‘Besteed meer tijd aan begeleiden scheiding’

Meer aandacht voor de communicatie tussen ouders en het centraal stellen van kinderen zijn kansrijke elementen in de hulp bij complexe scheidingen. Dat blijkt uit de evaluatie van de pilot Gezinsvertegenwoordiger van het programma Scheiden zonder schade. Het zou goed zijn als alle professionals die werken met gezinnen in scheiding de ruimte kregen om die kansrijke elementen in te zetten, vindt Harmke Bergenhenegouwen van het Nederlands Jeugdinstituut.

De pilot Gezinsvertegenwoordiger is tussen september 2020 en december 2021 uitgevoerd in Den Haag en Oost-Brabant. Een gezinsvertegenwoordiger begeleidt ouders en kinderen tijdens een scheiding, om escalatie van conflicten te voorkomen. De gezinsvertegenwoordigers deden mee aan de pilot naast hun gewone werk als bijvoorbeeld jeugdbeschermer, casemanager, gezins- en jongerencoach of scheidingsadviseur. Gemiddeld besteedden zij vijf maanden lang twee uur per week aan de begeleiding van een gezin. Er deden 23 gezinnen mee aan de pilot.

De onderzoekers kunnen geen conclusies trekken over de effectiviteit van de gezinsvertegenwoordigers. Er waren te weinig gezinsvertegenwoordigers en ouders die meewerkten aan het onderzoek, waardoor de resultaten niet representatief zijn.

Werken in duo's

Toch denken de onderzoekers dat ze kansrijke elementen kunnen aanwijzen voor de inzet van een gezinsvertegenwoordiger. De gezinsvertegenwoordigers werkten bijvoorbeeld in duo's, waardoor ze elkaar konden aanvullen in expertise, werkwijze en persoonlijkheid. Ze besteedden veel aandacht aan de communicatie tussen ouders en confronteerden hen met hun gedrag en interactie, waardoor ouders meer inzicht kregen in het effect van hun gedrag. De gezinsvertegenwoordigers stelden de kinderen centraal en benoemden welk effect het gedrag van ouders kon hebben op de kinderen. En ze gaven uitleg over de stappen van het scheidingsproces en de psychische gevolgen, zoals gevoelens van rouw en verlies.

Harmke Bergenhenegouwen van het Nederlands Jeugdinstituut herkent de kansrijke elementen uit het onderzoek. 'Veel professionals vragen zich af wat ze kunnen doen voor gezinnen in een complexe scheiding. Die aandacht voor de communicatie tussen ouders en voor de gevolgen voor kinderen is belangrijk.'

Meer tijd tijdens de pilot

Bergenhenegouwen is ervan overtuigd dat meer begeleiding complexe scheidingen kan voorkomen. 'Het valt me op dat sommige professionals in dit onderzoek als gezinsvertegenwoordiger hetzelfde doen als in hun reguliere functie, maar dat ze er in de pilot meer tijd voor hadden. Professionals in de basishulpverlening, bijvoorbeeld in wijkteams, hebben die tijd vaak niet. Pas als er een conflictscheiding is en er interventies nodig zijn voor de kinderen, gaan we meer investeren in hulp bij scheiding. Het zou mooi zijn als alle professionals die werken met deze gezinnen de ruimte krijgen om die kansrijke elementen in te zetten. Daar heb je die nieuwe functie van gezinsvertegenwoordiger niet voor nodig.'

Bron: WODC

Meer informatie

Bericht WODCRapport Evaluatie pilot gezinsvertegenwoordiger 'Scheiden zonder schade'