De rol van psychologen en pedagogen in gedragsverandering

Verandering van gedrag

Om een duurzamere leefstijl te ontwikkelen is het nodig dat burgers minder snel de auto pakken, minder vliegen, meer duurzame producten kopen en minder dierlijk voedsel gebruiken. De verandering van het gedrag dat daarvoor nodig is, komt vaak niet vanzelf tot stand. Goede voorlichting, financiële prikkels, allerlei kleine maatregelen die zetjes in de goede richting geven (zogeheten 'nudging'), of soms ook dwang zijn nodig om de ontwikkeling vooruit te helpen.

Nederlandse psychologen vormen een expertgroep

Psychologen hebben veel kennis over de wijze waarop gedrag van mensen te beïnvloeden is. Een interessante ontwikkeling is dat het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) een expertgroep heeft opgericht om de wetenschappelijke kennis over gedragsverandering in verband met de klimaatverandering en de praktische toepassing ervan te bundelen en aan overheden en het bedrijfsleven beschikbaar te stellen. De groep wil gedragsverandering ten behoeve van het klimaat tot één van de prioriteiten binnen de psychologie en het NIP stellen. Voor meer informatie, zie de website van het NIP.

Pedagogen: hoopvolle toekomst voor kinderen en jongeren is belangrijk

Voor kinderen en jongeren is het essentieel dat zij een toekomst voor zich zien die positief is. De pedagogiek van de hoop is daarin een belangrijk concept. Volgens hoogleraar pedagogiek Micha de Winter hebben opvoeders de verantwoordelijkheid om voor kinderen en jongeren een hoopvolle toekomst te creëren.

De Winter's pleidooi gaat niet specifiek over de bedreiging van klimaatverandering. In de literatuur komen we pedagogen tegen die de handelingsmogelijkheden van opvoeders daar wel op toespitsen. Dat biedt belangrijke aanknopingspunten voor pedagogen in onder meer de opvoedingsvoorlichting, het onderwijs en de kinderopvang. Zie voor meer informatie de NJi-pagina De pedagogiek van de hoop. 

Klimaatpsychologie

Menselijk gedrag heeft invloed op het klimaat, en het klimaat heeft invloed op mensen en hun emoties. Er zijn psychologen die daarom aandacht vragen voor klimaatpsychologie. Expertise uit de psychologie kan helpen bij het aanmoedigen van duurzaam gedrag. En het kan helpen om te gaan met de emoties die de natuur en klimaatverandering oproepen.

Bij verschillende universiteiten en hogescholen zien we dat Klimaatpsychologie als kennisterrein en opleiding in ontwikkeling is. Zo heeft de Hogeschool van Amsterdam er inmiddels een tweejarige masteropleiding voor ingericht.