De functie van kinderopvang voor gemeenten

Gemeenten dragen met hun jeugdbeleid bij aan de opgroeiomgeving van kinderen. Kinderopvang is daar onderdeel van. Voor veel kinderen en hun gezinnen is het kinderdagverblijf, de buitenschoolse opvang (bso) of de gastouder een onderdeel van hun dagelijks leven.

De rol van kinderopvang in de pedagogische basis

Om te kunnen werken zijn ouders aangewezen op opvang voor hun kinderen. Goede, betrouwbare en veilige kinderopvang is voor ouders onmisbaar. Bovendien draagt kinderopvang bij aan de leefbaarheid in woonkernen.

Voor een aantrekkelijke woonomgeving waar ook jonge gezinnen zich willen vestigen, is naast een school ook  kinderopvang een onmisbare voorziening.

De meeste ouders kiezen bewust voor een bepaalde opvangvorm of opvanglocatie. Dicht in de buurt, of juist 'groene kinderopvang' in het buitengebied. Kleinschalig bij een gastouder, een bso gekoppeld aan een sportvereniging, of een integraal kindcentrum waar school en opvang samengaan.

Meer dan een arbeidsmarktinstrument

Maar de rol en betekenis van kinderopvang is veel breder dan alleen maar een arbeidsmarktinstrument. Goede kinderopvang draagt bij aan een positieve ontwikkeling van kinderen.

Uit onderzoek weten we ook dat ouders kinderopvang ervaren als een nabije, laagdrempelige vraagbaak en steun bij opvoedvragen. Pedagogisch professionals signaleren vroegtijdig of een kind of gezin extra ondersteuning nodig heeft. Ouders kunnen om raad of advies vragen over het gedrag of de ontwikkeling van hun kind. Vooral ouders van jonge kinderen geven aan dat belangrijk te vinden en als ondersteunend te ervaren.

Ook onderwijsachterstandenbeleid krijgt al vorm in de kinderopvang, namelijk met voorschoolse educatie (vve), dat wordt uitgevoerd door kinderopvangorganisaties. Kinderopvangorganisaties die voorschoolse educatie aanbieden, hebben daar gekwalificeerde pedagogisch medewerkers voor in dienst, en moeten voldoen aan specifiek vve-beleid.

De gemeente voert het toezicht op de kinderopvang uit, geeft opdracht voor GGD-inspecties en bepaalt de handhaving.

Wat is 'goede kinderopvang'?

De kinderopvang heeft volgens de Wet kinderopvang en de Wet IKK vier pedagogische hoofddoelen:  

  • Het bieden van emotionele veiligheid, zodat een kind durft te gaan ontdekken en ervaren.
  • Het versterken van persoonlijke competenties, zodat een kind weerbaar, flexibel en met zelfvertrouwen en veerkracht kan functioneren.
  • Het versterken van sociale competenties, zodat een kind zich als individu tussen anderen kan positioneren en manifesteren op een sociale, empathische en respectvolle manier.
  • Het overdragen van sociale leefregels, waarden en normen, zodat een kind wegwijs wordt gemaakt in deze wereld en leert een eigen weg te vinden.

Kinderopvangorganisaties moeten aan ouders uitleggen en inzichtelijk maken hoe ze aan deze doelen werken. Daarvoor formuleren ze een pedagogische visie en ontwikkelen ze pedagogisch beleid.

Els Geeris

Els Geeris

senior adviseur