Gevolgen van middelengebruik voor jongeren

Psychische en lichamelijke gevolgen middelengebruik

Jongeren lopen meer risico op lichamelijke problemen door middelengebruik, omdat hun lichaam en hersenen nog niet volgroeid zijn. Middelengebruik kan ook leiden tot gedragsproblemen, concentratieproblemen, depressie, angsten en psychoses. Op de website van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie vind je meer informatie over het verband tussen psychische problemen en problematisch middelengebruik.

Dagelijkse gevolgen middelenmisbruik 

Het regelmatig gebruiken van middelen kan veel invloed hebben op het dagelijks functioneren van een jongere. Een opleiding afronden kan grote moeite kosten en een baan behouden is lastiger. Ook hebben deze jongeren vaak geen motivatie om te sporten of met een hobby bezig te zijn.

Daarnaast komen relaties met dierbaren steeds meer onder druk te staan. In sommige gevallen worden relaties met familieleden zelfs verbroken. Daardoor kunnen jongeren in een sociaal isolement terechtkomen of alleen vrienden hebben die ook middelen gebruiken.

Behalve negatieve gevolgen voor de jongere zelf, kan er ook schade zijn voor de maatschappij. Denk hierbij aan geluidsoverlast, vandalisme, geweld, mishandeling of criminaliteit.

Financiële gevolgen middelengebruik

Ook niet onbelangrijk is dat jongeren die verslaafd zijn aan middelen in geldproblemen kunnen komen. Hierdoor bouwen ze al op jonge leeftijd grote schulden op.

Gevolgen van roken en vapen

Door de nicotine in tabaksrook is roken en vapen snel en sterk verslavend. Hoe jonger iemand begint met roken, des te groter de kans op verslaving. De meeste rokers zijn begonnen met roken en verslaafd geraakt op de middelbare school.

Uit het onderzoek Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) uit 2021 blijkt dat 17 procent van de 12- tot en met 16-jarigen weleens heeft gerookt. Verschillende studies laten zien dat roken een opstap kan zijn naar ander middelengebruik.

Kortetermijngevolgen roken en vapen

• Astmatische symptomen
• Mond- en tandproblemen
• Nadelige effecten op intensieve inspanningen die langer dan enkele minuten duren
• Stress in het lichaam: hersenen van jongeren lijken gevoeliger voor de belonende effecten van nicotine dan die van volwassenen. Roken wordt daardoor snel een gewoonte en een manier om jezelf te belonen. Bij stress belonen jongeren zich bijvoorbeeld met een sigaret om rustiger te worden. Maar lichamelijk zorgt het roken juist voor meer stress in het lichaam, dus is het een schijnbeloning.

Langetermijngevolgen roken en vapen

• Een verhoogd risico op verschillende vormen van kanker
• Longaandoeningen
• Hart- en vaatziekten
• Kans op vroegtijdige sterfte. Deze is voor rokers anderhalf tot tweeënhalf keer zo groot als voor niet-rokers

Gevolgen van alcoholgebruik

Ondanks alle campagnes voor jongeren om geen alcohol te drinken, is uit het HBSC-onderzoek (2021) gebleken dat 48 procent van de 12- tot en met 18-jarigen weleens een drankje neemt. Dit aantal is al jaren gelijk. Hetzelfde geldt voor het aantal jongeren dat bingedrinkt: grote hoeveelheden alcohol op dezelfde avond, soms tot ze in coma raken.

Kortetermijngevolgen alcoholgebruik

• Verminderd denkvermogen
• Concentratiestoornissen
• Ontremd of agressief gedrag
• Schade tijdens de uitgroei van de hersenen
• Alcoholvergiftiging
• Gewichtstoename
• Verminderde weerstand
• Slaapproblemen
• Psychische problemen, waaronder depressie, suïcidaliteit en angststoornissen. Psychische problemen kunnen er ook weer voor zorgen dat de jongere meer alcohol gaat drinken

Langetermijngevolgen alcoholgebruik

• Schadelijk drinkgedrag op latere leeftijd
• Belasting van hart en bloedvaten
• Hersenbeschadiging
• Belasting van de lever
• Kanker

Meer informatie over de gevolgen van alcohol is te vinden op alcoholinfo.nl.

Gevolgen van drugsgebruik

De gevolgen van drugsgebruik verschillen per middel. Hieronder bespreken we van een aantal drugs de korte- en langetermijngevolgen. Er zijn veel meer soorten drugs die jongeren gebruiken. Meer informatie over de gevolgen van andere drugs is te vinden op drugsinfo.nl.

Kortetermijngevolgen cannabis, XTC en lachgas

Cannabis

De werkzame stof in cannabis versterkt de stemming: wie zich niet zo gelukkig voelt, kan zich er nog rotter door gaan voelen. Cannabis verslapt de spieren, maakt de mond droog en de ogen rood, en versnelt de hartslag.

XTC

Acute, lichamelijke effecten tijdens het gebruik van XTC zijn verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, spierspanning, knarsetanden, verhoogde lichaamstemperatuur, zweten, droge mond, dorst, misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, minder eetlust, vergrote pupillen, trillende of wiebelende ogen (nystagmus) en trillen. Deze effecten kunnen oververhitting, lever- en hartproblemen geven.

Acute psychische complicaties zijn flashbacks, angst, paniekaanvallen, psychosen, prikkelbaarheid en geheugenstoornissen. Ook watervergiftiging kan voorkomen als gebruikers te veel water drinken tijdens de trip. In ernstige gevallen kan XTC-gebruik dodelijk zijn.

Lachgas

Gebruikers krijgen een korte, sterke roes. Ze worden licht in het hoofd, voelen minder pijn en de spieren ontspannen. Beeld en geluid komen anders binnen en gebruikers kunnen hallucinaties krijgen. Ook kan er acute neurologische schade ontstaan.

Langetermijngevolgen cannabis, XTC en lachgas

Algemeen

Door drugsgebruik merken mensen vermoeidheid, pijn en honger vaak minder snel op. Hierdoor kunnen ze hun lichaam uitputten. Mogelijke gevolgen zijn gewichtsverlies, oververmoeidheid, hoofdpijn en toegenomen vatbaarheid voor infectieziekten.

Cannabis

Cannabis verhoogt de kans op het ontwikkelen van psychotische episodes bij jongeren die daar genetisch gevoelig voor zijn. Het tijdstip zij met blowen beginnen is van invloed op een eventuele psychose. Hoe eerder in de adolescentie iemand begint met het roken van cannabis, des te eerder treden psychotische verschijnselen op.

Cannabis roken kan longschade veroorzaken. Ook vergroot cannabis bij jongeren de kans op schizofrenie.

Cannabis heeft effecten op het cognitieve functioneren: het geheugen, het leervermogen, het taalgebruik en het kunnen begrijpen en uitvoeren van complexe, dagelijkse handelingen.

XTC

XTC kan de hersenen beschadigen, zodat er geheugenklachten en concentratieproblemen ontstaan. Ook kunnen gebruikers vlekjes in het gezichtsveld gaan zien.

Lachgas

Lachgas: wie het lang, vaak en veel gebruikt kan een ernstig B-12 tekort oplopen. Dit zorgt voor zenuwschade en verlammingsverschijnselen.