Uit de praktijk: Zo thuis mogelijk opgroeien in Het PerspectiefHuis

Eerst niet op de juiste plek

In het PerspectiefHuis wonen zes jongeren vanaf veertien jaar die veel hebben meegemaakt. Een aantal groeide op met verwaarlozing, mishandeling en geweld. Veel jongeren woonden eerder in een pleeg- of gastgezin of zaten in de gesloten jeugdzorg en hebben op meerdere plekken gewoond. 'Voor een van onze bewoners van zestien jaar was dit zijn veertiende woonadres', vertelt Lienke Blaauw-Reinders, gedragswetenschapper van het PerspectiefHuis. 'En voor allemaal geldt: de plek waar zij woonden bood niet meer voldoende om zich goed te kunnen ontwikkelen',  vult Lianne Lekkerkerker aan, die beleidsadviseur bij het Kenniscentrum van Timon is. 

Passende hulp

Het is belangrijk dat de jongeren de juiste hulp krijgen. Op hun leeftijd kunnen vervelende herinneringen aan vroeger naar boven komen. 'Ze realiseren zich dat de omstandigheden waarmee zij als kind te maken hadden, helemaal niet zo 'normaal' waren als het toen leek', vertelt Lienke. 'Dit zorgt voor verdriet en boosheid. Iets wat confronterend en lastig is voor henzelf en anderen om hen heen. In het PerspectiefHuis leren ze met die gevoelens omgaan en hoe ze kunnen werken aan perspectief.' De ambulant behandelaar van de jongeren helpt hen hierbij. Samen maken ze een behandelplan en voeren deze uit.

Nieuw vooruitzicht

De jongeren krijgen hulp om naar hun toekomst te kijken. Volgens Lienke vinden sommigen het moeilijk om volwassenen te vertrouwen en toe te werken naar zelfstandig wonen. 'Ze krijgen daarom hulp voor de problemen die dit in de weg staan. Door gesprekken en coaching leren ze hun gedrag en emoties te begrijpen.'

Ook krijgen de jongeren begeleiding bij het herstellen van de relatie met hun ouders. Lienke: 'Met elkaar onderzoeken ze hoe ze deel willen zijn van elkaars leven. Tegelijkertijd zoeken de jongeren naar passende activiteiten voor in hun vrije tijd, een stage of werkplek, studie en een eigen woonplek.'

Stap voor stap dragen de jongeren meer verantwoordelijkheid. Dat gebeurt in drie fases: van intensieve hulp tot zelfstandig wonen. 'De ambulant behandelaar blijft van begin tot eind betrokken', aldus Lianne.

Zo thuis mogelijk

Alleen maar regels, afspraken, behandelingen en kijken hoe het beter kan, is volgens Lianne niet de wens van de jongeren. 'Ze willen juist een leven dat lijkt op dat van hun leeftijdsgenoten, op een plek waar ze zich op hun gemak voelen.' Daarom staat het huis in een doorsnee woonwijk. Een plek waar ze met elkaar het 'gewone leven' leren leven, ontdekken waar ze goed in zijn en hoe ze deze talenten kunnen gebruiken. Ook wanneer ze later weer thuis of op zichzelf wonen.

Betrokken buren

Iedereen heeft te maken met buren. Zo ook de jongeren in het PerspectiefHuis. Bij de aankoop van een nieuw pand koopt Timon de aangrenzende panden speciaal op voor de buurtbewoners. Zij horen dus bij het inrichten van de leef- en behandelomgeving. De buren van het PerspectiefHuis zijn huurders van Timon en hebben een christelijke identiteit. Ze betalen een eerlijke huurprijs en hebben rechten en plichten zoals iedere huurder. Maar ze zijn geen hulpverleners en kennen de dossiers van de jongeren niet. Aan hun opleiding of leefsituatie stelt Timon geen eisen. Wel moeten de buren tijd en energie steken in het contact met de jongeren. Ze bepalen zelf hoe ze dat doen. 'Dat is wat van een omwonende wordt verwacht: een aardige buur zijn!', aldus Lianne.

Goed contact 

Het leuke is dat de jongeren en buren elkaar regelmatig spreken en zien. Zo voelen ze zich echt thuis. 'Deze buren zijn net als ieder ander', vertelt Lienke. 'Ze doen boodschappen, vieren feestjes, krijgen baby's, gaan naar werk en hebben hobby's. Soms hebben ze zin in een praatje en soms niet. Door hun verschillende achtergronden en manieren van leven zien de jongeren dat er verschillende woonvormen zijn.' Volgens Lianne is dit erg belangrijk. 'Steun zit niet alleen in specialistische behandelingen en therapeutische gesprekken, maar ook in de omgang met elkaar en samen plezier hebben.'

Elkaar helpen

Een aardige buur zijn betekent dat de buurman een jongere leert hoe die een fietsband moet plakken. In 'ruil' geeft de jongere zijn plantjes water tijdens de vakantie. 'Dit lijkt iets kleins, maar het geeft de jongeren zelfvertrouwen dat iemand hen vertrouwt', verklaart Lianne. In dit geval met de huissleutel van de buurman en de verantwoordelijkheid om voor zijn planten te zorgen. 'Zo ontstaat gelijkwaardigheid, iets wat ze vaak niet gewend zijn.'

Coach voor de buren

Net zoals in elke buurt, gebeurt er weleens iets wat de buurtbewoners niet leuk vinden. 'Zo lag er laatst in de tuin van de buren een afgebroken regenpijp. Die hadden de jongeren gebruikt om 's nachts naar buiten te gaan', vertelt Lienke. Dan bespreekt een coach binnen Timon met de buren en het PerspectiefHuis het voorval. Bijvoorbeeld hoe zij hierover kunnen praten met de jongeren.

Iets samen vieren

'Er is zoveel wat je nooit meemaakt als je in jeugdzorg opgroeit', vertelt Lienke. Hier is dat anders. 'Laatst zijn de jongeren uitgenodigd op de bruiloft van een medewerker.' Verder is in de zomer een gezamenlijke barbecue en in de winter vieren ze Sinterklaas. Ook op andere belangrijke momenten betrekken ze elkaar. Dit initiatief komt van twee kanten. 'Op dit moment is een van de omwoners zwanger. De jongeren hebben voor haar een babyshower georganiseerd. Geweldig toch!?'