Jeugdparticipatie: 'Met alleen luisteren ben je er niet'

Kinderen en jongeren hebben het recht om hun mening te geven en hun stem te laten horen. Maar wordt er wel echt naar hen geluisterd? Hebben jongeren invloed op hun eigen toekomst? Niet genoeg, stelt Nikki Udo van het NJi. 'En dat ligt niet aan de jongeren.'

Op steeds meer plekken leggen volwassenen hun oor te luisteren bij jongeren. Denk aan beleidsmakers, onderzoekers en hulpverleners. Maar volwassenen lijken nog te vergeten dat luisteren naar jongeren niet gelijk staat aan jeugdparticipatie, vertelt Udo. 'Er is meer nodig dan dat. Jeugdparticipatie betekent dat jongeren meedoen, meepraten en meebeslissen bij zaken die voor hen belangrijk zijn.

Juist volwassenen hebben hierin nog veel te leren. Hoe betrek je jongeren structureel bij beleid in jouw gemeente? Hoe zorg je ervoor dat ook anderen in de organisatie de input van jongeren serieus nemen? En hoe koppel je terug wat er met de input van jongeren is gedaan? Het is tijd dat beleidsmakers, bestuurders en politici over deze vragen nadenken en goed voorbereid met jeugdparticipatie aan de slag gaan.'

Gemotiveerd

'Soms hoor je het geluid dat jongeren helemaal niet graag meedenken of praten', vertelt Udo. 'Het tegendeel is waar. Kinderen en jongeren zijn bijna altijd erg gemotiveerd om hun stem te laten horen. Circa 80 procent van de jongeren wil hun mening geven over wat ze belangrijk vinden in hun gemeente. Zo praten ze graag mee over onderwerpen als onderwijs, sport, cultuur en speelplekken in de wijk. Tegelijkertijd zegt ongeveer 75 procent van de jongeren dat er nog nooit om hun mening is gevraagd.'

De tiende aflevering van NJi-podcast De Jeugdkantine gaat over jeugdparticipatie. De stelling luidt: jongeren worden serieus genomen als het gaat om hun toekomst. Volgens Udo staat jeugdparticipatie steeds meer in de belangstelling en wordt er in veel gemeenten hard gewerkt om jongeren te laten meedenken. 'Toch is er meer nodig om jeugdparticipatie echt goed vorm te geven. Dat is lastig, maar volwassenen die beleid maken zijn dit aan jongeren verplicht. Jongeren hebben het recht om gehoord te worden en zijn ook gemotiveerd om mee te denken. Het is dus aan volwassenen om jongeren de kans te bieden ook echt mee te praten, mee te doen en mee te beslissen. Hier hebben jongeren niet alleen recht op, maar het maakt beleid ook beter.'

Laagdrempelig

Het is essentieel om jeugdparticipatie laagdrempelig te maken, vertelt Udo. 'Verplaats je in de belevingswereld van jongeren. Als je dat doet, dan merk je dat het gemeentehuis niet voor iedere jongere een geschikte plek is om een bijeenkomst te organiseren. De school is veelal een beter startpunt, bijvoorbeeld bij lessen maatschappijleer of burgerschap. Of ga naar plekken in de wijk waar jongeren te vinden zijn, zoals buurthuizen of sportclubs. Verder zijn jongeren veel online te vinden, dus sociale media kunnen ook een geschikte manier zijn om jongeren te bereiken. Werk bij het benaderen van jongeren altijd met sleutelfiguren die dichtbij jongeren staan. Denk aan jongerenwerkers, docenten of sporttrainers. Zij hebben dagelijks contact met jongeren en hebben vaak een goede vertrouwensband. Daarnaast hebben zij de kennis en vaardigheden om het gesprek met jongeren aan te gaan.'

Neem input serieus

Hoe organiseer je dan jeugdparticipatie op een manier die ook echt betekenisvol is? Udo benadrukt dat een goede voorbereiding noodzakelijk is. 'In de praktijk zie ik nog vaak dat bijvoorbeeld beleidsmakers vanuit hun rol iets organiseren voor jongeren, maar nog te weinig nadenken over wat ze concreet met de input van jongeren willen. Wees je bewust van de verantwoordelijkheid die je hebt en denk van tevoren na over wat je jongeren wilt vragen en wat je met de input van jongeren gaat doen. Dit gaat verder dan luisteren alleen. Denk na hoe je hun input gaat benutten en koppel dit ook terug aan de jongeren. Op die manier laat je zien dat je hun input serieus neemt. Zo maak je jeugdparticipatie echt betekenisvol.'

Luister naar de podcast