Nederland. Vmbo-leerlingen zijn gevolgd tot en met jaar 4. Het laatste deel van het onderzoek vond plaats onder havo- en vwo-leerlingen in jaar 5 en vwo-leerlingen in jaar 6.

Een democratie op basis van een volksvertegenwoordiging is de populairste bestuursvorm onder jongeren. Wel zijn er onder vwo'er meer voorstanders van bestuur door experts en van beperking van het stemrecht tot mensen die er verstand van hebben. De leerlingen zijn ook voorstander van vrijheid van meningsuiting. Wel maakt de wijze van meningsuiting verschil. Meningsuiting in de vorm van bedreiging of geweld wijzen ze af.

Praten over politiek en maatschappij

In vergelijking met eerdere jaren zeggen jongeren in jaar 5 en 6 vaker dat ze het meest leren over politiek en maatschappij van hun vrienden. Ze praten daar ook meer over met hun vrienden. De mate waarin ze met hun ouders praten over politiek en maatschappij blijft stabiel. Jongeren uit een gezin met een hogere sociaaleconomische status praten vaker met hun ouders over de politiek en maatschappelijke problemen dan jongeren uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische status.

Jongens denken conservatiever over gendernormen dan meiden, en dat verschil neemt toe met de leeftijd. Jongens vinden bijvoorbeeld vaker dat vrouwen meer geschikt zijn voor het opvoeden van kinderen dan mannen. Jongens vinden het ook belangrijker dat jongens zich gedragen als jongens en meiden als meiden. Daarbij hebben vwo-leerlingen progressievere opvattingen dan havo- en vmbo-leerlingen.

Meer informatie

Bericht Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en SchoolloopbanenRapport Democratische kernwaarden in het voortgezet onderwijs