Hoe bewaak ik als bestuurder de kwaliteit in mijn gezinshuizen?

De kwaliteitscriteria geven duidelijkheid

De Kwaliteitscriteria Gezinshuizen beschrijven de kenmerken van kwalitatief goede jeugdhulp in een gezinshuis. Voor kinderen, jongeren en ouders is duidelijk omschreven wat ze mogen verwachten van de opvoeding, ondersteuning en zorg. Daarnaast geven de kwaliteitscriteria gemeenten richting bij de inkoop van goede gezinshuiszorg. De inspectie kan op haar beurt de kwaliteit van de zorg toetsen aan heldere criteria. Voor jeugdzorgaanbieders zijn de kenmerken een goede basis om heldere afspraken te maken met gezinshuisouders.

Vier bouwstenen

De kwaliteitscriteria zijn gebaseerd op vier bouwstenen.

Bouwsteen 1: Een bekwame gezinshouder

Minstens een van de gezinshuisouders moet ingeschreven zijn bij de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ). De gezinshuishouder levert maatwerk voor het kind of de jongere en let op veranderende behoeftes. Daarnaast werkt de gezinshuishouder zoveel mogelijk samen met het kind of de jongere, de biologische ouders, het sociale netwerk en een team van professionals. Voor de gezinshuisouders is actief leren en naar zichzelf kijken normaal: wat zijn de eigen sterke punten, valkuilen en ontwikkelpunten?

Bouwsteen 2: Leefklimaat in gezinshuizen

De tweede bouwsteen draait om het leefklimaat in het gezinshuis: het is een warme, veilige plek om thuis te komen en op te groeien. De gezinshuishouder stelt het 'gewone gezinsleven' centraal. Daarnaast volgt het kind of de jongere waar nodig therapie. Elk gezinshuis heeft een eigen identiteit. De gezinshuisouder praat met de kinderen en jongeren over hoe zij het leefklimaat in het gezinshuis ervaren. Andere onderdelen van deze bouwsteen gaan over de overgang naar volwassenheid, de ondersteuning van de gezinshuisouders, en de eigen kinderen van gezinshuisouders.

Bouwsteen 3: Positie van het kind en de ouders

De derde bouwsteen geeft de positie van het kind, de ouders en het sociale netwerk weer. Die bouwsteen zorgt ervoor dat hun rechten, wensen en behoeften beschermd en nageleefd worden. Zo hebben kinderen of jongeren die jeugdhulp ontvangen in een gezinshuis altijd een vertrouwenspersoon buiten het gezinshuis. Zij kunnen eventueel ondersteuning vragen bij Jeugdstem, voorheen het AKJ.

Daarnaast ligt in deze bouwsteen de nadruk op het persoonlijk hulpverleningsplan van het kind of de jongere. Dat plan gaat uit van hun krachten en behoeften. Het is tot stand gekomen in overleg met het kind, de ouders, de gezinshuisouders en andere belangrijke betrokkenen. Soms hebben de ouders ook een eigen hulpverleningsplan, maar de gezinshuisouders zijn niet hun hulpverlener.

Bouwsteen 4: transparante, navolgbare en goede zorg

De organisatie van transparante, navolgbare en goede zorg in het gezinshuis is de laatste bouwsteen. Bijvoorbeeld door als gezinshuisouder samen te werken met een multidisciplinair team. In ieder geval maakt een gedragswetenschapper onderdeel uit van dat team. Hij of zij houdt ieder kind in de gaten en ondersteunt het waar nodig.

Een gezinshuisouder zorgt zelf ook voor coaching, om fit en fris te blijven en zich te ontwikkelen. Daarnaast geeft iedereen die met het gezinshuis te maken heeft regelmatig feedback. Jaarlijks vindt een risico-inventarisatie plaats, zowel voor het gezinshuis als voor ieder kind.

Pas toe of leg uit

Tot slot is er nog een belangrijk uitgangspunt van de kwaliteitscriteria: 'Pas toe of leg uit'. Een gezinshuisouder heeft de professionele verantwoordelijkheid om kwaliteit te bieden zoals verwoord in de kwaliteitscriteria. Toch kan hij of zij daarvan afwijken in een individuele situatie, mits dat goed is onderbouwd. Dit is onderdeel van de professionele autonomie.

Meer informatie

Gezinshuizen: toezicht en kwaliteit. Gemeenten en (het inkopen
van jeugdhulp bij) gezinshuizen