Kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking (lvb) zijn kwetsbaarder voor bijkomende problemen dan hun leeftijdsgenoten zonder een lvb. Zo hebben zij bijvoorbeeld vaker last van psychische problemen, gedragsproblemen en verslaving. Dat betekent niet dat elk kind met een lvb problemen krijgt. Het tijdig herkennen van een lvb kan problemen voorkomen of verminderen.
Waarom zijn kinderen en jongeren met een lvb kwetsbaarder voor bijkomende problemen?
Kinderen en jongeren met een lvb zijn kwetsbaarder voor bijkomende problemen, vergeleken met leeftijdsgenoten zonder een lvb. Dit heeft te maken met risicofactoren en beschermende factoren:
Vaker risicofactoren
Risicofactoren vergroten de kans dat er problemen ontstaan. Bij kinderen en jongeren met een lvb komen risicofactoren vaker voor. Risicofactoren kunnen lichamelijk, psychologisch, sociaal en maatschappelijk zijn. Zoals wonen in een arme wijk, verkeerde vrienden hebben, schooluitval, een ongezonde leefstijl, vaak meemaken dat iets niet lukt, of problemen in het gezin.
Minder beschermende factoren
Beschermende factoren verkleinen de kans op het ontstaan van problemen. Kinderen en jongeren met een lvb missen vaker beschermende factoren. Ze zijn sneller te beïnvloeden, krijgen vaak minder steun uit hun omgeving en hebben minder mogelijkheden om problemen zelf op te lossen. Daarnaast gedragen ze zich vaker risicovol, omdat ze sneller handelen zonder nadenken. Ook zien ze minder goed de gevolgen van hun keuzes of gedrag.
Welke bijkomende problemen kunnen kinderen en jongeren met een lvb ontwikkelen?
Deze bijkomende problemen zijn vaker te zien bij kinderen en jongeren met een lvb, vergeleken met hun leeftijdsgenoten zonder een lvb:
Sociaal-emotionele problemen
Kinderen en jongeren met een lvb hebben vaker moeite met het begrijpen van sociale situaties. Ze kunnen daarom problemen hebben met het beginnen en onderhouden van relaties. Ze kunnen ook moeite hebben met het omgaan met hun emoties en gedrag. Ze worden ook vaker gepest.
Bekijk voor meer informatie de whitepaper LVB-ers die uit balans zijn. Hoe herken je ze, hoe ga je ermee om? Sociaal-emotioneel functioneren bij mensen met een LVB van MEE Zuid-Holland Noord.
Gedragsproblemen
Kinderen en jongeren met een lvb laten vaker problematisch gedrag zien. Zoals agressief gedrag, doen zonder nadenken, en dwars en opstandig gedrag. Ook lijken ze kwetsbaarder voor radicalisering.
Bekijk voor meer informatie de handreiking Licht verstandelijke beperking (LVB) en radicalisering en de NJi-pagina's over Radicalisering.
Psychische problemen
Kinderen en jongeren met een lvb hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychische problemen. Zoals depressie, angststoornissen en posttraumatische stressstoornis.
Bekijk voor meer informatie de handreiking Tijdig signaleren en behandelen van trauma- en stressorgerelateerde problemen bij jeugdigen en jongvolwassenen met een LVB van de AW Kajak.
Problematische gehechtheid
Bij kinderen met een lvb is de hechting tussen ouder en kind vaker problematisch.
Bekijk voor meer informatie de pagina LVB en hechtingsproblematiek van het Kennnisplein gehandicaptensector en de richtlijn Problematische gehechtheid.
Verslaving
Kinderen en jongeren met een lvb hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van verslaving aan alcohol, drugs of andere middelen.
Bekijk voor meer informatie de handreiking Middelengebruik en verslaving bij mensen met een LVB van de AW Kajak en de Richtlijn Middelengebruik.
Problemen met politie en justitie
Jongeren met een lvb hebben een verhoogd risico op problemen met justitie en politie, door strafbaar gedrag en criminaliteit.
Lvb op tijd herkennen kan problemen voorkomen of verminderen
Het is belangrijk om te weten dat lang niet alle kinderen en jongeren met een lvb te maken krijgen met deze bijkomende problemen. Maar het is wel belangrijk om op mogelijke bijkomende problemen te letten. Want dan kan op tijd passende ondersteuning worden geboden. Bijvoorbeeld door het aantal beschermende factoren te vergroten. Of het aantal risicofactoren te verkleinen. Om bijkomende problemen te voorkomen of aan te pakken, speelt dan ook het op tijd herkennen van een lvb een belangrijke rol. Raadpleeg hiervoor bijvoorbeeld de gratis E-learning Zie jij het, die LVB?.
Meer informatie
Dossier Risico's LVB (Landelijk Kenniscentrum LVB)Dossier GGZ & LVB (Landelijk Kenniscentrum LVB)
Bronnen
- Didden R, Troost P, Moonen X, Groen W. Inleiding. In: Didden R, Troost P, Moonen X, Groen W, eds. Handboek Psychiatrie en lichte verstandelijke beperking. De Tijdstroom; 2016:11-22.
- Van den Bogaard, K, Debie I, Vera, H, van Horsen, S, Kaal, H, Braun J. Grensoverschrijdend gedrag, verslaving en crimineel gedrag. In Kaal H, van Scheppingen L, Douma J, van Oostaijen E, Bouwman-van Ginkel E, eds.: Basisboek lvb voor sociaal werkers. Uitgeverij Koninklijke van Gorcum; 2022: 207-227.
- Risico's & LVB - Landelijk Kenniscentrum LVB
- GGZ & LVB - Landelijk Kenniscentrum LVB
- LVB-ers-die-uit-balans-zijn.-Hoe-herken-je-ze-hoe-ga-je-er-mee-om.pdf (lvbinamsterdam.nl)
- Handreiking Trauma en LVB - Academische Werkplaats Kajak
- Handreiking Problematische gehechtheid en LVB - Academische Werkplaats Kajak
- Handreiking Middelengebruik en verslaving bij mensen met een LVB - Academische Werkplaats Kajak
- Review-literature-MiID-BIF-and-psychopathology-2019_DEF.pdf (academischewerkplaatskajak.nl)
- LVB en hechtingsproblematiek (kennispleingehandicaptensector.nl)
- Handreiking Licht verstandelijke beperking (LVB) en radicalisering (Socialestabiliteit.nl)
Lees ook
-
Wat zijn de oorzaken van een licht verstandelijke beperking?
Wat zijn de oorzaken van een licht verstandelijke beperking?Een licht verstandelijke beperking (of lvb) kent diverse oorzaken. Het is een complex samenspel van verschillende factoren.
-
Wet- en regelgeving bij licht verstandelijk beperkte jeugd
Wet- en regelgeving bij licht verstandelijk beperkte jeugdVoor wieBeleidsmakersHier vind je informatie over de verschillende wetten en regels die van toepassing zijn op kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking. Lees meer.
-
Hoe praat ik met kind en ouders over lvb?
Hoe praat ik met kind en ouders over lvb?Voor wieProfessionalsLees hoe je met een kind en de ouders praat over een mogelijke licht verstandelijke beperking bij het kind.
-
Hoe ondersteun je iemand met een licht verstandelijke beperking?
Hoe ondersteun je iemand met een licht verstandelijke beperking?Voor wieProfessionalsMet praktische kennis zorg je ervoor dat mensen met een lvb beter kunnen meedoen in de samenleving. Maar wat houdt dat in?